Phức tạp nạn mua bán dữ liệu cá nhân

Hiện nay tình trạng mua bán thông tin cá nhân trên các nền tảng mạng xã hội đang diễn biến phức tạp. Các bản danh sách hàng nghìn khách hàng là bệnh nhân, người có thu nhập cao, có sổ tiết kiệm gửi ngân hàng, mua bảo hiểm xã hội, danh sách thành viên câu lạc bộ doanh nhân được rao bán, kèm số điện thoại liên hệ, trở thành mục tiêu của các đối tượng lừa đảo công nghệ cao.

Công khai mua bán dữ liệu cá nhân

Trên các nền tảng mạng xã hội, không khó để tìm các nhóm kín với hàng chục nghìn thành viên tham gia, rao bán công khai “Data khách hàng tiềm năng - Dữ liệu lớn”; “Mua bán dữ liệu cá nhân uy tín”… có khi giá chỉ 1.000 đồng mỗi dữ liệu người dùng.

Tình trạng mua bán thông tin cá nhân trên các nền tảng xã hội đang diễn biến phức tạp.

Trong một vụ án do Công an Huế triệt phá, cho thấy nhóm 5 thanh niên đã tập hợp, mua bán 7.000 - 10.000 dữ liệu/ngày. Trong 14 tháng hoạt động, có 6,2 triệu dữ liệu cá nhân trên cả nước đã bị nhóm này rao bán với tổng số tiền 720 triệu đồng.

Mới đây, không ít người nhận cuộc gọi tự xưng là nhân viên ngành thuế thông báo hỗ trợ cài đặt và tải ứng dụng qua Zalo. May đã tìm hiểu qua cán bộ thuế mới biết đây là thủ đoạn lừa đảo, suýt mắc bẫy đối tượng lừa đảo, vì kẻ lừa đảo đọc đúng tên công ty, số căn cước công dân, thậm chí mã số thuế.

Tại nhiều địa phương mới sáp nhập, các đối tượng lừa đảo gọi điện thoại yêu cầu khách hàng cập nhật lại hồ sơ, hợp đồng dịch vụ cấp nước, cấp điện. Đáng nói, các đối tượng thường đọc đúng số căn hộ, tên, mã khách hàng, số hợp đồng và số tiền cần đóng. Nhiều người dân băn khoăn gọi điện cho đơn vị cung cấp, thì luôn nhận được câu trả lời không hề có thông báo như vậy.

Những con số cho thấy việc đánh cắp dữ liệu, rao bán thông tin cá nhân là thực trạng đáng lo ngại.

Sử dụng dữ liệu cá nhân để hoạt động phi pháp

Theo các chuyên gia an ninh mạng, tình trạng thông tin cá nhân bị rò rỉ xảy ra rất nhiều trong ngành bất động sản, thông tin di động, bảo hiểm nhân thọ… Một số vụ việc điển hình sau khi đã được làm rõ như lộ hơn 163 triệu tài khoản của VNG; lộ hơn 5 triệu email và hàng chục nghìn thông tin thẻ thanh toán visa, thẻ tín dụng khách hàng của Thế giới di động và Điện máy xanh… Hoặc vụ việc tin tặc tấn công vào hệ thống máy chủ của Vietnam Airlines, đăng tải lên Internet 411 nghìn tài khoản khách hàng thành viên chương trình Bông Sen Vàng… Sau đó nguyên nhân được đưa ra phần lớn là do tin tặc tấn công hoặc sự bất cẩn của khách hàng.

Theo một khảo sát, thị trường thông tin hiện nay chưa phát triển nhưng vấn đề bảo vệ thông tin về cá nhân đang trở thành vấn nạn, tình trạng lộ, lọt thông tin cá nhân vẫn còn nhiều. Trong khi đó, chúng ta hiện chưa có các chế tài về hình sự đủ mạnh để có thể điều chỉnh các nội dung bảo vệ dữ liệu cá nhân và đặc biệt là liên quan đến thị trường thông tin mua bán dữ liệu.

Trong bối cảnh chuyển đổi số, khai phá tiềm năng của dữ liệu, thì dữ liệu cá nhân là nguồn tư liệu sản xuất quan trọng trong phát triển kinh tế số. Chính vì vậy, dữ liệu cá nhân cần được sử dụng hiệu quả, hợp lý, phù hợp với nguyên tắc bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Ngọc Mai