Hương vị từ hoa Tam giác mạch

Trên những triền đá xám của Cao nguyên đá Đồng Văn, khi mùa gió heo may vừa chạm, cả vùng cao như được khoác tấm áo mới, phơn phớt hồng, tím, trắng của hoa Tam giác mạch. Người ta thường biết đến loài hoa ấy như biểu tượng của vẻ đẹp mộc mạc, kiêu hãnh giữa đá núi. Nhưng ít ai ngờ, sau lớp cánh mong manh kia còn ẩn chứa cả một kho tàng ẩm thực độc đáo của người vùng cao.

Bánh Tam giác mạch.

Khi hoa tàn, hạt chín, người dân hái về phơi khô, xay thành bột để làm bánh Tam giác mạch, món ăn giản dị mà say lòng du khách. Bột được nhào cùng nước ấm, nặn thành bánh nhỏ rồi hấp hoặc nướng trên than hồng. Bánh có màu nâu tím, vị bùi, ngọt nhẹ, thoang thoảng hương hạt dẻ. Giữa cái se lạnh của Cao nguyên đá, cầm trên tay chiếc bánh còn nóng, nghe mùi khói quyện với mùi thơm dân dã, ai cũng thấy như mình đang nếm cả hương đất, vị trời của vùng biên cương.

Từ những hạt nhỏ li ti ấy, người ta còn nấu nên cháo Tam giác mạch. Hạt được giã dập, trộn với gạo rồi ninh nhừ. Cháo có màu tím nhạt, vị bùi béo, hơi chát nhẹ ở đầu lưỡi mà lại ngọt hậu, khiến ai từng ăn một lần khó quên. Những đêm đông vùng cao, bát cháo nghi ngút khói bên bếp lửa không chỉ làm ấm lòng mà còn gói trọn tình người nơi rẻo đá.

Với bàn tay khéo léo, người phụ nữ Mông còn biến loại hạt ấy thành bánh nướng Tam giác mạch nhân mật ong hoặc đậu xanh. Bánh vừa dẻo vừa giòn, lớp nhân vàng sánh, tỏa mùi thơm quyến rũ. Đó là món quà quê được nhiều du khách chọn mang về sau mỗi chuyến đi, như mang theo cả hương vị của núi non.

Không chỉ hạt, ngay cả hoa Tam giác mạch cũng trở thành món ăn tinh tế. Hoa tươi hái sớm mai, rửa sạch, trộn cùng rau rừng, lạc rang, mè, chanh và ớt, tạo nên nộm hoa Tam giác mạch thanh mát, giòn, vị hơi chát nhưng lại quyện cùng vị béo bùi, cay nhẹ - một cảm giác lạ lùng mà khó quên.

Khi mùa hoa qua đi, người ta còn hái những bông đẹp nhất đem sấy khô, ủ trong bình gốm để pha trà hoa Tam giác mạch. Tách trà ấm, nước vàng nhạt, vị ngọt dịu, thoảng chút đắng ở hậu vị như chính tính cách con người vùng đá: mộc mạc mà sâu lắng.

Hoa Tam giác mạch - loài hoa tưởng chừng chỉ để ngắm, lại là nguồn sống, là hương vị nuôi dưỡng bao thế hệ người vùng cao. Giữa núi non hùng vĩ, những món ăn làm từ hoa và hạt nhỏ bé ấy không chỉ làm no lòng, mà còn kể cho du khách nghe câu chuyện về sự sáng tạo, khéo léo và tình yêu quê hương của đồng bào nơi cực Bắc.

Hoàng Anh