Chinh phục vụ 3 bằng khoai tây

Những ngày đi làm sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, thời tiết trở lạnh, chuyến công tác đến vùng đất sơn cùng thủy tận cũng vì thế mà trở nên khá vất vả. Bí thư Đảng ủy xã Thượng Giáp Hà Văn Dũng nồng hậu tiếp phóng viên và tự tin kể, năm nay địa phương đã chính thức chinh phục được vụ 3 bằng cây khoai tây thay vì những giống cây nông nghiệp bản địa hiệu quả thấp.

Dẫn tôi đi thăm cánh đồng khoai tây xanh mướt còn “nhõn” một khoảnh nhỏ sau khi người dân đã thu hoạch và bán hết củ đợt cận Tết, anh Dũng kể, cây khoai tây lần đầu được trồng nhưng mang lại năng suất đạt 14 tấn/ha, đây thực sự là điều ngoài sức tưởng tượng.

Cây khoai tây đang trở thành cây vụ 3 mang lại hiệu quả cao tại xã Thượng Giáp, Na Hang.

Câu chuyện đang cao trào, bỗng xuất hiện một cán bộ đen nhẻm, cao lêu nghêu, anh tự giới thiệu là Hoàng Văn Anh, cán bộ khuyến nông xã, cũng là người đầu tiên mang cây khoai tây về trồng trên đất khó. Anh Văn Anh kể, cuối năm 2023, anh được cử đi học tập kinh nghiệm và tham quan một số giống cây trồng vụ 3 ở mấy tỉnh miền núi phía bắc, anh bị ấn tượng với cây khoai tây trồng ở huyện Bắc Quang (Hà Giang). Cây cho năng suất khá cao, giá ổn định nên người trồng thu nhập cũng khá, anh chủ động mua giống về trồng thử nghiệm trên 200 m2 đất của gia đình.

Anh kể, khi mới bắt đầu do chưa biết cách làm đất diệt trừ sâu hại, kiến, mối nên cây bị hụt khá nhiều, nhưng đến dịp cận Tết năm 2023, anh vẫn thu được 8 tạ củ, bán được gần 8 triệu đồng. Thấy hiệu quả, anh tự tay xây dựng cuốn cẩm nang về trồng khoai tây, kỹ thuật làm đất, phối trộn vôi bột để diệt khuẩn, sử dụng kali và đạm để nâng cao năng suất, mẫu mã củ…

Khuôn mặt ánh lên sự tự hào, anh phấn chấn, thấy hiệu quả nên giữa năm 2024, anh mạnh dạn đề xuất với chính quyền xã trồng thử nghiệm 2,4 ha cây khoai tây tại 3 thôn Nà Thài, Bản Cưởm, Bản Muồng. Bắt đầu trồng từ đầu tháng 11, đến dịp cận Tết 2025 bà con trồng khoai được mùa lớn, thu nhập được trên 120 triệu đồng/ha. “Nếu đủ nước tưới thì năng suất có thể còn cao hơn, nhưng do địa hình đồi núi dốc, việc đạt kết quả như thế cũng là thành công rồi” - anh Văn Anh bộc bạch.

Nở rộ nhiều cách làm kinh tế 

Bí thư Đoàn xã Thượng Giáp Nguyễn Văn Hiệp cười tươi bảo, đến nay toàn xã có gần 100 thanh niên khởi nghiệp ở địa phương đều có cuộc sống khấm khá bằng các sản phẩm nông sản, tư tưởng “không ly hương” đã trở thành phong trào rộng khắp.

Nhận thấy nguồn lợi măng tươi lớn, chị Ma Thị Nâng, thôn Nà Thài đã chủ động tập hợp vài hộ dân trong thôn đầu tư làm măng khô, măng rối để bán ra thị trường. Chị Nâng kể, lúc đầu ai cũng e ngại vì thị trường măng khá “loãng” nên nhiều người bỏ cuộc. Nhưng với chị, trẻ là phải thử sức, phải dám nghĩ dám làm, vụ măng năm 2024, gia đình chị Nâng thu mua được trên 4 tấn măng tươi, sản xuất được trên 6 tạ măng khô, giá bán trung bình 150.000 đ/kg. Chị Nâng kể, dịp Tết, đắt khách đến mức nguồn cung không đủ nhu cầu, điều này hứa hẹn một nghề mới sẽ hình thành với nhiều lao động nông thôn.

