Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị thẩm định Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, công tác quy hoạch có ý nghĩa rất quan trọng. Chúng ta đã làm quy hoạch nhiều, như quy hoạch vùng, khu vực, tỉnh, quy hoạch ngành, sản phẩm, quy hoạch đến cấp huyện, xã. Tuy nhiên, quy hoạch cấp quốc gia thì đây là lần đầu tiên chúng ta thực hiện.

Thủ tướng đánh giá, quy hoạch tổng thể quốc gia này hết sức quan trọng, cụ thể hóa đường lối Đại hội lần thứ XIII của Đảng, cụ thể hóa Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (Bổ sung, phát triển năm 2011), các Nghị quyết chuyên ngành của Trung ương, nhất là Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Chúng ta đã làm Kế hoạch 5 năm và Chiến lược 10 năm phát triển kinh tế-xã hội, từ đó chúng ta bám sát, cụ thể hóa quy hoạch để bảo đảm tính khả thi.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị.

Theo Thủ tướng, quy hoạch phải tuân thủ các quy định của pháp luật, bám sát chủ trương, đường lối của Đảng; điều quan trọng hơn là công tác thẩm định; đánh giá chất lượng quy hoạch như thế nào, có bảo đảm không, đúng, phù hợp sự phát triển đất nước không? Quy hoạch phải có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược.

Nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân. Tư duy phải đổi mới, tạo ra nguồn lực, động lực; tầm nhìn chiến lược là quy hoạch chỉ ra được tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để phát huy nội lực, đó là các yếu tố con người, thiên nhiên, truyền thống văn hóa, lịch sử; nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá, bao gồm cả nguồn lực về tài chính, công nghệ, quản lý; đào tạo nguồn nhân lực.

Việt Nam luôn coi nguồn nhân lực có tính chất quyết định; xuyên suốt quá trình này là phát huy tối đa phẩm chất, trí tuệ, năng lực của con người Việt Nam cho sự phát triển. Nguồn lực bên trong vẫn là quyết định, chiến lược, cơ bản, lâu dài; nguồn lực bên ngoài mang tính đột phá.

Cùng với đó là phải coi trọng tính khả thi của quy hoạch; trong đó, cần xem xét các hành lang phát triển, vùng động lực, cực tăng trưởng… đã xác định đúng chưa? Chúng ta cần huy động sức mạnh của tập thể vì đây là việc khó, quy mô rộng, vấn đề lớn, nhạy cảm, nhưng càng khó khăn, phức tạp thì càng phải phát huy dân chủ, trí tuệ tập thể.

Do đó, Hội đồng có vai trò quan trọng, vì thẩm định quy hoạch là công việc hết sức quan trọng, cần chỉ ra được những vấn đề khả thi để làm, bám sát đường lối, chủ trương của Đảng, mang lại hiệu quả, đạt được các mục tiêu đề ra.

Quang cảnh hội nghị.

Phát biểu ý kiến kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, quy hoạch phải có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược; phải bám sát vào chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, bảo đảm khả thi, hiệu quả, dễ làm, dễ kiểm tra, dễ giám sát; bám sát vào Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), Hiến pháp, các Nghị quyết, nhất là Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các Nghị quyết Đại hội Đảng gần đây; các Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị; pháp luật liên quan, đặc biệt là những tư tưởng, mục tiêu, chỉ đạo lớn.

Phải bám sát Luật Quy hoạch; bám sát nhiệm vụ quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, không chệch hướng; bản quy hoạch này khai thác tối đa tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để chúng ta đi lên từ nội lực, từ nguồn lực bên trong, tranh thủ nguồn lực từ bên ngoài; phải hóa giải được những vấn đề mà mâu thuẫn, thách thức, tồn tại, yếu kém nội tại của nền kinh tế tích lũy lại từ nhiều năm nay như nguồn nhân lực, hạ tầng, kết nối vùng, vấn đề chênh lệch giàu nghèo…

Xác định được không gian phát triển theo vùng, lãnh thổ và chúng ta kế thừa, phát triển lên; vừa bám sát những vấn đề mới; đánh giá quy hoạch sát tình hình, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn khách quan, lấy thực tiễn làm thước đo, từ đó xác định chỉ tiêu, vùng động lực, hành lang, vành đai… lấy từ những số liệu cụ thể “biết nói”. Thủ tướng thẳng thắn chỉ rõ, dữ liệu lớn vẫn là lỗi hệ thống mà chúng ta phải khắc phục; do đó, Chính phủ đang chỉ đạo các ngành, các cấp phải có cơ sở dữ liệu, phải chia sẻ, dùng chung.

Thủ tướng nêu rõ, quy hoạch cần xác định các ngành mũi nhọn sát thực tiễn, đó là nông nghiệp, kiểm soát giá, trong đó bảo đảm đủ nguồn cung xăng dầu. Theo Thủ tướng, chúng ta tôn trọng quy luật kinh tế thị trường là cạnh tranh, cung cầu nhưng khi cần, Nhà nước vẫn phải can thiệp; thiết lập hệ thống công cụ kiểm soát rủi ro.

