Một đoạn tuyến cao tốc bắc-nam.

Hai dự án này có đặc điểm chung là doanh thu và lưu lượng xe rất thấp, nếu vốn ngân sách Nhà nước tham gia vào dự án này ở mức quy định hiện nay là 50% thì phương án tài chính sẽ không khả thi.

Trao đổi ý kiến thêm về vấn đề này, ông Nguyễn Công Long, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Quốc hội nhận định: “Tỷ lệ tối đa theo quy định 50% trong luật chính là nút thắt chưa thu hút được các nhà đầu tư. Bởi điều quan trọng nhất của thu hút PPP là vai trò của nhà nước và chia sẻ lợi nhuận, chia sẻ rủi ro khi doanh thu suy giảm, đó là vấn đề mấu chốt”.

Ông Phạm Văn Thịnh, Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang đồng quan điểm khi cho rằng: “Trong bối cảnh các dự án đã được lập, được triển khai đầy đủ rồi, chỉ còn vướng vấn đề liên quan đến tỷ lệ cơ cấu vốn của Nhà nước, nếu các cơ quan quản lý không nghiên cứu, điều chỉnh kịp thời thì những xảy ra những hệ lụy, thiệt hại về mặt kinh tế rất lớn. Cần xem xét, linh hoạt tăng tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia một số dự án PPP cho phù hợp, chắc chắn lợi ích đem lại rất lớn cho nền kinh tế và cho cả đất nước”.

Các chuyên gia giao thông kiến nghị xem xét, linh hoạt tăng tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia một số dự án PPP cho phù hợp.

Nghị trường Quốc hội “nóng” việc giải quyết những vướng mắc trong đầu tư hạ tầng giao thông đã gây được sự chú ý của dư luận khi vấn đề này được nêu ra rất sôi nổi tại phiên chất vấn Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng.

Theo Đại biểu Phạm Thúy Chinh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Giang, việc nâng tỷ lệ vốn góp của Nhà nước so với quy định hiện hành là chưa đủ để tăng sức hấp dẫn đối với các dự án PPP giao thông, thậm chí có thể trở thành một hình thái mới về đầu tư công.

Đại biểu Phạm Thúy Chinh cho rằng, vấn đề các nhà đầu tư trăn trở nhất hiện nay chính là việc thực hiện các cam kết, nghĩa vụ hợp đồng được quy định trong Luật PPP và hợp đồng ký kết, đặc biệt là cơ chế chia sẻ rủi ro về doanh thu. Bên cạnh đó, các bên liên quan tại các dự án PPP cần chú trọng tới cả vòng đời dự án, trong đó có công tác vận hành, bảo trì, thu phí hoàn vốn,… tránh tình trạng chỉ tập trung vào giai đoạn xây dựng.

Đại biểu Quốc hội Vũ Tiến Lộc.

Đại biểu Vũ Tiến Lộc, Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội cũng cho rằng, tỷ lệ vốn góp không nên quy định cứng nhắc mà phải căn cứ vào tính chất của các dự án và giai đoạn triển khai cụ thể khi triển khai công trình.

Đại biểu Vũ Tiến Lộc cũng đề nghị sắp tới, Chính phủ cần kiến nghị Quốc hội sửa đổi Luật PPP để phù hợp với thực tiễn hơn, không chỉ trong lĩnh vực giao thông, các dự án PPP đang bế tắc, mà rất nhiều dự án trong lĩnh vực giáo dục, y tế đang bế tắc.

Từ trước đến nay, quy định liên quan đến tỷ lệ vốn nhà nước tham gia các dự án PPP cho hạ tầng giao thông cũng chưa được hấp dẫn, tối đa là Nhà nước hỗ trợ 50%, nhiều dự án chi phí dành cho giải phóng mặt bằng rất lớn, chính vì thế cho nên phần vốn nhà nước thực chất hỗ trợ cho doanh nghiệp không được nhiều và đây cũng là một bất lợi. Ngoài ra, một số vấn đề liên quan đến cơ chế, chính sách thu hút chúng ta cũng phải nhìn nhận và điều chỉnh.

Trên thực tế, nhu cầu tổng vốn đầu tư toàn xã hội bình quân 5 năm (2021 - 2025) chiếm khoảng 32%-34% GDP, tuy nhiên tỷ trọng vốn đầu tư công chỉ khoảng 16%-17% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Nghĩa là nguồn vốn đầu tư công không thể đáp ứng đầy đủ yêu cầu nguồn vốn cho đầu tư phát triển.