Ông Donald Trump không chỉ là cựu Tổng thống đầu tiên mà còn là ứng cử viên Tổng thống của đảng lớn đầu tiên tại Mỹ bị kết tội hình sự ngay giữa chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng. Đây được cho là một bước ngoặt lớn trên "đường đua" tới chiếc ghế Tổng thống thứ 47 của nước Mỹ.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump rời tòa án sau khi bồi thẩm đoàn kết luận ông phạm 34 tội danh trong phiên tòa hình sự, ngày 30-5. Ảnh: Reuters

Thẩm phán Juan Mercan ấn định thời điểm tuyên án cựu Tổng thống Donald Trump vào ngày 11-7, chỉ vài ngày trước khi bắt đầu Đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa ở Milwaukee.

Hình phạt tối đa cho mỗi tội làm sai lệch hồ sơ kinh doanh là 4 năm tù, thẩm phán có toàn quyền quyết định thời hạn tù cho mỗi tội với giới hạn tổng mức án là 20 năm. Tuy nhiên, với những người phạm tội lần đầu, thẩm phán cũng có thể chỉ tuyên án ở mức quản chế hoặc phạt tiền.

Theo nhà phân tích pháp lý cấp cao của CNN, Elie Honig, hầu hết các tội danh loại E, loại tội hình sự ít nghiêm trọng nhất ở New York, đều dẫn đến các bản án không phải tù giam mà thường là sự kết hợp giữa quản chế, phạt tiền và phục vụ cộng đồng.

Trong khi đó, Giám đốc truyền thông của Sở Mật vụ Anthony Guglielmi cho biết, với tư cách là một cựu Tổng thống, ông Donald Trump được hưởng sự bảo vệ trọn đời của mật vụ, vì vậy, nếu phải giam giữ trong tù, điều kiện bảo đảm an toàn sẽ rất phức tạp.

Dù bị tuyên phạm tội hình sự, song cựu Tổng thống Donald Trump vẫn có thể tiếp tục tranh cử vào tháng 11 tới. Bởi Hiến pháp Mỹ chỉ đưa ra 3 yêu cầu đối với ứng cử viên Tổng thống Mỹ gồm: Sinh ra là công dân Mỹ, ít nhất 35 tuổi và sinh sống tại Mỹ ít nhất 14 năm. Ngoài ra, một tiêu chí khác là không được vi phạm Mục 3 Tu chính án thứ 14, được thông qua năm 1868, quy định không ai được đảm nhiệm chức vụ trong chính quyền nếu họ từng tham gia "nổi dậy hoặc nổi loạn".

Thực tế từng có tiền lệ tại Mỹ về các chiến dịch tranh cử Tổng thống được tổ chức từ phòng giam, mặc dù không thành công. Đó là ông Eugene Debs, nhà lãnh đạo đảng Xã hội, tiến hành chiến dịch tranh cử Tổng thống năm 1920 từ nhà tù liên bang ở Atlanta, nơi ông đang thụ án 10 năm vì tội xúi giục nổi loạn. Khi kết quả bầu cử được công bố, ông nhận được 3% số phiếu bầu, tương đương 1 triệu cử tri.

Tuy nhiên, quyền bỏ phiếu của cựu Tổng thống Donald Trump ở bang Florida trong cuộc bầu cử vào tháng 11 tới sẽ phụ thuộc vào việc ông có bị kết án tù có thời hạn hay không và liệu ông có mãn hạn tù trước thời điểm bầu cử hay không.

Mỗi tiểu bang đưa ra các quy tắc riêng của mình. Các bang Vermont và Maine cho phép tội phạm được bỏ phiếu từ trong tù. Còn tại Florida, dù cựu Tổng thống bị kết tội hình sự nhưng không bị giam giữ trong tù vào ngày bầu cử diễn ra thì vẫn có đủ tư cách đi bỏ phiếu.

Nguy cơ lớn nhất đối với ông Donald Trump trên "đường đua" vào Nhà Trắng trong bối cảnh mới này chính là có còn nhận được sự ủng hộ của dư luận hay không. Dù cựu Tổng thống vẫn sẽ nhận được nhiều phiếu bầu từ các thành viên đảng Cộng hòa, song bản án có thể sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới hình ảnh của một ứng cử viên Tổng thống.

Theo cuộc thăm dò dư luận do Hãng tin Reuters/Ipsos thực hiện gần đây nhất, cứ 4 đảng viên đảng Cộng hòa thì có 1 người cho biết họ sẽ không bỏ phiếu cho ứng cử viên Donald Trump nếu bị kết tội trong một phiên tòa hình sự. Trong khi đó, 60% cử tri độc lập cho biết sẽ không bỏ phiếu cho chính trị gia 77 tuổi này nếu bị kết tội.

Trong 2 kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ gần đây, “chiến trường” ác liệt nhất được đánh giá là tại bang Bắc Carolina. Ông Donald Trump đã giành chiến thắng ở bang này vào năm 2016 và 2020 với kết quả sít sao.

Tuy nhiên, thành tựu này khó được giữ vững trong cuộc bầu cử vào tháng 11 tới khi thăm dò dư luận mới đây cho thấy, 13% cử tri Bắc Carolina đã bỏ phiếu ủng hộ ông Donald Trump vào năm 2020 đưa ra quan điểm ít có khả năng bỏ phiếu cho ứng cử viên đảng Cộng hòa này một lần nữa nếu ông bị kết tội hình sự. Điều đó có nghĩa là ít nhất 350.000 phiếu bầu có thể chuyển sang cho ứng cử viên đảng Dân chủ - Tổng thống Joe Biden.

Tóm lại, phán quyết của tòa án đã tạo ra một bước ngoặt lớn trên "đường đua" tới chiếc ghế Tổng thống thứ 47 của Mỹ. Thời gian không còn nhiều, ông Donald Trump và đảng Cộng hòa sẽ phải làm rất nhiều việc mới có thể xoay chuyển được cục diện bất lợi này.