Vươn mình từ ván bóc ở Tân An

Nếu như Linh Thị Phương khuôn mặt trái xoan, trắng bóc, đẹp đúng chuẩn con gái Tày, thì chồng cô, Vũ Mạnh Tú, lại đen đúa, rắn rỏi. Ở thôn An Phú, xã Tân An, hai vợ chồng Phương nổi danh không chỉ bởi là cặp “trai tài gái sắc”, mà còn nhờ khát vọng làm giàu, đổi đời trên chính mảnh đất quê mình và những cái vươn mình người làng vẫn ví như cái vươn vai của Thánh Gióng.

Linh Thị Phương có thói quen quay lại các hoạt động sản xuất thường ngày đăng trên các trang mạng xã hội.

Khởi nghiệp từ… nợ

Nhà Phương vốn có nghề buôn gỗ từ trước cả khi lập gia đình. Chồng Phương - anh Vũ Mạnh Tú, trước đây cũng là “đồng nghiệp” với bố mẹ cô khi buôn gỗ rừng trồng từ miền ngược xuống miền xuôi.

Tân An, cũng như nhiều xã lân cận, vùng nguyên liệu sẵn có, lại sẵn lao động. Có thời điểm, ở An Phú có cả chục xưởng gỗ có chủ từ Yên Bái (cũ) sang thuê mặt bằng để làm xưởng ván bóc. Linh Thị Phương tâm tư lắm: Đất của mình, vùng nguyên liệu của mình, lao động của mình, mà lại phải làm thuê cho người khác. Cái ý nghĩ mình phải làm chủ hun đúc Phương từ những ngày học THPT, sau này, hai vợ chồng kết hôn, Phương bàn với chồng “bỏ nghề buôn”, mở xưởng ván bóc của riêng mình.

Nói thì dễ, nhưng làm không hề đơn giản. Thời điểm mở xưởng là những tháng ngày 2 vợ chồng mở mắt ra là nghĩ đến tiền. Vay ngân hàng, vay người nhà, vay hàng xóm rồi vay cả lãi ngày để mua máy móc, mua gỗ nguyên liệu về sản xuất. Có tháng, riêng tiền lãi các khoản lên đến con số 20 triệu đồng.

Nhưng Phương cười khúc khích, bảo có chồng “chống lưng”, cô không sợ. Hai vợ chồng đồng cam cộng khổ, đi qua những tháng ngày nợ nần chồng chất ấy mà vẫn điềm nhiên cười, chưa khi nào trong đầu có ý định bỏ cuộc.

Nói có chồng chống lưng, là bởi người đàn ông đen đúa nhưng duyên ngầm ấy từng cãi cả cha mẹ để rước bằng được cô “hoa hậu” của xóm về làm vợ. Tú tuổi Hợi, Phương tuổi Dần. Ngày mới quen nhau, cha mẹ Tú cấm cản lắm, sợ con hổ nhà hàng xóm “bắt nạt” con trai mình, nhưng Tú quả quyết: Sướng khổ con chịu, chỉ cần bố mẹ đồng ý là được!

Sản phẩm ván bóc của cơ sở vợ chồng Phương tập trung vào thị trường nội địa.

Hai lần liều lĩnh thoát “vòng kim cô”

Các xưởng ván bóc trên địa bàn tỉnh đã trải qua rất nhiều thăng trầm, khi thị trường chủ yếu phụ thuộc vào Trung Quốc.

Mở xưởng được 13 năm, nhưng chỉ khoảng 3 năm nay, cơ sở của vợ chồng Phương mới thực sự đứng vững. Phương bảo, phần lớn là nhờ liều.

Thời điểm những năm 2020, 2021, dịch Covid-19 bùng phát, hàng xuất khẩu sang Trung Quốc chững lại do chính sách đóng cửa khẩu của nước bạn. Hàng sản xuất ra không bán được, Phương dành vài tiếng/ngày lên mạng xã hội, tìm vào những tài khoản chuyên sản xuất mặt hàng như mình để hỏi thăm. Thấy cơ sở nào vẫn rầm rì tiếng máy, Phương hỏi xin bí quyết ngay. May mắn, có lần tìm được một cơ sở ứng dụng máy móc giải phóng sức lao động, mà chủ xưởng cũng chẳng giấu nghề giữa thời buổi cạnh tranh khốc liệt.

Sau khi xin được bí quyết, giữa thời điểm các xưởng ván bóc đìu hiu vì… ế, Phương qua xưởng ván bóc cạnh nhà vay 300 triệu đồng để mua máy nâng, hệ thống đóng đai kiện. Hàng xóm tròn mắt, nhưng cũng động viên: Vợ chồng cô làm trước đi, làm tốt anh theo.