Chị Ma Thị Nâng (bên trái) thôn Nà Thài, xã Thượng Giáp đóng gói các sản phẩm măng khô.

Ngoài thành công với mô hình làm măng khô, chị Nâng còn chủ động thu mua lá ổi rừng (loài cây ổi ta, quả nhỏ mọc nhiều ở địa phương) tự sấy khô và đóng gói sản phẩm lấy tên là “Trà ổi túi lọc”, hiện người tiêu dùng ở các thành phố lớn đánh giá rất cao hiệu quả sản phẩm, một số đơn hàng đã bán đi nước ngoài.

Đến thăm mô hình nuôi dê quy mô 60 con của anh Vi Văn Thiên, thôn Nà Thài. Chưa đầy 30 tuổi nhưng anh Thiên đang được mệnh danh là “triệu phú trẻ”. Trong căn chòi nhỏ được dựng khá kiên cố với những hàng hoa mười giờ, hoa hồng trĩu bông khoe sắc được trồng trong các đoạn bương vầu, những gốc cây lũa xù xì rất đẹp, anh Thiên chia sẻ, nuôi dê tuy không kén thức ăn, nhưng toàn bộ phải sạch từ nước uống đến nguyên liệu làm thức ăn. Anh bật mí, cuối năm 2024, gia đình vừa bán được 50 con dê thịt, thu về khoảng 75 triệu đồng. Tháng 3 năm nay, anh đang dự tính sẽ hoàn trả toàn bộ số tiền đã vay từ Nguồn vốn 120 của Trung ương Đoàn từ năm 2023 để chuyển giao cho các đoàn viên khác có cơ hội vươn lên làm giàu.

Bí thư Đảng ủy xã Thượng Giáp Hà Văn Dũng nói về tiềm năng và định hướng xây dựng thương hiệu dê Thượng Giáp trong tương lai với sự gợi mở đầy tự hào. Hiện toàn xã có 700 con dê, tập trung tại 3/6 thôn của xã gồm Nà Thài, Bản Cưởm, Nặm Cằm, anh bảo, gia đình nào cũng nuôi dê, với đầu ra ổn định khoảng 100.000 đ/kg, nuôi dê đang thực sự là hướng đi mới cho các hộ dân thoát nghèo bền vững.

Nhắc đến Thượng Giáp không thể bỏ qua bí thơm nay đã thành thương hiệu, năm 2024 cũng là năm bứt phá của địa phương với hơn 3,5 ha đất trồng bí. Anh Hoàng Văn Nghinh, Bí thư Chi đoàn thôn Bản Cưởm kể, năm 2024, anh đầu tư 30 triệu đồng cải tạo đất sườn dốc, mua giống và trồng khoảng 2.500 m2 cây bí, giá cả ổn định khoảng 10.000 đồng/kg, vụ vừa qua, anh thu lãi được 70 triệu đồng, đây thực sự là con số mơ ước với kinh tế nông thôn.

Trên kênh Youtube “Nông sản Thượng Giáp” được Bí thư Đoàn xã Nguyễn Văn Hiệp xây dựng có đủ loại các sản phẩm đặc sản, những video xây dựng đơn giản, dân giã nhưng khá hút người xem. Anh Hiệp bảo, mình làm thật, lại làm sạch nên ai cũng hào hứng và nhiều thương lái còn chủ động gọi điện bao tiêu sản phẩm nông sản.

Trước khi chia tay, tôi được mấy anh cán bộ xã đưa lên thăm điểm giáp ranh “một con gà gáy 4 tỉnh cùng nghe”, quãng đường khá xa, hiểm trở, câu chuyện về “sức bật” dường như vui hơn, xua đi cái mệt mỏi, lạnh lẽo của vùng sơn cước. Hiện thu nhập bình quân đầu người của người dân trong xã đã đạt 35 triệu đồng/người/năm, đời sống người dân ngày càng nâng cao, câu chuyện việc làm cơ bản đã được giải quyết. Anh Dũng Bí thư Đảng ủy xã nhấn mạnh, năm vừa qua, xã giảm nghèo đạt 166%, vượt nhiều so với kế hoạch đề ra, tức là giảm 35/21 hộ, một điều chưa từng xảy ra từ trước đến nay, mà người xưa vẫn hay nói “vô tiến khoáng hậu” n