Giới chức đưa một con dơi vào thùng chứa sau khi bắt được trong giếng ở bang Kerala, Ấn Độ năm 2018. Ảnh: AFP/GETTY

Virus Nipah đã cướp đi sinh mạng một bé trai 12 tuổi ở Kerala vào ngày 5.9. Giới chức đã nỗ lực lần vết các ca tiếp xúc với cậu bé và các ca lây nhiễm mới đã được ghi nhận. 

Cậu bé 11 tuổi nhập viện cách đây một tuần trong tình trạng sốt cao. Khi bệnh nhân diễn biến nặng hơn và các bác sĩ nghi ngờ cậu bé bị viêm não, các mẫu máu đã được gửi đến Viện Virus học Quốc gia. Tại đây, xét nghiệm xác nhận cậu bé nhiễm virus Nipah. 

Theo lãnh đạo y tế của bang Kerala Veena George, 188 người tiếp xúc với cậu bé đã được xác định tính đến 6.9. Trong số đó, 20 người được coi là những người tiếp xúc chính có nguy cơ cao - chủ yếu là các thành viên trong gia đình cậu bé, đều đang bị cách ly nghiêm ngặt hoặc nhập viện.

Hai nhân viên y tế tiếp xúc với nạn nhân cũng đã có các triệu chứng của nhiễm Nipah vào ngày 6.9 đã nhập viện và lấy mẫu máu xét nghiệm.

Giới chức Kerala phong tỏa khu vực trong bán kính khoảng 3,2km từ nhà của cậu bé và kiểm tra những người có triệu chứng ở tất cả các quận lân cận trong bang. Bang Tamil Nadu tiếp giáp cũng trong tình trạng báo động cao về bất kỳ trường hợp đáng ngờ nào bị sốt. 

Đây là lần thứ 2 trong vòng 3 năm, đợt bùng phát virus Nipah được ghi nhận ở Kerala, nơi đang đối mặt với tỉ lệ  nhiễm COVID-19 cao. Bang chiếm khoảng 68% trong số khoảng 40.000 ca mắc mới mỗi ngày của Ấn Độ.

Virus Nipah là gì?

Giống virus Corona, Nipah là virus lây truyền từ động vật sang người. Lây truyền thường xảy ra khi con người tiếp xúc trực tiếp với động vật hoặc thông qua tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm. Tuy nhiên, số lượng lớn ca virus Nipah lây truyền từ người sang người cũng đã được ghi nhận. 

Dơi ăn quả thuộc họ Pteropodidae - thường gọi là "cáo bay" - là vật mang mầm bệnh tự nhiên của Nipah. Loài dơi này có khả năng truyền virus cho động vật khác, bao gồm lợn, chó, mèo, dê, ngựa và cừu.

Người bị nhiễm bệnh thường có triệu chứng sốt và đau đầu trong khoảng từ 3 ngày đến 2 tuần, sau đó ho, đau họng và gặp các vấn đề về hô hấp. Tình trạng tiến triển nhanh dẫn đến sưng tấy trong các tế bào não gây buồn ngủ, lú lẫn, sau đó có thể hôn mê và tử vong.

Hiện chưa có thuốc chữa hoặc vaccine Nipah và bệnh nhân chỉ được chăm sóc y tế hỗ trợ.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tới 75% ca nhiễm Nipah tử vong. Tỉ lệ tử vong do virus Corona là khoảng 2%. Khoảng 20% ​​người sống sót sau khi nhiễm virus Nipah trải qua các triệu chứng thần kinh có thể kéo dài, bao gồm co giật và thay đổi tính cách.

Một mối đe dọa lớn hơn?

Virus Nipah được phát hiện đầu tiên ở Malaysia năm 1999 trong đợt bùng phát ở những người chăn nuôi lợn. Kể từ đó, có nhiều đợt bùng phát ở khu vực Nam và Đông Nam Á. Tổng cộng, dịch do virus Nipah khiến hơn 260 người chết.

Đợt bùng phát virus Nipah ở Bangladesh năm 2004 được xác định bắt nguồn từ việc con người tiêu thụ nhựa cây chà là đã bị dơi ăn quả. Đợt bùng phát gần đây nhất ở Ấn Độ xảy ra tại bang Kerala năm 2018 khiến 17 chết trong số 18 người mắc bệnh. Những ca lây nhiễm này bắt nguồn từ những con dơi ăn quả chết trong nước giếng của một gia đình.

Nipah được coi là ít lây nhiễm hơn virus Corona nhưng tỉ lệ tử vong cao hơn nhiều. Thời gian ủ bệnh dài hơn, tới 45 ngày và khả năng lây nhiễm cho nhiều loại động vật khác nhau khiến Nipah trở thành nguyên nhân gây lo ngại đáng kể cho các nhà dịch tễ học đang nỗ lực dự đoán và ngăn chặn đại dịch tiếp theo.

WHO nhấn mạnh về virus Nipah rằng, "nguy cơ lây truyền quốc tế qua trái cây hoặc các sản phẩm trái cây (như nước ép chà là thô) bị nhiễm nước tiểu hoặc nước bọt từ dơi ăn quả bị nhiễm bệnh có thể được ngăn chặn bằng cách rửa kỹ và gọt vỏ trước khi sử dụng. Trái cây có dấu hiệu bị dơi cắn nên vứt bỏ".