Ô tô Nhật Bản vẫn được ưa chuộng tại mọi nơi trên thế giới.

Cụ thể, trong năm 2022, Trung Quốc xuất khẩu 3,11 triệu chiếc ô tô, tăng trưởng tới 54,4% so với năm trước. Theo CAAM, lượng xe ô tô xuất khẩu chiếm 11,5% tổng sản lượng xe chở khách và xe thương mại sản xuất tại Trung Quốc năm 2022.

Lượng xe xuất khẩu năm vừa qua của Trung Quốc thấp hơn so với Nhật Bản. Dù đất nước mặt trời mọc chưa công bố số liệu toàn năm, nhưng mức nhập khẩu trong 11 tháng năm 2022 đã là 3,2 triệu xe, cao hơn so với lượng xe xuất khẩu từ Trung Quốc. Mức này gần như không thay đổi so với cùng kỳ năm 2021 - giai đoạn Nhật Bản xuất khẩu 3,82 triệu chiếc xe. Trong khi đó, Hiệp hội Công nghiệp ô tô Đức cho biết, nước này đã xuất khẩu 2,61 triệu ô tô trong năm 2022, tăng 10% so với năm 2021.

Tốc độ tăng trưởng “thần kỳ” của xuất khẩu ô tô Trung Quốc có nhiều lý do. Trước hết, là việc từ năm 2009 đến nay, thị trường xe ô tô Trung Quốc đã lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, việc các nhà sản xuất xe ô tô nước ngoài như Volkswagen, General Motors, BMW và Mercedes-Benz từ lâu thống trị thị trường xe hơi Trung Quốc, khiến nhiều thương hiệu nội địa có xu hướng tìm kiếm cơ hội ở hải ngoại. 

Cùng với đó, giai đoạn gần đây, các thương hiệu xe ô tô nội địa Trung Quốc như BYD và Geely đã mở rộng hoạt động ở nước ngoài với trợ lực từ chuỗi cung ứng xe hơi mạnh mẽ. Đây là những thương hiệu sở trường về ô tô điện, trong bối cảnh ô tô điện của Trung Quốc đã chiếm thị phần lớn tại thị trường một số quốc gia đang phát triển.

Theo dữ liệu của CAAM, trong năm 2022, xuất khẩu xe ô tô điện của Trung Quốc tăng tới 120% so với năm trước, lên 679.000 chiếc, đóng góp đáng kể cho ngành xuất khẩu xe ô tô đang nở rộ của nước này. Trong quý II-2022, BYD đã vượt qua Tesla trở thành nhà sản xuất xe ô tô điện dẫn đầu thế giới.

Một động lực thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu ô tô của Trung Quốc là việc chính phủ tạo điều kiện phát triển lĩnh vực xe năng lượng mới. Bắc Kinh coi xe năng lượng mới là tiêu điểm trong thay đổi ngành công nghiệp xe hơi, và thực tế đã thiết lập một khuôn khổ chính sách tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của loại xe này.

Xe điện MG 4 trưng bày tại Triển lãm ô tô Việt Nam năm 2022.

Trong bản hướng dẫn phát triển xe năng lượng mới được công bố vào năm 2020, có 5 nhiệm vụ chính được nêu nhằm để phát triển dòng xe này từ năm 2021 đến năm 2035, trong đó có cải thiện năng lực phát triển công nghệ, xây dựng hệ sinh thái ngành kiểu mới và tăng cường cơ sở hạ tầng. Hơn 600 chính sách hỗ trợ khác đã được chính quyền trung ương và địa phương triển khai, trong đó có đổi mới công nghệ, quảng bá, ứng dụng và an ninh.

Trên cơ sở như vậy, nhiều dự báo tới nay cho rằng Trung Quốc sẽ sớm vượt qua Nhật Bản để trở thành quốc gia xuất khẩu ô tô hàng đầu thế giới, ít nhất là về lượng. Các tính toán gần nhất cho rằng, lượng xe xuất khẩu từ Trung Quốc sẽ đạt 5,5 triệu xe vào năm 2030, trong đó khoảng 2,5 triệu chiếc sẽ là xe điện các loại.

Cùng với đó, các nhà sản xuất Trung Quốc cũng sẽ xúc tiến nhiều động thái quan trọng nhằm cạnh tranh với các đối thủ Hàn Quốc và Nhật Bản trong nỗ lực xâm nhập thị trường mới là khu vực Đông Nam Á, bao gồm cả khía cạnh sản xuất và kinh doanh. Hiện nay, một số thương hiệu của nước này như BYD, Cherry, MG... đã có mặt tại đây.