Năm nay, Ngày Thế giới phòng chống lao năm 2025 lấy chủ đề “Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để chấm dứt bệnh lao”, qua đó thể hiện cam kết cao nhất trong hành động phòng chống lao. Mỗi năm, cả nước có 182 nghìn bệnh nhân lao mới, 9,9 nghìn bệnh nhân lao kháng thuốc và khoảng 11 nghìn người tử vong do lao mỗi năm. Bên cạnh việc tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp phòng chống lao, tăng cường khám phát hiện bệnh lao, Việt Nam cũng xây dựng kế hoạch Chiến lược phòng chống lao quốc gia giai đoạn 2026 - 2030.

Bệnh viện Phổi Tuyên Quang thực hiện khám sàng lọc lao trong cộng đồng.

Tại Tuyên Quang, chương trình Chống lao quốc gia đã được triển khai đồng bộ từ tuyến tỉnh, huyện đến các xã đem lại hiệu quả cao. Thực hiện kế hoạch khám chủ động nhằm tăng cường phát hiện, chẩn đoán sớm các ca bệnh lao, lao tiềm ẩn và các bệnh phổi khác trên địa bàn tỉnh, Bệnh viện Phổi Tuyên Quang đã phối hợp với các trung tâm y tế huyện, trạm y tế các xã, Trại giam Quyết Tiến tổ chức khám sàng lọc cho các đối tượng bằng các dịch vụ kỹ thuật hiện đại như chụp X-quang kỹ thuật số, xét nghiệm Gen Xpert, xét nghiệm phản ứng Mantoux để phát hiện lao tiềm ẩn.

Giai đoạn 2020 - 2024, có 25,7 nghìn lượt đối tượng tại Trại giam Quyết Tiến đã được khám và chụp X-quang phổi, trong đó phát hiện 225 bệnh nhân lao các thể đưa vào quản lý điều trị. Giai đoạn 2020-2024, có 25,7 nghìn lượt đối tượng tại Trại giam Quyết Tiến đã được khám và chụp X-quang phổi, trong đó phát hiện 225 bệnh nhân lao các thể đưa vào quản lý điều trị. Giai đoạn 2020 - 2024, có 25,7 nghìn lượt đối tượng tại Trại giam Quyết Tiến đã được khám và chụp X-quang phổi, trong đó phát hiện 225 bệnh nhân lao các thể đưa vào quản lý điều trị. Hoạt động sàng lọc lao trong cộng đồng trong 2 năm 2023, 2024 cho 10,2 nghìn lượt đối tượng có nguy cơ cao cũng được thực hiện tại các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh. Trong đó, xét nghiệm Xpert 1.267 ca phát hiện 26 bệnh nhân lao phổi; xét nghiệm phản ứng Mantoux cho kết quả 147 ca lao tiềm ẩn.

Theo bác sỹ Nguyễn Thị Thu Hà, Giám đốc Bệnh viện Phổi Tuyên Quang, lao vẫn là bệnh truyền nhiễm gây tử vong hàng đầu trên thế giới và bất cứ ai cũng có thể mắc lao. Trong đó, một số nhóm nguy cơ dễ mắc cao đó là những người tiếp xúc gần, thường xuyên với bệnh nhân lao phổi; người bị các bệnh mãn tính như tiểu đường, phổi tắc nghẽn; bệnh nhân suy giảm miễn dịch; người cao tuổi, suy dinh dưỡng, hút thuốc… Ước tính có khoảng 40% dân số mắc lao tiềm ẩn. Tình trạng lao kháng thuốc do người bệnh điều trị không đúng, không đủ, không tuân thủ chỉ định của bác sỹ cũng là cuộc chiến cam go và tốn kém.
Năm 2024, Bệnh viện Phổi Tuyên Quang đã tiếp nhận bàn giao hệ thống xe chụp X-quang kỹ thuật số lưu động từ Chương trình Chống lao quốc gia. Việc tiếp nhận xe chuyên dụng với hệ thống thiết bị chụp X-quang kỹ thuật số hiện đại, đọc phim tự động và trí tuệ nhân tạo được gắn trên xe sẽ giúp công tác khám sàng lọc, phát hiện bệnh phổi và những vấn đề liên quan đến đường hô hấp được nhanh chóng, chính xác, hiệu quả. Các địa phương cũng có thêm điều kiện tổ chức khám sàng lọc, phát hiện sớm lao và bệnh phổi cho người dân từ đó có hướng điều trị tích cực.

Thực hiện chương trình Chống lao quốc gia, các địa phương cũng đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân trong công tác phòng chống lao. Bác sỹ Đặng Thị Thơ, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Bình An (Lâm Bình) cho biết: để phòng ngừa sự lây lan của bệnh lao, Trạm Y tế xã đã phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền. Cụ thể, trẻ em từ tháng đầu sau sinh phải được tiêm vắc-xin phòng bệnh lao BCG nhằm hạn chế mắc bệnh hoặc ngăn bệnh chuyển nặng. Người dân khi có các dấu hiệu như ho kéo dài trên 2 tuần, ho khan, ho đờm, ho ra máu; gầy sút, kém ăn, mệt mỏi; sốt, đau ngực, khó thở… cần đến các cơ sở y tế gần nhất để khám bệnh. Khi người bệnh phát hiện mắc lao thì cần phải điều trị càng sớm càng tốt, tuân thủ phác đồ điều trị của bác sỹ cũng như nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng để phòng chống lao lây lan ra cộng đồng.  

Phòng chống bệnh lao và chăm sóc sức khỏe cộng đồng chính là một trong những tiêu chí phát triển kinh tế - xã hội quan trọng. Việc nâng cao ý thức cộng đồng có ý nghĩa quan trọng trong chủ động phòng chống lao, hướng tới mục tiêu chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam.