Tinh hoa từ Tam giác mạch

Đến Cao nguyên đá của tỉnh Tuyên Quang vào khoảng thời gian tháng 10, tháng 11, chắc chắn du khách sẽ cảm thấy được rất nhiều điều thú vị, nhất là được ngắm những thảm hoa Tam giác mạch rực rỡ vươn mình trong nắng với nhiều loại màu sắc khác nhau như trắng, phớt tím hồng rất đẹp. Vào cuối mùa hoa Tam giác mạch, người dân bắt đầu thu hoạch. Thân cây Tam giác mạch non có thể làm rau ăn, hạt Tam giác mạch phơi khô, một phần ủ thành men rượu nổi tiếng, một phần xay làm bột lương thực và làm thành món bánh yêu thích của đồng bào Mông. Điều đó cũng đủ thấy, loài hoa ấy ngoài vẻ đẹp kiêu sa phục vụ du khách trong những chuyến du lịch, hoa Tam giác mạch còn có công dụng để chế biến các sản phẩm đặc trưng của cả một vùng Cao nguyên đá, giúp người dân nơi đây làm kinh tế, phát triển du lịch.

Sản phẩm rượu Tam giác mạnh của HTX dịch vụ nông nghiệp Tả Lủng.

Rượu Tam giác mạch

Rượu Tam giác mạch của đồng bào dân tộc Mông được nấu từ hạt Tam giác mạch, ngô và men lá. Rượu Tam giác mạch có từ 10 năm trở lại đây. Để nấu rượu Tam giác mạch, người ta dùng hỗn hợp ngô và hạt Tam giác mạch theo các tỉ lệ khác nhau, phổ biến là một phần hạt Tam giác mạch kết hợp với hai phần ngô. Người nấu lựa những hạt Tam giác mạch đẹp, đều, nấu chín lên như nấu cơm. Hạt ngô loại tốt, xay vỡ, bung cho chín nhừ. Tam giác mạch và ngô sau khi nấu chín, được trộn đều với men lá truyền thống. Tất cả hỗn hợp được cho vào trong chum ủ trong vòng 15 ngày để thành rượu cái. Bước tiếp theo, người ta dùng nồi nấu để chưng cất rượu như các loại rượu thông thường khác. Để có rượu ngon, sau khi nấu, rượu được hạ thổ từ 24-36 tháng.

Rượu Tam giác mạch có màu trong suốt, có vị đặc trưng riêng, nồng độ không quá cao, khá êm so với các loại rượu thông thường. Rượu không cay như rượu gạo, không ngọt như rượu cần mà dung hòa giữa 2 loại rượu. Người Mông tin rằng, chỉ có đàn ông mới có thể ủ được rượu Tam giác mạch ngon, nồng đượm.

Bánh Tam giác mạch hấp dẫn với mỗi du khách.

Bánh Tam giác mạch

Bánh Tam giác mạch là món đặc sản nổi tiếng của vùng Cao nguyên đá, được chế biến từ bột Tam giác mạch, nước, cùng với một số nguyên liệu khác. Loại bánh này thường được bày bán tại các chợ phiên vùng cao. Hạt Tam giác mạch có kích thước nhỏ hơn hạt đậu và rất giàu chất dinh dưỡng. Người dân nơi đây đã khéo léo xay chúng thành bột mịn để làm bánh. Quá trình chế biến bắt đầu bằng việc phơi khô hạt Tam giác mạch dưới ánh nắng trong khoảng một tuần, cho đến khi hạt khô hoàn toàn và dễ xay. Sau khi xay xong, họ hòa bột tam giác mạch với nước và nhào thật kỹ cho đến khi hỗn hợp trở nên dẻo mịn. Cuối cùng, bột được đổ vào khuôn truyền thống và tạo thành những chiếc bánh tròn. Dù có vẻ đơn giản, nhưng việc xay bột Tam giác mạch lại không hề dễ dàng. Người làm phải xay bột bằng tay, và để đạt được độ mịn cần thiết, họ phải xay thật kỹ để tránh tình trạng bị sạn. Bánh Tam giác mạch mềm, xôm xốp, mang đến hương vị ngọt nhẹ, béo ngậy, cùng với mùi thơm quyến rũ của cây rừng khiến nó trở thành món ăn hấp dẫn. Giá trị dinh dưỡng của bánh có thể thay đổi tùy theo phương pháp chế biến. Trong số đó, bánh Tam giác mạch hấp và nướng là những loại giữ được hàm lượng dinh dưỡng cao nhất. Ngược lại, bánh chiên và bánh giòn thường mất đi một phần dưỡng chất do phải trải qua nhiều công đoạn chế biến hơn. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trong hạt Tam giác mạch có chứa khoảng 2,42% tanin, một hoạt chất có khả năng kháng khuẩn và hỗ trợ điều trị các bệnh như viêm ruột, viêm loét niêm mạc, tiêu chảy và ngộ độc tiêu hóa. Ngoài ra, mỗi hạt tam giác mạch còn có 2,41% flavonoid, một hợp chất góp phần tạo nên màu sắc của hạt. Flavonoid giúp ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe như xơ vữa động mạch, thoái hóa gan, tai biến mạch máu não, lão hóa và hỗ trợ thải độc hiệu quả...

Hạt Tam giác mạch dùng để nấu rượu và làm bánh Tam giác mạch.

Ngoài ra còn một số loại sản phẩm khác được làm từ Tam giác mạch như Kẹo dẻo Tam giác mạch, Bia Tam giác mạch, Bánh Tam giác mạch dẻo, Bánh Tam giác mạch giòn… Tất cả các sản phẩm trên giúp du khách có những trải nghiệm ẩm thực thú vị trong hành trình khám phá vùng đất địa đầu Tổ quốc.

H.Anh