Người giữ tiếng khèn Mông

- Ông Hoàng Văn Phùng là người có công lớn trong việc lưu giữ và truyền dạy những điệu khèn Mông ở thôn Chương, xã Hùng Lợi (Yên Sơn).

 Ông Hoàng Văn Phùng, thôn Chương, xã Hùng Lợi (Yên Sơn) múa khèn.

Ngay từ nhỏ, ông đã được nghe tiếng khèn và múa khèn từ bố và những người lớn tuổi trong làng. Tiếng khèn và điệu múa đã làm ông say mê và mong muốn được học thổi khèn và múa khèn Mông. Thấy ông có đam mê, bố và những người có kinh nghiệm đã trực tiếp truyền dạy lại những kỹ năng cần thiết khi thổi khèn, múa khèn. Những làn điệu khèn và các bài hát của người Mông như: Mừng Đảng, mừng xuân, Hội mùa xuân, Mời em lên nương, Hẹn ngày chợ tình... được ông trình diễn điêu luyện, say đắm lòng người. 

Ông cho biết, khèn Mông gồm 2 bộ phận chính là bầu khèn và ống khèn, ngoài ra còn có dây đai và lưỡi gà. Mỗi bộ phận có chức năng khác nhau. Bầu khèn giữ vai trò cộng hưởng âm thanh và cân bằng áp suất giữa các ống khèn. Ống khèn giữ vai trò điều chỉnh và trực tiếp phát ra âm thanh của chiếc khèn.

Từ bao đời nay, tiếng khèn là sợi dây gắn kết cộng đồng, là một phần văn hóa của người Mông. Người Mông nghe tiếng khèn từ lúc lọt lòng mẹ cho đến khi nhắm mắt từ giã cõi đời. Khèn là loại nhạc cụ dùng trong hầu hết các ngày lễ, hội. Mỗi dịp lại có điệu khèn khác nhau, điệu dùng cho đám cưới, điệu dùng cho đôi lứa giao duyên, rồi có điệu dùng riêng khi tiễn đưa người vừa khuất… Những câu chuyện của cuộc sống, của trời và đất được kể bằng giai điệu của tiếng khèn làm thấm đẫm lòng người.

Niềm đam mê khèn của ông Phùng còn truyền lửa cho những người trẻ trong làng. Được ông Phùng trực tiếp truyền dạy nghề, giờ nhiều thanh niên theo học ông  đã thổi và múa được các điệu khèn cơ bản. Dạy thanh niên học khèn, ông bảo “Muốn thổi và múa được khèn Mông thì trước hết phải mê khèn. Mê khèn thì mới chịu khó học hỏi, rèn luyện. Muốn múa khèn giỏi thì cũng phải biết giữ gìn sức khoẻ, nhất là phải ít uống rượu, hút thuốc để giữ cho hơi khoẻ. Người múa khèn phải có niềm đam mê luyện tập thường xuyên để có thể lấy hơi dài, luyện khí tốt”.

Hiện nay, thôn Chương có đội văn nghệ vào những ngày lễ tết thường biểu diễn phục vụ nhân dân, tham gia giao lưu, liên hoan văn nghệ quần chúng, được nhân dân nhiệt tình hưởng ứng.

Bài, ảnh: Cao Huy

Tin cùng chuyên mục