Trong vùng ngập Ô Rô

Ông Phạm Văn Nguyện, thôn Hưng Long, người có hơn 30 năm trồng cà chua kể, cánh đồng sản xuất nông nghiệp của thôn Hưng Long nằm ngay ở đầu nguồn đập thuỷ lợi Ô Rô, xã Thái Hòa (Hàm Yên) nên hay bị ngập và úng vào tháng 6 và tháng 7. Do đó, nhiều vụ lúa bà con đã bị mất mùa do ruộng bị ngập úng. Nhìn cánh đồng rộng mênh mông mà người dân chỉ biết than ngắn thở dài. Tuy vậy, sau mỗi trận ngập úng, cánh đồng lại được bồi đắp lượng phù sa tăng độ phì nhiêu cho đất, giúp cây trồng phát triển tốt. 

Không chịu đầu hàng, người dân trong thôn quyết tìm cây trồng phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương. Qua nhiều lần thử nghiệm, người dân đã tìm ra cây trồng phù hợp với đồng đất Hưng Long đó là cây cà chua. Bắt đầu từ những năm 1990, chỉ có vài hộ trồng thử vài chục cây đến vài trăm cây, trồng xen với các loại rau màu vụ đông. Trải qua hơn 3 thập kỷ, vừa trồng vừa tích lũy kinh nghiệm chăm sóc qua mỗi vụ, cây cà chua ngày càng khẳng định vị thế là cây trồng chủ lực, mang lại thu nhập cao cho bà con.

Ông Phạm Văn Tuyền, một trong những người trồng cà chua có thâm niên trong thôn. Các luống trồng đều được làm giàn đỡ cao gần 2m, cây cà chua được buộc chắc chắn bám vào giàn phát triển tươi tốt, quả cà chua to đều tăm tắp. Ông Tuyền vui vẻ chia sẻ, cây cà chua có ưu thế vượt trội, đây là cây ngắn ngày, dễ chăm sóc, chi phí đầu tư thấp, cây ít bị sâu bệnh, năng suất cao, đầu ra khá ổn định. Mỗi lứa cà chua kéo dài khoảng 4 tháng, riêng thời gian cho thu hoạch là gần hai tháng liền. Bà con lựa chọn trồng gối vụ liên tục từ tháng 2 đến tháng 11. Do phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu nên cà chua trồng tại đây quả đỏ mọng, nhiều bột và thơm ngon. 

Thử nghiệm trồng cà chua trong nhà màng do Koica tài trợ.

Cũng là một trong những hộ trồng cà chua lâu năm, anh Trần Văn Tấn cho biết, để có vườn cà chua đẹp, sai quả, ngoài yếu tố chất đất, khí hậu thích hợp, còn phải dành nhiều thời gian chăm sóc để cây sinh trưởng phát triển tốt, mang lại hiệu quả kinh tế, gia đình anh luôn chủ động nguồn nước tưới để giữ độ ẩm cho cây, thường xuyên vệ sinh vườn sạch sẽ, theo dõi những biểu hiện bệnh trên cây cà chua, đồng thời cắt tỉa những lá già bị bệnh, có biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại kịp thời. Vụ này gia đình anh trồng 4 sào, bình quân mỗi cây cho thu hoạch khoảng 3 kg, giá trung bình 10.000 đồng/kg có thời điểm giá cà cà chua lên tới 40.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí mang lại thu nhập khoảng 20 - 30 triệu đồng/sào/vụ. 

Vào những ngày thu hoạch, cánh đồng thôn Hưng Long đỏ rực màu cà chua, trên các con đường xe cộ ra, vào tấp nập. Nhờ cây cà chua mà nhiều hộ dân thoát nghèo, thậm chí xây nhà 2 - 3 tầng khang trang, đầy đủ tiện nghi. Tiêu biểu như hộ ông Phạm Văn Tuyền, Nguyễn Văn Khuynh, Phạm Văn Nguyện, Trần Văn Tấn, bà Nguyễn Thị Thanh…

Khẳng định vị thế 

Thôn Hưng Long hiện có 17 hộ trồng cà chua. Hộ trồng ít thì 2 đến 3 sào, hộ trồng nhiều từ 5 đến 6 sào, với tổng diện tích khoảng 2 ha. Nhờ tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, cây cà chua sinh trưởng, phát triển tốt, cho ra những quả cà chua căng mọng, mã đẹp, có vị thơm ngon và nhiều bột.

Chất lượng đó được tạo dựng nên không chỉ bởi cây cà chua hợp với thổ nhưỡng, khí hậu mà do người dân nơi đây để quả chín tự nhiên trên cây rồi mới thu hoạch nên cà chua thường để được lâu ngày hơn. Đó là ưu điểm nổi bật tạo nên thương hiệu cà chua sạch Hưng Long, được người tiêu dùng đánh giá cao về độ an toàn, giá trị dinh dưỡng cao - ông  Nguyễn Văn Bắc, Trưởng thôn Hưng Long khẳng định.

Đồng chí Nguyễn Công Lý, Phó Chủ tịch UBND xã Thành Long cho biết, thôn Hưng Long là một trong những thôn đã trồng cà chua từ nhiều năm nay và cho hiệu quả kinh tế rất cao, đặc biệt, để nâng tầm giá trị và tăng khả năng cạnh tranh cho sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng thu nhập cho người sản xuất. Tháng 2-2020, Hợp tác xã (HTX) Cà chua Thành Long được thành lập với 13 thành viên tham gia, hiện tăng lên 17 thành viên. Các thành viên của HTX là những người trực tiếp tham gia sản xuất cà chua nhiều năm nên có nhiều kinh nghiệm trong việc trồng và chăm sóc cà chua đạt năng suất, chất lượng.

Ông Phạm Văn Nguyện, thôn Hưng Long, xã Thành Long (Hàm Yên) chăm sóc vườn cà chua của gia đình.

Đặc biệt, năm 2022, HTX được Dự án Koica thuộc chương trình phát triển khu vực nông thôn tỉnh Tuyên Quang đầu tư sản xuất cà chua theo tiêu chuẩn VietGAP, có nhãn hiệu tem mác, góp phần nâng tầm giá trị và tăng khả năng cạnh tranh cho sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ tăng thu nhập cho người sản xuất. Vui hơn nữa, tháng 1-2023, sản phẩm cà chua Thành Long đã được công nhận là sản phẩn OCOP hạng 3 sao.

Ông Nguyễn Văn Bắc, Trưởng thôn Hưng Long, đồng thời là Giám đốc HTX Cà chua Thành Long khẳng định, các thành viên của HTX thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trồng, chăm sóc, tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, để không gặp khó khi tiêu thụ, người dân thực hiện công thức luân canh, rải vụ. Với việc luân canh, rải vụ nên tránh được cà chua chín rộ cùng thời điểm, giúp giá cả ổn định, thị trường tiêu thụ dễ dàng hơn.

Nhờ đó, cây cà chua luôn đem lại hiệu quả kinh tế cao cho bà con. Đặc biệt, được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao là bước ngoặt quan trọng giúp sản phẩm cà chua của HTX nâng cao uy tín với các đối tác liên kết, khẳng định được thương hiệu trên thị trường. Hiện cà chua Thành Long đã có mặt tại các cửa hàng thực phẩm sạch, OCOP Tâm Hương, Sáng Nhung và một số tỉnh Yên Bái, Hà Giang, TP Hà Nội… Cà chua của HTX thường xuyên trong tình trạng cung không đủ cầu - ông Bắc nhấn mạnh.