Vẻ đẹp từ những chiếc lông công

Trong làng mỹ thuật đương đại, cái tên Dương Xuân Quyền, hội viên Hội Mỹ thuật Tuyên Quang đã tạo nên một dấu ấn đặc biệt với những tác phẩm lấy cảm hứng từ hình ảnh lông công - biểu tượng độc đáo xuyên suốt hành trình 15 năm gắn bó với hội họa của anh. Nhân kỷ niệm cột mốc này, họa sĩ Dương Xuân Quyền đã mang đến cho công chúng triển lãm cá nhân mang tên “Những chiếc lông công” tại Nhà Triển lãm Mỹ thuật, số 16 Ngô Quyền, TP Hà Nội.

Họa sĩ Dương Xuân Quyền (trái) bên nhóm tác phẩm Hoa dọc mùng.

Những nét sáng tạo

Triển lãm "Những chiếc lông công" của họa sĩ Dương Xuân Quyền vừa diễn ra trung tuần tháng 7 vừa qua. Đây không chỉ là một sự kiện trưng bày nghệ thuật mà còn là chuyến du hành vào thế giới đầy cảm xúc của Dương Xuân Quyền. Triển lãm có 3 đề tài: Tranh cổ xưa, Hoa dọc mùng và Tình yêu đồng giới. Với tổng cộng 46 tác phẩm được chắt lọc qua nhiều năm sáng tác, triển lãm là dịp để họa sĩ nhìn lại con đường nghệ thuật đã qua, đồng thời dẫn dắt người xem khám phá những tầng ý nghĩa sâu sắc mà anh gửi gắm. Điều làm khán giả thấy thú vị đó là, Dương Xuân Quyền khá sáng tạo khi sử dụng họa tiết lông công để thể hiện tác phẩm. Anh giải thích rằng, chim công là biểu tượng của sự cao quý, may mắn tốt lành. Lông công không chỉ tượng trưng cho vẻ đẹp quý phái, lộng lẫy mà còn đại diện cho sự mềm mại, sặc sỡ và tinh tế.

Triển lãm "Những chiếc lông công" là một hành trình nghệ thuật đầy mê hoặc, trong đó 8 tác phẩm thuộc nhóm "Tranh cổ xưa - Ký ức chưa đặt tên" nổi bật như những cánh cửa mở ra quá khứ. Dương Xuân Quyền không đơn thuần tái hiện lịch sử; anh mời gọi chúng ta vào một cuộc đối thoại thầm lặng với những ký ức chưa gọi thành tên. Trên mỗi khung hình, ta bắt gặp hình ảnh những vị quan trẻ, những chàng trai tuấn tú trong trang phục cổ xưa, đang say sưa đọc sách, chuyện trò rôm rả, hay đơn giản là thong dong dạo bước giữa khu vườn bình yên. Họa sĩ không cố gắng phục dựng lịch sử theo lối mô phỏng cứng nhắc, cũng chẳng nhằm tái hiện một thời kỳ cụ thể. Thay vào đó, anh lắng nghe những âm vang từ quá khứ, chắt lọc và chuyển hóa chúng thành ngôn ngữ tạo hình đương đại.

Qua từng dáng ngồi thảnh thơi, từng nếp y phục tinh xảo, từng họa tiết mang đậm âm hưởng Á Đông, người xem như được chạm vào những hoài niệm xa xưa, cảm nhận sự an yên, thư thái đến lạ thường. Và đặc biệt, trong mỗi bức tranh, Dương Xuân Quyền đã khéo léo cài cắm họa tiết lông công - một biểu tượng tinh tế, mê hoặc, tô điểm thêm vẻ đẹp và chiều sâu cho chân dung các nhân vật, như một lời thì thầm từ quá khứ vọng về, mang theo sự quý phái và những câu chuyện chưa kể.

Đông đảo công chúng xem Triển lãm cá nhân của họa sĩ Dương Xuân Quyền.

Nhóm tranh ở đề tài Hoa dọc mùng khiến nhiều người xem phải trầm trồ trước sự sáng tạo của tác giả. Bằng chất liệu sơn dầu, gam màu ấm nóng quen thuộc, hình ảnh cây hoa dọc mùng được khắc họa một cách sinh động và đầy nghệ thuật. Anh vẽ theo mô típ hình tròn làm điểm nhấn, tổng thể tác phẩm tách bạch nhiều khối màu rõ rệt với độ đậm nhạt, sáng tối khác nhau. Cây dọc mùng được đặc tả theo nhiều kiểu, màu sắc lá, thân cây đều không đồng nhất.

