Dịch bệnh COVID-19 ở Nhật Bản giảm mạnh được các nhà nghiên cứu cho là liên quan tới biến thể Delta. Ảnh: AFP

Sự suy yếu bí ẩn của biến thể Delta

Làn sóng COVID-19 thứ 5 ở Nhật Bản hầu như suy yếu đột ngột tới mức một số nhà khoa học không hiểu nổi tại sao lại xảy ra, RT đưa tin. Một nhóm nghiên cứu cho rằng biến thể Delta có khả năng lây nhiễm cao đã đột biến để đi tới tự hủy diệt ở Nhật Bản. 

Vào giữa tháng 8, Nhật Bản đạt đỉnh về số ca nhiễm COVID-19 khi ghi nhận hơn 23.000 ca mới mỗi ngày. Giờ đây, số ca nhiễm COVID-19 mới ở Nhật Bản chỉ là khoảng 170, với số ca tử vong do căn bệnh này chủ yếu ở mức một con số trong tháng 11. 

Nhiều ý kiến cho rằng, dịch bệnh COVID-19 tại Nhật Bản suy giảm là do tỉ lệ tiêm chủng cao, sự ủng hộ của công chúng với sử dụng khẩu trang và các yếu tố khác. Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu lưu ý, sự suy yếu của dịch COVID-19 ở Nhật Bản khá đáng kể so với các quốc gia khác có điều kiện tương tự.

Ituro Inoue - nhà di truyền học tại Viện Di truyền Quốc gia Nhật Bản, tin rằng, Nhật Bản đã may mắn khi ghi nhận ​​chủng Delta đã cơ bản đẩy lùi các biến thể khác của virus SARS-CoV-2 trước khi biến thể Delta "tự hủy diệt". Ông giải thích lý thuyết này trên tờ Japan Times vào tuần qua. 

Nhà di truyền học Ituro Inoue. Ảnh: Viện Di truyền Quốc gia Nhật Bản

Tới nay, nhà di truyền học Inoue và đồng nghiệp đang nghiên cứu các đột biến của SARS-CoV-2 và cách những đột biến này bị ảnh hưởng từ protein nsp14 - chất rất quan trọng với sinh sản của virus. 

Những virus RNA, giống virus gây ra dịch COVID-19, có tỉ lệ đột biến rất cao, giúp chúng nhanh chóng thích nghi với sự thay đổi của môi trường. Tuy nhiên, điều này cũng mở ra cánh cửa cho cái gọi là "thảm họa lỗi" - tức xảy ra vô số đột biến xấu và cuối cùng dẫn tới sự tuyệt chủng hoàn toàn của một chủng virus. Protein nsp14 dường như cung cấp một hình thức hiệu đính lỗi giúp bộ gene virus ở dưới ngưỡng của “thảm họa lỗi”.

Ở làn sóng COVID-19 thứ 5 tại Nhật Bản, nsp14 của biến thể Delta dường như đã thất bại trong nhiệm vụ này, nhà khoa học Inoue nhận định. Lập luận này được ông đưa ra trên cơ sở nghiên cứu di truyền những mẫu vật virus được thu thập từ tháng 6 đến tháng 10 năm nay. Trái với dự kiến của nhóm nghiên cứu, thiếu sự đa dạng về gene, trong khi nhiều mẫu có nhiều thay đổi di truyền ở vị trí A394V - vị trí có liên quan đến protein sửa lỗi.

“Chúng tôi thực sự bị sốc khi thấy những phát hiện này. Biến thể Delta ở Nhật Bản rất dễ lây truyền và đã đẩy lùi những biến thể khác. Nhưng khi các đột biến chất đống, chúng tôi tin rằng cuối cùng biến thể Delta đã trở thành loại virus bị lỗi và không thể tạo ra các bản sao của chính mình" - nhà nghiên cứu nói với Japan Times. 

24 quốc gia có đột biến tương tự

Lý thuyết này có thể liên quan đến chủng SARS trước đó, được xác định năm 2003, để giải thích dịch này không bùng lên thành đại dịch. Tuy nhiên, điều này khó xác nhận, vì đợt bùng phát dịch SARS kết thúc tương đối nhanh và không dẫn đến việc thu thập dữ liệu di truyền khổng lồ cần để kiểm tra giả thuyết.

Hiện chưa rõ tại sao dịch COVID-19 ở Nhật Bản lại may mắn suy yếu, nhưng không có điều gì khác có thể so sánh được đã xảy ra ở các quốc gia Đông Á. Chuyên gia  Inoue cho biết, các đột biến virus tương tự như những đột biến được các nhà khoa học chỉ ra đã được phát hiện ở ít nhất 24 quốc gia. Ông và nhóm nghiên cứu dự kiến xuất bản bài báo trình bày chi tiết những phát hiện này vào cuối tháng 11.

Ngay cả khi lý thuyết về sự tuyệt chủng tự nhiên của biến thể Delta được xác nhận, thì đó được xem là sự cứu vãn tạm thời cho người dân Nhật Bản. Chuyên gia Inoue tin rằng, các chủng virus  mới, thành công hơn có khả năng tìm đường xâm nhập Nhật Bản dù các biện pháp cách ly và kiểm soát nhập cư có thể trì hoãn sự xuất hiện của các biến thể mới ở Nhật Bản.

Trong khi đó, Nhật Bản cũng đang chuẩn bị cho một đợt COVID-19 mới vào mùa đông này và chuẩn bị chung sống với COVID-19. Chính phủ Nhật Bản được cho là có kế hoạch giảm bớt các hạn chế đi lại qua tăng số lượng người được phép nhập cảnh mỗi ngày từ 3.500 lên 5.000.