Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. (Ảnh: DUY LINH)

Buổi sáng, Quốc hội thông qua với tỷ lệ đồng thuận cao: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam; Nghị quyết của Quốc hội về việc thí điểm Viện Kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công; Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi).

Hướng tới một nền công vụ tinh gọn, chuyên nghiệp

Với 418/423 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 87,45% tổng số đại biểu), Quốc hội thông qua Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi). Đây là đạo luật then chốt nhằm thể chế hóa các nghị quyết mới nhất của Bộ Chính trị về đổi mới tổ chức và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, hướng tới một nền công vụ tinh gọn, chuyên nghiệp, liêm chính, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Trong số nhiều nội dung sửa đổi quan trọng là việc chuyển đổi phương thức quản lý cán bộ, công chức theo vị trí việc làm thay vì quản lý theo chức danh truyền thống. Luật quy định rõ việc đánh giá cán bộ không chỉ dựa vào phẩm chất mà còn căn cứ vào tiến độ, số lượng và chất lượng kết quả công việc. Điều này góp phần nâng cao tính khách quan, minh bạch và tạo động lực phấn đấu cho công chức trong toàn hệ thống.

Bên cạnh đó, luật xác lập cơ chế pháp lý hoàn chỉnh nhằm thu hút và đãi ngộ nguồn nhân lực chất lượng cao và người có tài năng vào khu vực công, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh nhân sự ngày càng gay gắt giữa các khu vực kinh tế. Các hình thức như tiếp nhận vào công chức, ký hợp đồng với chuyên gia, nhà khoa học, doanh nhân xuất sắc… được quy định cụ thể, vừa linh hoạt, vừa bảo đảm yêu cầu tuyển dụng đúng người, đúng việc.

Luật quy định chính sách đối với hai nhóm đối tượng gồm: Thu hút vào khu vực công áp dụng đối với nguồn nhân lực chất lượng cao và người có tài năng trong hoạt động công vụ. Ba hình thức thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao ngoài khu vực công gồm: Tiếp nhận vào công chức; ký hợp đồng đối với doanh nhân tiêu biểu, xuất sắc, luật gia, luật sư giỏi, chuyên gia, nhà khoa học thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ của vị trí việc làm lãnh đạo, quản lý và ký hợp đồng đối với nhân lực chất lượng cao để thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ chuyên môn, nghiệp vụ…

Hành lang pháp lý rõ ràng hợp tác hình sự quốc tế

Quốc hội hôm qua thảo luận tại hội trường về dự án Luật Tương trợ tư pháp về hình sự, nội dung được đánh giá có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu rộng với thế giới và đối mặt với những thách thức ngày càng phức tạp của tội phạm xuyên quốc gia.

Nhiều đại biểu thống nhất với sự cần thiết ban hành đạo luật mới nhằm thay thế hoặc bổ sung cho Luật Tương trợ tư pháp năm 2007, vốn đã bộc lộ nhiều bất cập, chưa tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Nội dung được nhiều đại biểu quan tâm là nguyên tắc “có đi có lại” (Điều 6 của dự thảo). Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu) cho rằng, nguyên tắc này phù hợp thông lệ quốc tế và bảo đảm chủ quyền quốc gia. Tuy nhiên, đại biểu nhấn mạnh cần có tiêu chí rõ ràng, minh bạch để tránh việc áp dụng tùy nghi, thiếu nhất quán.

Thực tế cho thấy, nhiều quốc gia từ chối yêu cầu tương trợ của Việt Nam vì một số lý do khách quan và chủ quan. Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét, bổ sung nội dung về danh mục các quốc gia đã có tiền lệ hợp tác để làm căn cứ áp dụng nguyên tắc có đi có lại; về cơ chế công bố, công khai quyết định từ chối hỗ trợ của nước ngoài để tạo sức ép và giải pháp phù hợp.

Một nội dung mới đáng chú ý trong dự thảo là quy định về lấy lời khai trực tuyến (Điều 31). Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nhận định, đây là quy định tiến bộ, phù hợp xu hướng toàn cầu hóa và số hóa tư pháp. Đại biểu cảnh báo rằng, nếu không làm rõ giá trị pháp lý, cách lưu trữ, chuyển giao và bảo mật, lời khai trực tuyến có thể bị xem nhẹ hoặc không được chấp nhận tại tòa. Đại biểu kiến nghị bổ sung cơ chế ghi hình, xác thực và lưu trữ điện tử để bảo đảm tính hợp pháp, hợp lệ của chứng cứ trong quá trình điều tra và xét xử.

Bày tỏ đồng tình, đại biểu Nguyễn Tạo (Đoàn Lâm Đồng) và các đại biểu khác đánh giá cao công tác rà soát các văn bản liên quan và nhấn mạnh, luật mới cần có độ mở để xử lý linh hoạt các trường hợp chưa có điều ước quốc tế với quốc gia yêu cầu. Trong trường hợp này, áp dụng nguyên tắc “có đi có lại” là giải pháp khả thi, đồng thời đề nghị bổ sung quy định rõ ràng về việc ưu tiên điều ước quốc tế khi có sự khác biệt với pháp luật trong nước, điều này phù hợp thông lệ và luật pháp quốc tế.

Quyết liệt ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng

Chiều qua, với đa số đại biểu tán thành, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân; Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật; Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026.

Thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) cho biết: Thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc hàng giả, hàng kém chất lượng được phát hiện trên quy mô lớn với mức độ nghiêm trọng ngày càng cao.

Theo đại biểu, tình trạng nạn này không còn là hiện tượng cá biệt mà đang trở thành một thách thức nghiêm trọng trong đời sống kinh tế-xã hội, xâm phạm trực tiếp quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng, đang làm suy giảm nghiêm trọng uy tín hàng Việt Nam và thương mại Việt Nam trên thương trường quốc tế, ảnh hưởng trực tiếp đến vị thế của đất nước trong giao thương toàn cầu.

Bên cạnh những kết quả làm được, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga thẳng thắn nêu: “Cử tri và người dân vẫn còn nhiều lo ngại về vai trò, trách nhiệm của đội ngũ thực thi công vụ trong công tác kiểm tra, giám sát ra sao khi hiện tượng này diễn ra tràn lan và phổ biến trong thời gian dài?”.

Về khâu tổ chức thực thi, các đại biểu đề nghị cần nâng cao đạo đức công vụ, đề cao trách nhiệm của đội ngũ trực tiếp thực thi để mọi quy định đã ban hành thì đều được thực hiện một cách nghiêm túc trong đời sống, kiên quyết không để nạn hàng giả tái diễn sau mỗi đợt cao điểm ra quân và cử tri đề nghị việc truy quét hàng giả cần phải được thực hiện thường xuyên, liên tục, tích cực trong phạm vi cả nước. Việc phòng chống hàng giả, hàng kém chất lượng không chỉ là nhiệm vụ của các ngành chức năng mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của toàn thể nhân dân.

Trong phiên làm việc buổi chiều, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội tờ trình về công tác tổ chức, nhân sự thuộc thẩm quyền, sau đó các đại biểu thảo luận ở đoàn về nội dung này. Quốc hội cũng nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra về việc xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do ngân sách Nhà nước cấp đã hết thời gian thực hiện tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về nội dung này.