Nhóm hơn 40 người di cư trên một chiếc xuồng bơm hơi, rời bến gần Wimereux, Pháp ngày 24/11
để vượt eo biển Manche vào Anh. Ảnh: Reuters

Thảm kịch 27 người di cư chết đuối tại Eo biển Manche khi tìm cách tới Anh từ Pháp gần đây là lời cảnh báo mạnh mẽ đối với châu Âu khi Manche trở thành một tuyến đường của người di cư trốn chạy nghèo đói và xung đột tại Afghanistan, Iraq và nhiều quốc gia khác khi họ tìm cách sang Anh. Thảm kịch này cũng làm gia tăng bất đồng giữa Anh và Pháp. Trong khi đó, tình hình tại biên giới Belarus-Ba Lan cũng căng thẳng trong bối cảnh hàng nghìn người di cư cắm trại ở khu vực biên giới với hy vọng nhập cảnh vào EU. 

Lời giải cho bài toán di cư ở châu Âu rõ ràng không thuộc về một quốc gia nào mà cần có sự phối hợp của các nước trong khu vực. Anh và Pháp đã nhất trí cần thúc đẩy các nỗ lực chung nhằm ngăn chặn các vụ vượt biên nguy hiểm và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phối hợp chặt chẽ với các nước láng giềng gồm Bỉ, Hà Lan cũng như các đối tác trên khắp lục địa. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố sẽ không để Eo biển Manche trở thành một “nghĩa địa”, đồng thời kêu gọi tổ chức một cuộc họp khẩn giữa các bộ trưởng châu Âu.

Trong khi đó, người di cư dường như đã tìm được tuyến đường bộ ít nguy hiểm hơn thay thế tuyến di cư qua Địa Trung Hải là tuyến đường từ Belarus tới Ba Lan, Litva và Latvia và gây ra cuộc khủng hoảng tồi tệ ở khu vực này. Trước làn sóng di cư tại biên giới với Belarus, các nước EU tìm kiếm các biện pháp để ngăn chặn cuộc khủng hoảng leo thang. Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen (U.Lây-en) tuyên bố sẽ trừng phạt các công ty du lịch và vận tải liên quan việc đưa người di cư vượt biên trái phép vào EU. 

Cuộc khủng hoảng di cư vì thế đã thổi bùng căng thẳng vốn âm ỉ giữa EU và Belarus. EU đã cáo buộc Minsk để dòng người di cư đến Belarus và vượt biên giới vào Ba Lan cũng như các nước thành viên khác trong EU nhằm đáp trả việc EU áp đặt các biện pháp trừng phạt Belarus. Trong khi đó, phía Belarus coi đây là cáo buộc vô căn cứ và cho rằng phương Tây phải chịu trách nhiệm vì chính hành động can thiệp khiến người dân tại nhiều quốc gia phải sơ tán khỏi chiến tranh.

Trong bối cảnh không quốc gia EU nào muốn nhận gánh nặng người di cư và những mâu thuẫn giữa các nước thành viên trong khối về vấn đề này,  châu Âu đứng trước nguy cơ lặp lại nhiều thảm kịch di cư, nhất là khi mùa đông lạnh giá đang tới gần.