Con ngòi thôn Cây Xi, xã Cấp Tiến dẫn vào sông Lô gần như không thể tự làm sạch mình bởi lượng rác thải từ sinh hoạt, sản xuất trút xuống ngày một nhiều hơn. Theo một người dân trong thôn Cây Xi, thôn đã tuyên truyền không được đổ rác xuống ngòi nhưng những người ở các thôn khác mang rác từ nhà ra ngòi vứt như chai, lọ, túi nilon. Đặc biệt những người có đất canh tác gần khu vực ngòi sau khi sản xuất những bao bì phân bón, giống, thậm chí là cả bao bì thuốc bảo vệ thực vật cũng trút xuống. Mùa mưa lưu lượng nước lớn cuốn đi nhiều còn đỡ, mùa cạn con ngòi no rác.  

Đoàn viên, thanh niên tỉnh tham gia dự án làm sạch sông, suối.

Tại các xã Đạo Viện, Hùng Lợi, Tân Long (Yên Sơn); Hùng Đức, Bằng Cốc (Hàm Yên) tình trạng rác thải sinh hoạt, chất thải chăn nuôi chưa qua xử lý nếu có xử lý cũng chỉ xử lý qua loa rồi xả thẳng vào nguồn nước mặt là các dòng suối.

Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường, tài nguyên nước mặt trên địa bàn tỉnh hiện nay chưa được quan tâm và bảo vệ hiệu quả, hiện tượng ô nhiễm, lấn chiếm bờ sông, hồ vẫn diễn ra; chất lượng nước ở một số nguồn nước có dấu hiệu ô nhiễm, suy thoái. Tình trạng suy giảm về nguồn nước mặt vào mùa khô đang có dấu hiệu gia tăng, nhất là các hồ, ao nằm ở gần các khu dân cư tập trung, khu chăn nuôi lớn, khu công nghiệp, khu khai thác khoáng sản... Chất thải, nước thải xả vào nguồn nước mặt dẫn tới nguy cơ ô nhiễm, suy thoái, làm mất khả năng sử dụng nước cho các mục đích khác, ảnh hưởng đến môi trường và cuộc sống của người dân.

Nhận định trong thời gian tới sẽ gia tăng các nhóm nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước do tác động của nhiều yếu tố nếu không có biện pháp hiệu quả để kiểm soát, kiềm chế.

Ngòi đi qua địa phận thôn Cây Xi, xã Cấp Tiến (Sơn Dương) luôn trong tình trạng ùn ứ rác thải.

Trước thực trạng nguy cơ ô nhiễm nguồn nước mặt gia tăng, UBND tỉnh đã phê duyệt Đề cương "Đề án đánh giá khả năng tiếp nhận nước tải và sức chịu tải của các con sông, suối, ao, hồ”. Theo đó, ngành Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu với UBND tỉnh đưa ra các giải pháp quản lý nguồn thải. Đồng chí Phùng Thế Hiệu, Trưởng phòng Môi trường, Nước, Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu, Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết, Sở phối hợp với các cơ quan liên quan xác định đặc điểm hiện trạng môi trường nước của các sông, suối, hồ trên địa bàn, làm cơ sở để giám sát diễn biến chất lượng nước sông, hồ; điều tra, xác định, thống kê các nguồn xả thải ô nhiễm vào nguồn nước, các nguồn tiếp nhận. Trên cơ sở đó, đánh giá được hiện trạng xả nước thải, biến động số lượng, tổng lượng nước thải của các đối tượng xả nước thải và đặc điểm ô nhiễm của các nguồn thải; xác định được dòng chảy tối thiểu trên các sông, hồ; xác định được tải lượng ô nhiễm từ các nguồn thải đổ vào các sông, hồ và khả năng chịu tải của môi trường mặt nước (các sông, suối, hồ nội tỉnh) nhằm cung cấp thông tin phục vụ công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường và quy hoạch phát triển bền vững. Từ đó đề xuất các giải pháp khả thi để góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý môi trường nước sông, hồ.

Đồng chí Phùng Thế Hiệu, Trưởng phòng Môi trường, Nước, Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu cho rằng, với các giải pháp trên sẽ kiểm soát, ngăn chặn hạn chế phần nào tình trạng ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước  tại các sông, hồ... đảm bảo an ninh nguồn nước và cấp nước an toàn, bền vững cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Ngay từ bây giờ, cấp ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình cần nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc bảo vệ nguồn nước, trong đó có nguồn nước mặt vì môi trường sống của cộng đồng và vì tương lai của chính chúng ta.