Có máy, hàng của nhà Phương nhờ thế sản xuất nhanh hơn, sức lao động được giải phóng một nửa so với trước mà chất lượng được nâng cao hơn hẳn. Cơ sở nhà Phương có khách trở lại. Các xưởng xung quanh học ngay. Giờ xưởng nào cũng đầu tư ít nhất 2 máy nâng hàng và hệ thống đóng đai kiện ván bóc.
Năm 2023, cơ sở của vợ chồng Phương chuyển đổi thêm một lần nữa, khi quyết định tập trung sản xuất cho thị trường trong nước. Vẫn là lời động viên của những người cùng nghề: Vợ chồng cô làm trước, được thì anh chị làm theo. Thiếu tiền cứ hỏi anh chị!

Linh Thị Phương chia sẻ: So với thị trường Trung Quốc thì hàng nội địa có yêu cầu cao hơn khi gỗ nguyên liệu dài hơn, ván bóc lớn hơn, khối lượng nặng hơn. Ban đầu động viên công nhân chuyển sang mặt hàng này là cả vấn đề, vì ai cũng ngại không đạt ngày công. Nhưng Phương cam kết, nếu không đạt ngày công, cơ sở sẽ bỏ tiền bù cho công nhân.

Những khó khăn, e ngại ban đầu nhanh chóng được giải quyết. Giờ thì hầu như công nhân ai cũng muốn làm hàng to, 2 máy bóc gỗ miết không hết việc. Hàng đẹp hơn, chất lượng tốt hơn, giá bán ổn định hơn. Linh Thị Phương phấn khởi: So với làm hàng xuất khẩu trước kia thì lãi có giảm đi, nhưng ưu điểm là hàng không bị tồn kho, mình có vốn để quay vòng liên tục.

Và như lần trước, 5 xưởng ván bóc ở làng đều chuyển đổi theo nhà Phương.

Bí thư chi bộ An Phú Tô Thị Xuyên tự hào, những quần chúng ưu tú như Linh Thị Phương đang góp phần tạo ra những thay đổi đáng kể cho người dân trong thôn, trong xã. Chị bảo, có những người như Phương, mới có những mô hình sản xuất ra tấm ra món ở An Phú nói riêng và ở Tân An nói chung.

Linh Thị Phương - hoa hậu làng lái xe nâng.

“Hoa hậu làng” lái xe nâng

Phương có thói quen quay lại các hoạt động sản xuất hàng ngày của mình đăng tải lên các nền tảng mạng xã hội.

Chiếc xe nâng ván cồng kềnh, tưởng như chỉ ngoan ngoãn dưới tay lái của đàn ông, nhưng Linh Thị Phương lái gọn gàng, ngon ơ. Và khá bất ngờ, khi video Phương tự quay quá trình lái xe nâng đi đóng hàng của mình đăng trên TikTok đạt trên 1 triệu lượt xem. Từ những video quay hoạt động thường ngày, rất nhiều khách hàng, và cả những người cần học hỏi kinh nghiệm biết đến cơ sở của vợ chồng Phương. Cơ sở có thêm khách hàng mới. Và cũng có thêm những người bạn mới.

Cái hay của cô gái này là không giấu nghề. Nhiều chủ xưởng từ Yên Bái, Phú Thọ, cả Lào Cai đến xưởng vợ chồng Phương học hỏi kinh nghiệm. Biết đến đâu, chỉ đến đấy. Linh Thị Phương chia sẻ: Thời điểm vợ chồng cô loay hoay tìm lối thoát, cũng nhờ sự giúp đỡ của những người thân, người hàng xóm, cả người không quen biết, mà vợ chồng cô trụ vững.

Các xưởng quanh khu vực giờ sản xuất theo cùng một tiêu chuẩn như cơ sở nhà Phương: Ưu tiên hàng nội địa, cùng nguồn nguyên liệu và xuất bán cùng giá. Các thương lái thu mua ván bóc giờ chỉ cần nghe thương hiệu ván bóc An Phú, Tân An là yên tâm xuống tiền.

Tháng 8-2025, hai vợ chồng Phương quyết định “nâng cấp” xưởng bóc gỗ quy mô hộ gia đình lên doanh nghiệp, đặt tên là Công ty TNHH Tú Phương Tuyên Quang. Phương cười tự tin: Với những chính sách hỗ trợ thiết thực từ Nhà nước, đặc biệt là sự ra đời của Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị định 70/2025/NĐ-CP quy định về hóa đơn, chứng từ được Chính phủ ban hành, thì việc ưu tiên lên doanh nghiệp của các cơ sở sản xuất là việc sớm hay muộn.

Chuyện lên doanh nghiệp của vợ chồng Phương cũng giống như chuyện Thánh Gióng vươn mình để lớn - là điều sớm muộn cũng phải đến. Và cũng như lần trước, các chủ xưởng quanh vùng cũng đã sẵn sàng: Vợ chồng cô đi trước, anh chị theo!

Trần Liên