Lực lượng công an đã phát huy tốt vai trò nòng cốt, chủ động tham mưu với cấp ủy, chính quyền các cấp chỉ đạo quyết liệt và huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội tham gia phòng, chống tội phạm này. 100% thông tin liên quan đến tội phạm mua bán người được chuyển đến cơ quan có thẩm quyền, phân loại, xử lý theo quy định. Những trường hợp có dấu hiệu tội phạm đều được xác minh theo quy định pháp luật.

Công an xã Hùng Lợi (Yên Sơn) tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm trong phòng, chống tội phạm mua bán người.

Riêng năm 2024, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã khởi tố 2 vụ/3 bị can về hành vi mua bán người, trong đó có 1 vụ xảy ra trong nước và 1 vụ đưa nạn nhân sang Myanmar. Điển hình, tháng 12-2024, cơ quan cảnh sát điều tra đã khởi tố hai bị can là Nguyễn Thị Linh Giang, trú tại huyện Thường Tín (TP Hà Nội) và Phạm Thị Vân, trú tại huyện Đồng Văn (tỉnh Hà Giang) về tội mua bán người dưới 16 tuổi. Các đối tượng sử dụng mạng xã hội để móc nối với đường dây làm giả con dấu, giấy tờ, hợp thức hóa hành vi mua bán trẻ sơ sinh dưới hình thức cho-nhận con nuôi. Đặc biệt, bị can Giang từng bị Công an tỉnh Đồng Nai khởi tố về hành vi tương tự.

Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy nhiều khó khăn trong đấu tranh, xử lý tội phạm mua bán người. Không ít vụ án thiếu hiện trường, chứng cứ khó thu thập do đối tượng sử dụng danh tính giả, tài khoản mạng xã hội ảo; nạn nhân báo tin muộn hoặc không hợp tác do mặc cảm, sợ bị kỳ thị. Thậm chí, có nạn nhân bị bán ra nước ngoài, sau khi trở về nước vì lý do danh dự cá nhân đã không dám tố giác tội phạm. Từ thực tiễn đó, việc sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống mua bán người năm 2011 là hết sức cần thiết.

 Thượng tá Nguyễn Hoàng Long, Phó Trưởng phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh nhấn mạnh: Luật sửa đổi lần này có ý nghĩa quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho lực lượng chức năng trong phòng ngừa, phát hiện, xử lý tội phạm, đồng thời tăng cường bảo vệ quyền con người, nhất là với nhóm yếu thế trong xã hội. Những điểm mới đáng chú ý là quy định các hành vi bị nghiêm cấm rõ ràng, chặt chẽ hơn. Luật nghiêm cấm hành vi: Thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai; các hành vi dung túng, bao che, tiếp tay, cản trở việc giải cứu, hỗ trợ, xác minh nạn nhân. Đây là những hành vi trước đây tồn tại trên thực tế nhưng chưa có căn cứ pháp lý để xử lý hiệu quả.

Cùng với đó, Luật cũng mở rộng khái niệm “mua bán người”, bao gồm các hình thức bóc lột hiện đại như cưỡng bức lao động, môi giới hôn nhân trá hình, đẻ thuê, khai thác tình dục qua mạng… Đồng thời, xác định rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp xã trong việc phát hiện sớm, hỗ trợ nạn nhân. Điều 6 của Luật quy định rõ quyền và nghĩa vụ của nạn nhân và người đang trong quá trình xác định là nạn nhân, như: Được cung cấp thông tin, bảo vệ bí mật đời tư, được xác nhận và cấp giấy tờ chứng minh là nạn nhân, được hỗ trợ hoặc từ chối nhận hỗ trợ tùy theo hoàn cảnh. Luật cũng bổ sung các chế độ hỗ trợ thiết thực như: y tế, phiên dịch, trợ giúp pháp lý, hỗ trợ học nghề, việc làm… góp phần giúp nạn nhân tái hòa nhập cộng đồng, giảm nguy cơ tái trở thành nạn nhân của các đường dây mua bán người.

Với những điều chỉnh kịp thời, toàn diện và sát thực tiễn, Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi) là bước tiến quan trọng về thể chế, góp phần củng cố an ninh trật tự và bảo vệ quyền con người.