Còn khoảng 1 tháng nữa vụ xuân mới bắt đầu, tuy nhiên thị trường giống lúa đã sôi động. Tại các cửa hàng kinh doanh giống vật tư nông nghiệp, giống đã được bày bán đủ các chủng loại lúa lai, lúa thuần với thời gian sinh trưởng dài ngày, trung ngày, ngắn và cực ngắn ngày.

Số liệu thống kê của ngành Nông nghiệp, trên thị trường đang lưu hành khoảng 45 giống, trong đó lúa thuần là 25 giống, còn lại là lúa lai. Phong phú về chủng loại, cơ cấu giống một mặt tạo điều kiện cho bà con nông dân lựa chọn giống phù hợp với nhu cầu, điều kiện canh tác nhưng cũng lại gây ra những khó khăn trong công tác quản lý. Tình trạng bà con không tuân thủ cơ cấu giống theo mùa vụ, tự ý trồng các loại giống mới khi chưa được khảo nghiệm và đánh giá của cơ quan chuyên môn đã diễn ra.

Thanh tra Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh kiểm tra lô giống lúa tại cửa hàng kinh doanh
giống của Công ty cổ phần giống và vật tư nông nghiệp Tuyên Quang.

Khuyến cáo của ngành Nông nghiệp, không sử dụng giống lúa Thái Bình (BC15) vào gieo cấy trong vụ xuân, bởi đây là giống rất mẫn cảm với nền nhiệt độ thấp, khả năng nhiễm sâu bệnh hại rất cao, đặc biệt là bệnh đạo ôn. Tuy nhiên, vụ xuân năm 2020 và vụ xuân những năm trước đó bà con vẫn tự ý đưa vào gieo cấy gây ra tình trạng lúa nhiễm sâu, bệnh hại, sinh trưởng phát triển kém, giảm năng suất, sản lượng.

Mới đây nhất là vụ mùa, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã phát hiện 3 giống lúa: QP5 của Công ty cổ phần Nông nghiệp Miền Trung;  VT505 của Công ty TNHH Liên doanh Việt Long; TH998 của Công ty cổ phần Nông nghiệp và Thương mại quốc tế trồng thử nghiệm trên địa bàn thành phố Tuyên Quang khi chưa có hồ sơ, tài liệu liên quan chứng minh nguồn gốc giống; không có hợp đồng cam kết với các hộ tham gia mô hình về bồi thường thiệt hại năng suất nếu nguyên nhân do giống gây ra.

Kiên quyết không để tình trạng trên tái diễn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất, đại lý kinh doanh giống, vật tư tuân thủ nghiêm túc quy định về hoạt động sản xuất, kinh doanh giống. Sở cũng giao Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh tăng cường kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong kinh doanh giống cây trồng, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn.

Đồng chí Trần Hải Tuyên, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết, Chi cục đã thành lập các đoàn kiểm tra và phối hợp kiểm tra định kỳ, đột xuất các đơn vị sản xuất, kinh doanh giống, vật tư theo phân cấp. Tất cả các lô giống sản xuất ra hay nhập về sẽ phải thử tỷ lệ nảy mầm trước khi cung ứng ra thị trường phục vụ sản xuất. Thanh tra Chi cục đã tiến hành kiểm tra tại một số đại lý kinh doanh giống, hiện chưa phát hiện dấu hiệu bất thường. Chi cục sẽ tăng cường lực lượng từ nay đến khi bắt đầu vụ xuân, sẽ xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về sản xuất, kinh doanh giống theo đúng quy định của pháp luật. Các công ty có giống lúa mới được đưa vào cơ cấu giống của tỉnh phải chịu trách  nhiệm về giống của đơn vị mình; nếu năng suất, chất lượng thấp hơn cam kết, phải chịu trách nhiệm bồi thường cho nông dân.

Theo khung lịch thời vụ của tỉnh, vụ xuân năm 2021 có 2 trà, trà chính vụ và trà muộn. Trà chính vụ sẽ gieo mạ từ ngày 25-12 đến ngày 31-12-2020, cấy từ ngày 25 đến ngày 30-1-2021; trà muộn gieo mạ từ ngày 10 đến ngày 20-1, cấy từ ngày 5 đến ngày 25-2-2021. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có hướng dẫn cơ cấu giống, 16 giống lúa được lựa chọn đưa vào gieo trồng vụ xuân của tỉnh, trong đó có một số giống chủ lực như Iri352, N97, J02, Nhị ưu 838, Bắc Thơm số 7, Đài thơm số 8, Bắc Hương số 9... Khuyến cáo của ngành, vụ xuân năm nay thời tiết diễn biến bất thường, bà con nên tăng diện tích gieo cấy giống lúa chất lượng, lúa giống Japonica, giống chống chịu tốt với bệnh đạo ôn và thời tiết bất thuận. Trên 1 xứ đồng chỉ gieo cấy từ 2 - 3 giống có thời gian sinh trưởng tương đương nhau và tập trung gieo cấy trong vòng từ 3 đến 5 ngày để thuận lợi cho chăm sóc và quản lý dịch hại. Lưu ý để có vụ mùa bội thu, bà con nông dân cần mua giống tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh giống uy tín, giống có nhãn mác, địa chỉ rõ ràng; tuân thủ đúng cơ cấu giống để hạn chế thiệt hại.