Mở đầu tác phẩm, Hồ Chí Minh khẳng định bệnh quan liêu mệnh lệnh là nguy hiểm, nhưng nhiều cán bộ ta còn mắc bệnh ấy. Biểu hiện của bệnh là "Miệng thì nói dân chủ, nhưng lối làm việc thì họ theo lối “quan” chủ. Miệng thì nói “phụng sự quần chúng”, nhưng họ làm trái ngược với lợi ích của quần chúng, trái ngược với phương châm và chính sách của Đảng và Chính phủ".

Tiếp đó, Người chỉ ra sáu nguyên nhân sinh ra bệnh quan liêu là: xa nhân dân, khinh nhân dân, sợ nhân dân, không tin cậy nhân dân, không hiểu biết nhân dân, không thương yêu nhân dân. Sau khi nêu lên hậu quả của bệnh quan liêu mệnh lệnh là “hỏng việc”, Hồ Chí Minh khẳng định phải “mau mau chữa bệnh nguy hiểm ấy” bằng một nguyên tắc là “theo đúng đường lối nhân dân” với sáu điều là: đặt lợi ích nhân dân lên trên hết; liên hệ chặt chẽ với nhân dân; việc gì cũng bàn với nhân dân, giải thích cho nhân dân hiểu rõ; có khuyết điểm thì thật thà tự phê bình trước nhân dân và hoan nghênh nhân dân phê bình mình; sẵn sàng học hỏi nhân dân; tự mình phải gương mẫu cần, kiệm, liêm, chính, để nhân dân noi theo. Cuối tác phẩm, Hồ Chí Minh mong rằng “cán bộ Đảng và chính quyền ta đều sẵn lòng, cầu tiến bộ, sẵn chí phụng sự nhân dân”, cố gắng “thi đua dùng đơn thuốc này (thuốc đắng dã tật), chữa hết bệnh quan liêu mệnh lệnh, để trở thành người cán bộ tốt”.

Tác phẩm “Cần tẩy sạch bệnh quan liêu mệnh lệnh” viết cách đây gần 70 năm, nhưng vẫn nóng hổi tính thời sự, có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Các biểu hiện và nguyên nhân của bệnh quan liêu hiện nay vẫn hiện hữu dưới nhiều hình thức khác nhau. Để chữa triệt để căn bệnh này chúng ta phải thực hiện đúng nguyên tắc “theo đúng đường lối nhân dân” mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra.