Trách nhiệm của người trẻ trong sáng tạo nội dung

Buổi tối, trong căn bếp nhỏ ở TP HCM, Chí Khang dựng điện thoại sát mép bàn. Mẹ anh đứng bên bếp gas, vừa đảo nồi canh vừa nói những câu thoại ngẫu hứng. Không có kịch bản cầu kỳ, không ánh đèn chuyên nghiệp. Đoạn video dài chưa đến một phút, nhưng thu hút hàng trăm nghìn lượt xem vì sự tự nhiên, đời thường và gần gũi.

Chí Khang, là một trong số nhiều người trẻ chọn con đường sáng tạo nội dung trên mạng xã hội. Khác với những clip gây sốc hay thử thách phản cảm, kênh của anh xoay quanh sinh hoạt gia đình, mối quan hệ mẹ con và những mẩu đối thoại rất đỗi bình thường. “Tôi không nghĩ mình đang làm điều gì to tát. Chỉ muốn lưu lại khoảnh khắc với mẹ, rồi thấy nhiều người đồng cảm”, Khang nói.

Nhưng khi video được chia sẻ ngày càng rộng, trách nhiệm của người sáng tạo nội dung cũng lớn dần theo từng lượt xem.

Khi sáng tạo không còn là chuyện cá nhân

Theo thống kê của các nền tảng mạng xã hội, người dùng Việt Nam dành trung bình vài giờ mỗi ngày để xem nội dung ngắn. Điều đó đồng nghĩa với việc mỗi video, dù chỉ vài chục giây, cũng có khả năng ảnh hưởng đến suy nghĩ, hành vi và cảm xúc của hàng nghìn, thậm chí hàng triệu người.

Chí Khang quay video cùng mẹ tại nhà, ghi lại những khoảnh khắc đời thường với lối diễn xuất tự nhiên.

Nguyễn Hoàng Nam, 26 tuổi, từng nổi lên nhờ những video “review trải nghiệm lạ”. Có thời điểm, Nam thử các nội dung mang tính gây tranh cãi để tăng tương tác.

 “Lượt xem lên rất nhanh, nhưng sau đó tôi nhận ra mình đang cổ vũ cho những hành vi không an toàn. Khi có người nhắn tin nói họ bắt chước theo và gặp tai nạn, tôi thực sự sốc”, Nam kể. Sau sự việc đó, anh dừng kênh một thời gian để nhìn lại cách làm nội dung của mình.

Câu chuyện của Nam không hiếm. Trong cuộc chạy đua thuật toán và lượt xem, ranh giới giữa sáng tạo và bất chấp hậu quả đôi khi rất mong manh.

Với Chí Khang, việc đưa mẹ lên video cũng từng khiến anh băn khoăn. “Tôi luôn hỏi mẹ có thoải mái không, có muốn quay không. Nếu mẹ mệt hay không thích, tôi dừng ngay. Nội dung có thể chậm lớn, nhưng gia đình thì không thể đem ra đánh đổi”, Khang nói.

Nội dung gia đình giản dị của Chí Khang thu hút người xem nhờ sự gần gũi, không chạy theo chiêu trò.

Sự cẩn trọng đó phản ánh một lựa chọn có ý thức: người sáng tạo không chỉ chịu trách nhiệm với nội dung, mà còn với nhân vật xuất hiện trong video và với người xem phía bên kia màn hình.

Lê Thu Hà, 22 tuổi, sinh viên ngành truyền thông, đang xây dựng kênh chia sẻ về cuộc sống tối giản. Hà không có nhiều lượt theo dõi, nhưng luôn đặt nguyên tắc không lan truyền thông tin chưa kiểm chứng. “Người xem tin mình, dù chỉ là vài nghìn người. Nếu mình nói sai, hậu quả không dừng ở màn hình”, Hà chia sẻ.

Không ai buộc, nhưng ai cũng liên quan

Sáng tạo nội dung không có giấy phép hành nghề, cũng chưa có rào cản kỹ thuật ngăn người trẻ đăng tải bất cứ điều gì. Nhưng chính vì thế, trách nhiệm lại càng nằm ở ý thức cá nhân.

Trách nhiệm đó không phải là những khẩu hiệu lớn lao, mà bắt đầu từ những câu hỏi rất nhỏ: nội dung này có làm tổn thương ai không? Có cổ súy lối sống tiêu cực không? Có lợi ích gì ngoài lượt xem?

Trong căn bếp quen thuộc, Chí Khang vẫn đều đặn quay những video ngắn cùng mẹ. Lượt xem có thể lên xuống theo thuật toán, nhưng điều anh giữ lại là sự tự nhiên và tôn trọng. “Nếu một ngày không còn ai xem, tôi vẫn có những khoảnh khắc này với mẹ. Thế là đủ”, Khang nói.

Giữa không gian mạng ồn ào, có lẽ đó cũng là một cách người trẻ thể hiện trách nhiệm của mình: sáng tạo, nhưng không quên giới hạn; lan tỏa, nhưng không đánh đổi những giá trị căn bản.