Phiên họp của Quốc hội ngày 7/1/2023 về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ hai, sáng 7/1, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Bảo đảm đường hướng chiến lược

Đánh giá cao sự chuẩn bị của Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội trong hoàn thiện hồ sơ Quy hoạch tổng thể quốc gia để trình Quốc hội lần này, đại biểu Trịnh Xuân An - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh, đây là nội dung rất quan trọng, là nhiệm vụ chưa từng có tiền lệ và phức tạp, nhưng cũng là cơ hội để hiện thực hóa khát vọng, định hướng lớn xây dựng đất nước hùng cường.

Đại biểu Trịnh Xuân An khẳng định, dự thảo đã có cơ sở chính trị pháp lý và thực tiễn vững chắc. Do đó, đại biểu bày tỏ đồng tình để trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp này nhằm đưa ra định hướng lớn và cấp bách cho sự phát triển của đất nước, song đại biểu cũng lưu ý đến yêu cầu Nghị quyết về Quy hoạch tổng thể quốc gia cần bảo đảm khả thi, hiệu quả, dễ đọc, dễ nhớ, dễ đánh giá và thuận lợi cho giám sát và thực hiện.

Đại biểu Trịnh Xuân An - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Theo đại biểu Trịnh Xuân An, Quy hoạch tổng thể quốc gia là nhiệm vụ mới quan trọng nhưng hết sức phức tạp, chưa có tiền lệ, chưa có nhiều kinh nghiệm. Do đó, việc xác định các nội dung của quy hoạch phải được tính toán một cách khoa học, hợp lý, bảo đảm đường hướng chiến lược phải rõ, cụ thể nhưng cũng không được mâu thuẫn hay thay thế cho các nội dung đã được xác định trong các văn bản khác.

Theo đó, Quy hoạch tổng thể quốc gia phải là tổng hợp có chọn lọc, định hướng lớn để phát triển đất nước, không phải là bản tập hợp hay phép cộng đơn giản của các quy hoạch thành phần hoặc nhắc lại một cách cơ học Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội đã được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng ban hành.

Theo đại biểu, Quy hoạch tổng thể quốc gia không nên quy định quá chi tiết các mục tiêu cụ thể mà chỉ quy định các mục tiêu tầm quốc gia, các giới hạn tối đa hoặc tối thiểu các chỉ tiêu để các ngành, địa phương có căn cứ xây dựng quy hoạch cấp thấp một cách chủ động.

Cùng với đó, cần xem xét trong quy hoạch những mục tiêu nào Nhà nước có thể đầu tư bảo đảm tính khả thi và đáp ứng định hướng chiến lược cho đất nước thì có thể đặt ra các mục tiêu, giải pháp cụ thể mang tính pháp lý.

Đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng, những nội dung “quy hoạch cứng” như về giao thông, đất đai, năng lượng và đặc biệt là những vấn đề liên quan đến quốc phòng, an ninh thì có thể “chốt” ở trong Quy hoạch này.

Đối với những nội dung khác, có thể xã hội hóa hoặc mang tính định tính như vấn đề giáo dục, y tế nên xác định là “quy hoạch mềm” để tránh đi vào quá chi tiết, xác định những chỉ tiêu quá cụ thể khiến “bó khung”, có thể gây hạn chế cho phát triển.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Nhất trí với sự cần thiết thông qua Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 tại kỳ họp này, đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị cũng bày tỏ đồng tình với ý kiến của đại biểu Trịnh Xuân An, cho rằng Quy hoạch tổng thể quốc gia không nên quy định quá chi tiết mục tiêu cụ thể, mà chỉ nên khái quát giới hạn tối đa hoặc tối thiểu chỉ tiêu, qua đó các ngành và địa phương có căn cứ xây dựng chỉ tiêu tại quy hoạch cấp thấp hơn một cách phù hợp.

Hồ sơ Quy hoạch đề cập 2 kịch bản tăng trưởng, với các mục tiêu tăng trưởng GDP cụ thể: Kịch bản thấp với dự báo tốc độ tăng trưởng GDP đạt bình quân 6,3%/năm cho cả giai đoạn 2021-2030 và 6,5% năm cho giai đoạn 2031-2050, đạt ngưỡng thấp nhất là nước có thu nhập cao vào năm 2045; kịch bản phấn đấu với dự kiến tốc độ tăng trưởng GDP đạt bình quân 7%/năm cho cả giai đoạn 2021-2030, tốc độ tăng trưởng đạt 7,2%/năm trong giai đoạn 2031-2050.

Về vấn đề này, đại biểu Hà Sỹ Đồng cho biết, nếu nhìn vào mục tiêu đến năm 2045 trở thành có nước có thu nhập cao thì cần chọn phương án tăng trưởng cao. Tuy nhiên, theo đại biểu, nếu nhìn lại những tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 đến kinh tế xã hội thời gian qua, nếu chọn phương án tăng trưởng cao thì tính khả thi không cao.