Họa sĩ Dương Xuân Quyền chia sẻ: “Tôi có tình cảm đặc biệt với loài cây nhỏ bé này. Loài cây sống nơi bùn đất lấm lem nhưng vẫn vươn lên tốt tươi, nở hoa dâng tặng cho đời. Sắc hoa trắng của dọc mùng thể hiện sự tinh khiết, thanh sạch không nhuốm chút bụi trần”.

Một góc nhìn nhân văn

Trong dòng chảy cảm xúc tại triển lãm cá nhân lần này, loạt tranh "Tình yêu đồng giới" của họa sĩ trẻ xứ Tuyên đã tạo được dấu ấn đặc biệt với giới phê bình nghệ thuật và công chúng. Đây không chỉ là một mảng đề tài táo bạo mà còn mang đậm tính nhân văn sâu sắc trong hành trình sáng tạo của Dương Xuân Quyền.

Qua những ánh nhìn, tư thế, và khoảng lặng đầy cảm xúc giữa hai con người đồng điệu, anh đã thể hiện một tình yêu không bị ràng buộc bởi định kiến xã hội, mà được cảm nhận như một dòng chảy tự nhiên, trong trẻo. Đặc biệt, họa tiết lông công được anh khéo léo đưa vào mỗi bức tranh, trở thành biểu tượng cho sự giao hòa đầy chất thơ: "Chiếc lông công ở đây biểu tượng cho tính nữ dịu dàng hòa quyện trong thể xác mạnh mẽ của người đàn ông, một sự giao thoa giữa mềm mại và cứng cỏi, giữa bản năng và những rung cảm tinh tế”.

Dương Xuân Quyền tâm sự về động lực sáng tác những tác phẩm này: "Trên thế giới, đồng tính đã được công nhận và đón nhận. Nhưng ở Việt Nam, đây vẫn là vấn đề nhạy cảm, nhiều người vẫn còn kỳ thị. Vì thế, tôi muốn đóng góp một tiếng nói nhỏ bé của mình qua những tác phẩm. Hy vọng mọi người sẽ hiểu và nhìn nhận sâu rộng hơn, cảm thông cho những người đồng tính". Anh cũng chia sẻ thêm: "Chủ đề này đã được khai thác nhiều qua điện ảnh, văn học, nhưng trong hội họa còn khá mới mẻ. Tôi mong rằng tác phẩm sẽ đem đến những cảm giác mới, hy vọng sẽ đọng lại nơi người xem sự cảm mến và trân trọng”.

Việc sử dụng lông công trong tranh về tình yêu đồng giới là một sáng tạo độc đáo của Dương Xuân Quyền. Anh giải thích rằng, con công là biểu tượng của sự cao quý, may mắn tốt lành. "Tôi mong muốn tình yêu đồng giới có được sự bình yên, hạnh phúc như các cặp đôi dị tính. Bên cạnh đó, lông công mềm mại, nhẹ nhàng thể hiện một phần dịu dàng, nữ tính của người đàn ông trong tác phẩm. Tôi mong rằng các cặp đôi sẽ hiểu nhau, đồng điệu sẻ chia và viên mãn, thăng hoa trong tình yêu đặc biệt này".

Họa sỹ Huỳnh Văn Mười, một nhà phê bình hội họa chia sẻ: "Dương Xuân Quyền đã mang đến một hơi thở mới mẻ cho mỹ thuật đương đại Việt Nam. Cách anh sử dụng lông công không chỉ là một thủ pháp trang trí; đó là một biểu tượng đa tầng, mang ý nghĩa văn hóa truyền thống sâu sắc. Trước đó, tác phẩm của Dương Xuân Quyền được nhiều nhà sưu tập trong nước và quốc tế sở hữu, tiêu biểu tại các quốc gia Đan Mạch, Thụy sĩ, Mỹ… Con đường mà Dương Xuân Quyền đang đi thực sự đặc biệt và đầy tính nhân văn, hứa hẹn sẽ còn tạo ra nhiều tiếng vang trong tương lai”.

Diệu An