Báo cáo Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong lĩnh vực phi nông nghiệp, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam Nguyễn Văn Thịnh cho biết, sau 20 năm kinh tế hợp tác, HTX lĩnh vực phi nông nghiệp phát triển cả về số lượng, chất lượng, quy mô và hiệu quả hoạt động, vượt qua những yếu kém kéo dài trước đây. Các loại hình HTX lĩnh vực phi nông nghiệp có nhiều bước tiến nổi bật, mang lại hiệu quả thiết thực cho thành viên, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Đến cuối năm 2021, cả nước có 9.316 HTX, 16 Liên hiệp HTX, 44.226 tổ hợp tác, thu hút gần 3 triệu thành viên, vốn điều lệ, giá trị tổng tài sản, doanh thu, tiền lãi đều tăng từ 5,9-15 lần so năm 2002. Tỷ lệ HTX hoạt động có hiệu quả đạt 55%-80% và có sự khác biệt về tính đa dạng, cơ chế hoạt động với HTX nông nghiệp.

Trong đó, so sánh chung cả nước, tổng số HTX, số lượng thành viên và lao động của HTX phi nông nghiệp thấp hơn (chiếm 30%), nhưng đạt tỷ lệ cao hơn trong vốn (58,5%), tài sản (91,2%), doanh thu (67,1%), lợi nhuận (51,3%), thu nhập bình quân gấp 1,9 lần so HTX nông nghiệp.

Cũng theo Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Văn Cường, Luật HTX năm 2012 đã có nhiều tác động đến sự phát triển kinh tế tập thể. Theo đó, kể từ khi Luật được ban hành, quy định về thủ tục hành chính từng bước được hoàn thiện. Các HTX từng bước nâng cao chất lượng thành viên, thu hút số lượng lớn các hộ cá thể, cá nhân tham gia thành viên HTX. Hiện, doanh thu các HTX ước đạt 74.669 tỷ đồng (tăng 16.173 tỷ đồng so năm 2013), bình quân doanh thu đạt 8 tỷ đồng/HTX.

Phát biểu tại Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đánh giá cao Ban Chỉ đạo tổng kết đã thực hiện khối lượng công việc lớn để có những báo cáo đầy đủ.

Qua báo cáo và quá trình theo dõi, có thể thấy, việc triển khai hoạt động của kinh tế tập thể, HTX đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền và người dân về HTX kiểu mới được nâng lên, phù hợp chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta và trên thực tế, kinh tế tập thể, HTX đã đóng góp cho nền kinh tế xã hội phát triển bền vững.

“Qua thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, Luật HTX, Kết luận 56, Kết luận 70 của Bộ Chính trị, phát huy vai trò là một thành viên của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, hệ thống Liên minh HTX ngày càng thể hiện rõ hơn vai trò kết nối, hướng dẫn, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của HTX và các thành viên, làm cầu nối để đề xuất với Đảng, Nhà nước về chủ trương, chính sách, khuôn khổ pháp lý để thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể và HTX”, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến khẳng định.

Tuy vậy, đồng chí Đỗ Văn Chiến cũng lưu ý về một số tồn tại, hạn chế cần tiếp tục được quan tâm, giải quyết. Trong đó, đề cập đến nhận thức và sự quan tâm của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương chưa ngang tầm với việc đòi hỏi phát triển kinh tế tập thể. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đưa ra rất nhiều giải pháp để góp phần giải quyết các vấn đề tồn tại nhưng thực hiện chưa hiệu quả; đơn cử như giải quyết về đất đai, tiếp cận vốn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý…

Do vậy, để tiếp tục triển khai hiệu quả kinh tế tập thể, HTX, đồng chí Đỗ Văn Chiến cũng đề nghị phải tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, mục tiêu, giải pháp chủ yếu trong triển khai Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX, các kết luận của Bộ Chính trị, Chỉ thị 11 của Ban Bí thư, xác định rõ vai trò quan trọng của kinh tế tập thể, Luật HTX như Nghị quyết Trung ương 5 đã xác định là kinh tế Nhà nước cùng kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Phát triển kinh tế tập thể, HTX là xu thế chung của nền sản xuất hàng hóa, là đòi hỏi khách quan trong thực tiễn của đời sống xã hội.