Năm 2021, trên địa bàn thành phố Tuyên Quang phát sinh 5.300 hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính thuế về bất động sản. Trong đó, số lượng hồ sơ kê khai tăng thêm 410 hồ sơ, số tiền tăng thêm 3,2 tỷ đồng. Chỉ tính riêng 5 tháng đầu năm 2022, địa bàn thành phố phát sinh 1.860 hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính về bất động sản, trong đó có 355 hồ sơ kê khai tăng thêm, số tiền tăng thêm 1,8 tỷ đồng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là tốc độ tăng giá đất thực tế trên thị trường “leo thang”. Hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý thuế về giá đối với chuyển nhượng nhà đất không có dẫn đến thiếu thông tin về giá để so sánh, đối chiếu, làm cơ sở ấn định thuế.

Bên cạnh đó, ý thức tự giác kê khai đúng giá giao dịch trong chuyển nhượng bất động sản của một bộ phận người dân chưa cao nên dẫn tới nhiều hồ sơ kê khai bị thấp hơn mức giá quy định của UBND tỉnh. Nhiều hồ sơ kê khai thấp hơn nhiều so với giá giao dịch trên thị trường. Hiện nay, vẫn còn tồn tại hai dạng hợp đồng khi giao dịch mua bán bất động sản (hợp đồng viết tay đặt cọc ghi nhận giá bán thực tế và hợp đồng có công chứng). Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các bên tham gia giao dịch, gây thất thu thuế cho Nhà nước.

Bộ phận một cửa Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn hỗ trợ người nộp thuế
 các thủ tục liên quan đến giao dịch bất động sản.

Để chống thất thu thuế trong giao dịch bất động sản, Chi cục Thuế đã triển khai nhiều giải pháp để hạn chế thất thu ngân sách đối với giao dịch bất động sản. Cụ thể, đơn vị tuyên truyền để người dân hiểu về các quyền lợi, trách nhiệm của người mua, người bán bất động sản; mức thuế và những trường hợp được miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân; mức lệ phí trước bạ phải nộp khi phát sinh chuyển nhượng bất động sản. Anh Nguyễn Huy Yên, phường Tân Quang (TP Tuyên Quang) cho biết, anh vừa thực hiện mua 1 lô đất rộng 100 m2 ở phường Hưng Thành, nếu theo bảng giá đất UBND tỉnh quy định là 3 triệu đồng/m² thì anh chỉ phải kê giá mua bán là 300 triệu đồng. Tuy nhiên, qua công tác tuyên truyền của cơ quan thuế và văn phòng công chứng, anh đã kê khai theo giá mua bán là 900 triệu đồng.

Cùng với đó, khi tiếp nhận hồ sơ tính thuế từ Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thành phố, cán bộ thuế thực hiện kiểm tra các thông tin người nộp thuế kê khai trên hồ sơ khai thuế như: Đối chiếu, so sánh giá đất thực tế tại địa bàn, giá đất do UBND tỉnh ban hành với giá chuyển nhượng trên hợp đồng để đánh giá đầy đủ, chính xác các thông tin trong hồ sơ khai thuế. Trường hợp người nộp thuế kê khai giá chuyển nhượng bất hợp lý thì ban hành công văn tạm dừng giải quyết hồ sơ gửi đến Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai nêu lý do tạm dừng xử lý hồ sơ.

Đồng thời, Chi cục Thuế mời người bán, người mua đến làm việc để tuyên truyền, giải thích cho người nộp thuế hiểu và nâng cao ý thức tuân thủ, chấp hành pháp luật thuế. Sau khi phân tích, tuyên truyền và giải thích, người nộp thuế đã tự nguyện kê khai lại giá tính thuế mà người mua và người bán đã thỏa thuận trước đó để đơn vị tiến hành xác định nghĩa vụ tài chính cho người nộp thuế theo quy định. Đối với những trường hợp chuyển nhượng đất tái định cư, đất đấu giá, các trường hợp giao đất không thông qua đấu giá... nếu sau khi tuyên truyền, giải thích mà người nộp thuế vẫn không thực hiện tự nguyện kê khai lại giá tính thuế thì ngành thuế thực hiện ấn định thuế theo các quy định của Luật Quản lý thuế.

Đồng chí Tạ Văn Tuấn, Phó Chi cục Trưởng Chi cục Thuế khu vực thành phố Tuyên Quang - Yên Sơn cho biết, từ năm 2021, Chi cục đã gửi công văn đề nghị các văn phòng công chứng tuyên truyền, giải thích để người dân thực hiện kê khai đúng giá trị chuyển nhượng trước khi công chứng đã tác động đến việc kê khai giá trên hợp đồng tăng nhiều so với giá do UBND tỉnh quy định. Điều này góp phần tăng thu cho ngân sách Nhà nước rất nhiều. Tuy nhiên, công tác chống thất thu thuế trong giao dịch bất động sản còn gặp nhiều vướng mắc. Cụ thể, một số người nộp thuế vẫn tìm mọi cách để “làm khó” cho cơ quan thuế; việc mua bán thường thanh toán bằng tiền mặt nên khó xác minh giá giao dịch thực. Tới đây, Chi cục kiến nghị đến Cục Thuế tỉnh báo cáo UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường phối hợp, trao đổi, cung cấp thông tin cho cơ quan thuế để quản lý chặt chẽ đối với hoạt động kinh doanh bất động sản.