Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Vân Chi trình bày báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết trong phiên họp sáng 13/5. (Ảnh: DUY LINH)

Sáng 13/5, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 23, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng (VAT).

Góp phần kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh

Thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc nêu rõ mục tiêu xây dựng Nghị quyết nhằm kích cầu tiêu dùng, phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, qua đó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh sớm phục hồi và phát triển để đóng góp trở lại cho ngân sách nhà nước cũng như nền kinh tế.

Bộ trưởng cho biết, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, trong đó có chính sách giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng năm 2022.

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày Tờ trình tóm tắt dự thảo Nghị quyết. (Ảnh: DUY LINH)

Việc giảm thuế giá trị gia tăng tổng cộng khoảng 44 nghìn tỷ đồng đã góp phần kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, trong quá trình triển khai thực hiện đã gặp khó khăn cho cả người nộp thuế và cơ quan thuế khi xác định hàng hóa, dịch vụ không thuộc đối tượng được giảm thuế.

Do vậy, năm 2023 Chính phủ đề xuất giảm 2% mức thuế suất thuế giá trị gia tăng đối với tất cả các hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng áp dụng thuế suất 10% (còn 8%); giảm 20% mức tỷ lệ % để tính thuế giá trị gia tăng đối với cơ sở kinh doanh (bao gồm cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh) khi thực hiện xuất hóa đơn đối với tất cả các hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng 10%.

“Thực hiện theo phương án này nhằm bảo đảm đúng mục tiêu kích cầu tiêu dùng, phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, qua đó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh sớm phục hồi và phát triển để đóng góp trở lại cho ngân sách nhà nước cũng như nền kinh tế”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.

Với chính sách giảm thuế, Chính phủ dự kiến số giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 5,8 nghìn tỷ/tháng, nếu áp dụng trong 6 tháng cuối năm thì tương đương khoảng 35 nghìn tỷ đồng.

Để khắc phục và bù đắp các tác động đến thu ngân sách nhà nước trong ngắn hạn cũng như đảm bảo sự chủ động trong điều hành dự toán ngân sách nhà nước, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Tài chính phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan và địa phương quyết liệt công tác quản lý thu ngân sách nhà nước, tập trung triển khai kịp thời, có hiệu quả các nhóm giải pháp quản lý thu, chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế…

Thẩm tra sơ bộ nội dung này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Vân Chi cho biết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng để hỗ trợ cho khu vực sản xuất, kinh doanh và người dân đã gặp rất nhiều khó khăn sau dịch Covid-19.

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)

So với Nghị quyết số 43/2022/QH15, dự thảo của Chính phủ đã mở rộng phạm vi giảm thuế giá trị gia tăng 2% để áp dụng cả đối với các sản phẩm hàng hoá, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và các lĩnh vực khác như ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, khai khoáng, viễn thông, công nghệ thông tin,… Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra nhận thấy, hồ sơ trình của Chính phủ không giải trình rõ lý do đề xuất mở rộng phạm vi áp dụng đối với một số ngành, lĩnh vực lớn.

Theo Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách, trong hoàn cảnh khó khăn vì dịch bệnh Covid-19 vào đầu năm 2022 khi ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15, Quốc hội đã cân nhắc và loại trừ một số lĩnh vực không thật sự cần thiết ra khỏi diện áp dụng giảm thuế giá trị gia tăng.

“Vào thời điểm hiện nay, dự kiến thu ngân sách nhà nước năm 2023 sẽ còn gặp nhiều khó khăn, vì vậy, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách không đồng tình với việc mở rộng phạm vi áp dụng và đề nghị chỉ nên tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng với phạm vi như đã thực hiện trong năm 2022 theo Nghị quyết số 43/2022/QH15”, Phó Chủ nhiệm Nguyễn Vân Chi cho biết.

Giảm thuế nhưng không được làm giảm thu, tăng bội chi ngân sách

Tại phiên họp, đa số ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều nhất trí cho rằng việc tiếp tục thực hiện miễn giảm thuế giá trị gia tăng, điều chỉnh giảm từ 10% xuống còn 8% là cần thiết để hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy phục hồi, phát triển kinh tế.

Bày tỏ đồng tình với chủ trương giảm thuế giá trị gia tăng, song Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị phạm vi áp dụng như Nghị quyết 43/2022/QH15.

Chủ tịch Quốc hội làm rõ, các nội dung của Nghị quyết 43/2022/QH15 đã đánh giá tính toán kỹ lưỡng, tư duy giảm để kích cầu để tăng thu là đúng đắn. Tuy nhiên, tình hình hiện nay khác với thời điểm ngay sau đại dịch, tình hình thu của năm 2023 là rất khó khăn, doanh nghiệp khó khăn, người dân khó khăn nên điều băn khoăn là liệu khi ban hành chính sách có thực sự kích cầu hay không.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu ý kiến thảo luận tại phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)

Chủ tịch Quốc hội cho rằng lấy phần tăng thêm doanh thu, tăng thêm tổng mức bán lẻ để tăng bù lại thì đánh giá chưa rõ. Do đó, trên cơ sở thực tiễn đã có, Chủ tịch Quốc hội đề nghị áp dụng phạm vi như Nghị quyết 43/2022/QH15.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, trong dự thảo Nghị quyết cần quy định Chính phủ có trách nhiệm triển khai kịp thời. Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội yêu cầu không được làm giảm thu ngân sách theo dự toán đã được duyệt và không được tăng bội chi ngân sách của 2023.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu việc tổ chức thực hiện phải bảo đảm khả thi, vừa có phần giảm để kích cầu, lấy phần kích cầu đấy để bù vào phần hụt thu, có lợi cho cả người dân, doanh nghiệp nhưng không làm giảm thu ngân sách.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan xem xét bố trí nội dung này thảo luận cùng với thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội, thảo luận tổ, thảo luận hội trường tại Kỳ họp thứ 5 tới, và đưa vào quy định trong Nghị quyết chung của kỳ họp bảo đảm đúng trình tự của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, thời gian tới doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn nên việc tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế suất thuế giá trị gia tăng là rất cần thiết.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ đánh giá rõ hơn tác động chính sách giảm thuế đến kích thích tiêu dùng và đến giảm thu ngân sách nhà nước để đại biểu Quốc hội có thêm thông tin, trong đó tăng tính định lượng. Nếu làm rõ việc giảm thuế sẽ giúp kích thích tiêu dùng, tác động lan tỏa các lĩnh vực khác thì có thể mở rộng giảm thuế đối với tất cả các mặt hàng.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 để trình Quốc hội xem xét, quyết định việc giảm thuế giá trị gia tăng.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp thu ý kiến phát biểu của Chủ tịch Quốc hội, các đại biểu tại phiên họp, hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết, bổ sung cụ thể hơn việc tổng kết, đánh giá quá trình thực hiện chính sách thuế giá trị gia tăng năm 2022, bổ sung các dẫn chứng, số liệu cụ thể, đánh giá cụ thể hơn tác động của việc giảm thuế giá trị gia tăng với nền kinh tế, thuyết minh thuyết phục hơn cho đề nghị giảm thuế...

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với các cơ quan của Quốc hội thực hiện các công tác cần thiết để bổ sung nội dung này vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, đồng thời đề nghị Chính phủ khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội vào Kỳ họp thứ 5 sắp tới.