Đại biểu nhấn mạnh, quy hoạch nhất là quy hoạch tổng thể quốc gia cần hạn chế thấp nhất việc phải điều chỉnh, không nên đưa những con số quá cụ thể, bởi mục tiêu cao nhất vẫn là tổ chức không gian phát triển hiệu quả, thống nhất trên quy mô toàn quốc.

Nếu vẫn giữ các mục tiêu cụ thể, kịch bản tăng trưởng cao, cần làm rõ quy hoạch tổng thể quốc gia sẽ đóng vai trò cụ thể như thế nào để tạo ra những đột phá, những động lực hay những trụ cột chính góp phần vào thực hiện mục tiêu đó.

Không để một số nội dung quy hoạch xa rời thực tiễn

Đại biểu Trần Quốc Tuấn - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Đánh giá cao nỗ lực của cơ quan soạn thảo, đại biểu Trần Quốc Tuấn - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh nhấn mạnh đây là nội dung quan trọng, cần thiết để làm cơ sở triển khai, lập nhiều quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương. Qua nghiên cứu tài liệu và khảo sát thực tiễn, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, điều chỉnh để bảo đảm không để một số nội dung quy hoạch xa rời thực tiễn.

Cụ thể, đại biểu đề nghị cần nghiên cứu, lập quy hoạch, bổ sung thêm các nội dung quan trọng, những định hướng cơ bản đã được nêu trong các Nghị quyết của Bộ Chính trị trong thời gian gần đây, đặc biệt là các Nghị quyết về phương hướng phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của 6 vùng kinh tế trọng điểm của cả nước, về phát triển các thành phố lớn tới năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với điều kiện, tiềm năng của đất nước.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị cần dự báo ở mức độ chính xác cao nhất để không lặp lại các hệ lụy, có khung số liệu phục vụ cho việc xây dựng những kịch bản tăng trưởng khả thi, có những nhiệm vụ, giải pháp, cơ chế, chính sách mang tính khả thi cao.

Đại biểu cũng kiến nghị trong quy hoạch cần đề cập sâu hơn việc xây dựng các cơ chế điều phối, chính sách phát triển liên vùng làm căn cứ cho các quy hoạch khác, bảo đảm phát triển bền vững, bao trùm.

Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Góp ý về dự thảo Nghị quyết Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định cho biết, trong dự thảo Nghị quyết nêu các mục tiêu phấn đấu đạt cao như: dịch vụ xã hội chất lượng cao hơn, tốc độ phát triển cao, tính kết nối cao, khả năng cạnh tranh quốc tế cao. Đại biểu cho rằng, đây là những mục tiêu chưa định lượng, do đó sẽ khó chọn được giải pháp để thực hiện.

“Trong Nghị quyết nêu giai đoạn 2031-2050 phấn đấu chỉ số phát triển con người ở mức rất cao và có chú thích rõ là chỉ số HDI từ 0,8 trở lên. Đây là mục tiêu có định lượng giúp chúng ta có kế hoạch đạt được tiêu chí của chỉ số này. Vì vậy, tôi đề nghị cần rà soát lại để định lượng các mục tiêu, bởi nếu chúng ta đã có những con số rõ ràng từ đó sẽ có phương án phù hợp. Định lượng mục tiêu cũng giúp dễ dàng đánh giá được mức độ hoàn thành các mục tiêu ở các mốc thời gian”, đại biểu nêu kiến nghị.

Cũng liên quan đến các chỉ tiêu định lượng, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Long An đề nghị bổ sung nội dung về đổi mới sáng tạo, bảo vệ môi trường trong mục tiêu phát triển đến năm 2030.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Long An. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Theo đó, văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh vai trò quan trọng của đổi mới sáng tạo, bảo vệ môi trường sống và sức khỏe nhân dân trong mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Để đạt được những mục tiêu này, đại biểu cho rằng cần xây dựng các chỉ tiêu định lượng về đổi mới sáng tạo, bảo vệ môi trường trong Quy hoạch tổng thể quốc gia làm căn cứ để xây dựng quy hoạch, kế hoạch triển khai trong thực tiễn.

Nghị quyết 29 năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã xác định một số chỉ tiêu cụ thể trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo và bảo vệ môi trường đến năm 2030, gồm chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu; các chỉ tiêu về sử dụng hiệu quả tài nguyên đất, nước, khoáng sản; tái sử dụng, tái chế chất thải và chỉ số hiệu quả về môi trường. Do đó, đại biểu đề nghị cần thể chế hóa các chỉ tiêu nói trên vào dự thảo Nghị quyết của Quốc hội.