Ban Kiểm tra Trung ương (nay là Ủy ban Kiểm tra Trung ương) thành lập tháng 10-1948. Trưởng ban là đồng chí Trần Đăng Ninh; Phó ban là các đồng chí: Nguyễn Thanh Bình và Hà Xuân Mỹ với 23 phái viên.

Ban có bộ phận thường trực phụ trách văn phòng và thực hiện nhiệm vụ kiểm tra đặc biệt do Trung ương giao và bộ phận kiểm tra các khu. Nhiệm vụ của Ban Kiểm tra Trung ương là điều tra, báo cáo Trung ương việc thi hành các chỉ thị, nghị quyết trong toàn Đảng, tình hình cán bộ và việc thi hành kỷ luật ở cấp dưới. 

Cuối năm 1950, Ban Kiểm tra Trung ương chuyển đến xã Vinh Quang (nay là xã Kim Bình), huyện Chiêm Hóa. 

Tháng 2-1951, Ban Kiểm tra Trung ương do Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng bầu gồm đồng chí Hồ Tùng Mậu, Ủy viên Trung ương Đảng làm Trưởng ban; các đồng chí Nguyễn Văn Trân, Nguyễn Chính là Ủy viên. 

Theo quyết định của Trung ương, Ban Kiểm tra Trung ương làm việc chung với Ban Thanh tra Chính phủ, có trách nhiệm kiểm tra trong và ngoài quân đội. Đồng chí Hồ Tùng Mậu kiêm Tổng Thanh tra Chính phủ. 

Cuối tháng 2-1951, Ban Kiểm tra Trung ương chuyển đến Đồng Man, thôn Lũng Tẩu, xã Tân Trào; cuối năm 1953, chuyển đến thôn Khuôn Điển, xã Kim Quan, huyện Yên Sơn và làm việc tại đây đến kháng chiến thắng lợi.