Người lãnh đạo khi mắc phải căn bệnh chủ quan, duy ý chí sẽ dẫn đến tình trạng đưa ra các chủ trương, quyết định lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành xã hội xa rời thực tiễn; đường lối, chủ trương, quyết định không phản ánh lợi ích của tập thể, không thể hiện được ý chí của quần chúng nhân dân mà chỉ là lợi ích, ý chí của một bộ phận, một nhóm người nào đó.

Để định hướng cho sự phát triển của thực tiễn, không thể dừng lại ở tư duy kinh nghiệm mà phải phát triển lên trình độ tư duy lý luận. Năng lực tư duy lý luận là khả năng cán bộ, người lãnh đạo vận dụng các tri thức lý luận vào cuộc sống, cụ thể hóa lý luận, dựa vào lý luận đề xuất những nhiệm vụ, giải pháp đúng đắn và khoa học cho việc giải quyết những vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn. Do đó, năng lực tư duy lý luận là điều kiện quan trọng để cán bộ, đảng viên triển khai thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Các cấp ủy, tổ chức đảng cần chú trọng phát triển năng lực tư duy lý luận cho cán bộ, đảng viên. Đó là khả năng tiếp thu lý luận, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, khả năng phát hiện những vấn đề mới, khả năng tổng kết thực tiễn và học tập kinh nghiệm thực tiễn; khả năng áp dụng lý luận vào thực tiễn, liên hệ lý luận với thực tiễn, gắn lý luận với thực tiễn, là việc cụ thể hóa đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước một cách thiết thực, sáng tạo của đội ngũ cán bộ.

Bên cạnh việc chuẩn hóa về chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức và năng lực thực tiễn, các cấp ủy cần phải coi trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng; nâng cao nhận thức về trách nhiệm, đề cao tinh thần học và tự học lý luận chính trị, khắc phục tình trạng ngại học, lười học lý luận chính trị ở một bộ phận cán bộ, đảng viên.