Thủ tướng lưu ý, phải phát triển kinh tế nông nghiệp, công nghiệp nền tảng như chế biến, chế tạo; hiện nay phải phát triển ngành công nghiệp năng lượng tái tạo; phát triển dịch vụ logistics, ngân hàng, thương mại điện tử; phải phát triển công nghiệp văn hóa, giải trí…, cho nên bản quy hoạch phải thể hiện được các vấn đề này.

Chú ý các quan điểm phát triển nhanh những bền vững, phát triển hài hòa giữa kinh tế, văn hóa với môi trường, đặt văn hóa ngang tầm với chính trị, kinh tế, môi trường; không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội, môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần; mở rộng không gian phát triển ra đại dương, bầu trời và lòng đất.

Chú ý các xu thế hiện nay như phát triển xanh, kinh tế số, kinh tế phi carbon, kinh tế tuần hoàn, kinh tế đêm; phát triển không gian văn hóa gắn với du lịch; lưu ý vấn đề chuyển đổi cơ cấu, xác định thứ tự ưu tiên, phát triển hệ sinh thái bảo đảm môi trường, nhất là xử lý các vấn đề môi trường như chất thải rắn, chất thải nguy hiểm; sử dụng đất hiệu quả, cả sử dụng không gian biển, lòng đất, bầu trời; xử lý vấn đề di dân, gắn với phát triển dân số hài hòa, hợp lý.

Thủ tướng đề nghị cập nhật cách thức huy động nguồn lực thực hiện quy hoạch, gồm nguồn lực nhà nước, nhân dân, doanh nghiệp, vay vốn nước ngoài, hợp tác công tư. Nguồn lực có nhân lực, tài lực, trong đó đặc biệt chú ý nguồn lực con người, xuyên suốt lấy con người là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực cho sự phát triển, phát huy tối đa năng lực, trí tuệ, phẩm chất của người Việt Nam; đồng thời đánh giá tác động của quy hoạch...

* Hội đồng thẩm định Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được thành lập theo Quyết định số 965/QĐ-TTg ngày 10/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ. Phó Thủ tướng Lê Văn Thành là Chủ tịch Hội đồng thẩm định.

Quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch lần đầu tiên được triển khai lập ở Việt Nam theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017, cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội đất nước giai đoạn 2021-2030, tập trung vào phân bố và tổ chức không gian các hoạt động kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường có tầm quan trọng cấp quốc gia, quốc tế và có tính liên vùng trên phạm vi cả nước.

Xây dựng Quy hoạch tổng thể quốc gia là nhiệm vụ lớn, khó khăn, phức tạp, chưa có tiền lệ, nhưng đây cũng là cơ hội để đánh giá lại hiện trạng một cách thực chất, tổng thể, qua đó đề xuất định hướng bố trí, sắp xếp lại không gian phát triển của đất nước, mở ra không gian phát triển mới, cơ hội phát triển mới, động lực phát triển mới để đạt mục tiêu, khát vọng mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch tích hợp, tổng hợp, đòi hỏi sự phối hợp liên ngành, liên cấp, với sự tham gia, vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, các viện nghiên cứu, các chuyên gia, các nhà khoa học trong và ngoài nước. Trong quá trình triển khai lập quy hoạch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với 16 bộ, ngành xây dựng Báo cáo Định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia (các quan điểm, mục tiêu và định hướng ưu tiên phát triển).

Báo cáo Định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia đã được Thường trực Chính phủ, Chính phủ, Ban Cán sự đảng Chính phủ thảo luận, cho ý kiến nhiều lần. Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp các bộ, ngành xây dựng 41 hợp phần quy hoạch, và nghiên cứu, tích hợp, xây dựng dự thảo Báo cáo Quy hoạch tổng thể quốc gia.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong quá trình lập Quy hoạch tổng thể quốc gia, Bộ đã phối hợp Ngân hàng Thế giới tổ chức nhiều cuộc tọa đàm, hội thảo với sự tham gia của các chuyên gia trong nước và quốc tế để hoàn thiện quy hoạch; gửi xin ý kiến các bộ, ngành, Văn phòng Trung ương Đảng, Ban Kinh tế Trung ương và 5 Ủy ban của Quốc hội, các chuyên gia và các địa phương; đồng thời đăng tải hồ sơ Quy hoạch tổng thể quốc gia trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Kế hoạch và Đầu tư để lấy ý kiến rộng rãi của cộng đồng dân cư, tổ chức, cá nhân liên quan.

Trong quá trình lập Quy hoạch tổng thể quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã tham khảo nhiều kinh nghiệm quốc tế, trong đó có quy hoạch quốc gia của các nước như Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc, Indonesia, Nhật Bản - các nước có nhiều điều kiện tương đồng và mức độ phát triển cao hơn trong khu vực - để tìm hiểu kinh nghiệm tổ chức lập và nội dung quy hoạch quốc gia ở các nước nêu trên. Đồng thời, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam đã cử các chuyên gia hỗ trợ nghiên cứu, góp ý cho các nội dung lớn của Báo cáo Quy hoạch tổng thể quốc gia.