Theo đồng chí Đại tá Hà Đình Khiêm, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh, Phó trưởng Ban Chỉ đạo về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ tỉnh (Ban Chỉ đạo 515), công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ hết sức khó khăn, gian nan. Nguyên nhân là thời gian chiến tranh kết thúc đã lâu, số lượng liệt sỹ hy sinh ban đầu trên địa bàn chủ yếu trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp; các nhân chứng biết thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ, danh tính liệt sỹ đều đã già, trí nhớ giảm hoặc đã từ trần. Cùng với đó, địa hình, địa vật thay đổi trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội. Việc di chuyển, cải tạo các nghĩa trang liệt sỹ gặp nhiều khó khăn trong nắm bắt, củng cố thông tin.

Các huyện, thành phố tổ chức phát phiếu cung cấp thông tin mộ liệt sỹ tới 209.738 hộ gia đình song kết quả chưa cao; chỉ có 205/209.738 phiếu có thông tin về mộ liệt sỹ, chiếm 0,097%. Chưa kể, sau chiến tranh, nhiều đơn vị giải thể, sáp nhập, công tác bàn giao hồ sơ, danh sách liệt sỹ, sơ đồ mộ chí, hồ sơ quy tập hài cốt liệt sỹ giữa các đơn vị với địa phương chưa chặt chẽ, công tác lưu trữ chưa tốt, dẫn đến bị thất lạc, hư hỏng... Bằng quyết tâm chính trị cao, thực hiện có trọng điểm, khoa học và sự vào cuộc bằng tất cả tấm lòng, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, toàn tỉnh ta đã vượt khó, nỗ lực làm tốt Đề án 1237 và Đề án 150, đáp ứng một phần nguyện vọng của thân nhân, gia đình liệt sỹ và nhân dân.

Cấp ủy, chính quyền huyện Chiêm Hóa tổ chức Lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sỹ Ma Văn Dưỡng
tại Nghĩa trang liệt sỹ huyện vào tháng 7-2020.

Giai đoạn 2013 - 2018, từ tỉnh đến cơ sở đã nỗ lực làm tốt công tác thu thập, kết nối, xử lý thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ, thân nhân liệt sỹ. Đồng thời, rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sỹ, xây dựng cơ sở dữ liệu về liệt sỹ, mộ liệt sỹ, thân nhân liệt sỹ, nghĩa trang liệt sỹ, xác minh kết luận địa bàn, lập  bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Ban Chỉ đạo 515 của tỉnh, Ban Chỉ đạo 24 các huyện, thành phố tập trung làm tốt công tác thu thập, kết nối, xử lý thông tin bước đầu chuẩn hóa được số liệu danh sách liệt sỹ của tỉnh, phân tách, chuyển giao danh sách liệt sỹ cho các huyện, thành phố. Theo đó, toàn tỉnh có tổng số 4.309 liệt sỹ (đã có thông tin về hài cốt: 1.494 liệt sỹ, chưa có thông tin về hài cốt: 2.815 liệt sỹ), 511 liệt sỹ chống Pháp, 2.856 liệt sỹ chống Mỹ, 942 liệt sỹ hy sinh trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Trong đó, huyện Lâm Bình: 105 liệt sỹ, Na Hang: 136 liệt sỹ, Chiêm Hóa: 695 liệt sỹ, Yên Sơn: 949 liệt sỹ, Sơn Dương: 1.081 liệt sỹ, thành phố Tuyên Quang: 839 liệt sỹ. Đồng thời, Ban Chỉ đạo 515 của tỉnh đã phối hợp, đề nghị các địa phương, đơn vị trên toàn quốc rà soát, cung cấp danh sách liệt sỹ có quê quán thuộc tỉnh Tuyên Quang. Qua rà soát có tổng số 1.606 liệt sỹ.

Qua 8 năm thực hiện đề án, toàn tỉnh đã tìm kiếm, quy tập được 8 hài cốt liệt sỹ. trong đó, liệt sỹ chống pháp 7 liệt sỹ, liệt sỹ chống mỹ 1 liệt sỹ, 5 hài cốt có danh tính, 3 hài cốt chưa xác định được danh tính. thực hiện nghiêm quy định của chính phủ, tất cả các hài cốt liệt sỹ đều tổ chức quy tập, tiễn đưa, bàn giao và an táng hết sức chu đáo, trang nghiêm; không để xảy ra việc tìm kiếm, quy tập hài cốt bằng biện pháp ngoại cảm, mê tín, dị đoan.

Vậy là tròn 1 năm, liệt sỹ Ma Văn Dưỡng, sinh năm 1920, tại xã Hưng Đạo, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang (nay là xã Hùng Mỹ, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang) được trở về với đất mẹ sau 75 năm nằm ở mảnh đất Thượng Nông (Na Hang). Hài cốt của liệt sỹ Ma Văn Dưỡng hiện được an táng tại Nghĩa trang Liệt sỹ huyện Chiêm Hóa. Bà Phạm Thị Chiểu, thân nhân liệt sỹ bày tỏ “Chúng tôi gửi lời cảm ơn sâu sắc đến các cấp, các ngành đã không quản ngại khó khăn, gian khổ đưa được hài cốt anh trai tôi về an nghỉ cuối cùng. Đó là tâm nguyện của mỗi thành viên trong gia đình tôi hàng mấy chục năm nay”.  

8 năm qua là chặng hành trình dài đầy gian nan, thử thách nhưng chan chứa nghĩa cử tri ân của các thế hệ. Tiếp tục phát huy kết quả đạt được, thời gian tới, Ban Chỉ đạo 515 của tỉnh tiếp tục bám sát sự chỉ đạo thường xuyên của cấp trên để cụ thể hóa nội dung, xây dựng kế hoạch, hướng dẫn thực hiện Đề án. Đồng thời chú trọng làm tốt công tác tuyên truyền chủ trương  của Đảng, Nhà nước, Quân đội về công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ.

“Chúng ta phải luôn thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ “Máu đào của các liệt sỹ ấy đã làm cho lá cờ cách mạng thêm đỏ chói. Sự hy sinh anh dũng của liệt sỹ đã chuẩn bị cho đất nước ta nở hoa độc lập, kết quả tự do”. Không còn nhiều thời gian nữa cho công tác tìm kiếm, quy tập, xác định hài cốt liệt sỹ nữa. Dù chỉ nhận được một thông tin thôi, dù chỉ tìm kiếm, xác định danh tính một hài cốt thôi, chúng ta vẫn phải làm hết sức, tận tâm và bằng cả trái tim”.  Đó là chỉ đạo, quyết tâm của Thiếu tướng Nguyễn Sơn Hà, Phó Chủ nhiệm chính trị Quân khu 2 tại hội nghị tổng kết Đề án 1257 và Đề án 150 của Quân khu 2 tổ chức.