Những bài ca đi cùng năm tháng

Có những giai điệu khi cất lên không chỉ là âm thanh mà là tiếng vọng của lịch sử, ký ức thời đại được dệt nên bởi ca từ và nốt nhạc. Mỗi bài hát như một thước phim quay chậm, kể chuyện đất nước, chuyện xứ Tuyên anh hùng. Nhiều ca khúc trong số đó, nhất là ca khúc viết về Đảng đã vượt khỏi khuôn khổ nghệ thuật, trở thành bản hùng ca, tình ca bất tử, chạm đến trái tim bao thế hệ.

Giai điệu cách mạng trong tiết mục văn nghệ của học sinh Trường THPT Việt Vinh, góp phần nuôi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước trong thế hệ trẻ.

Lời ca gặp lịch sử, giai điệu hóa sử thi

Nếu lịch sử nuôi dưỡng âm nhạc bằng nguồn cảm hứng và chất liệu sáng tác thì âm nhạc lại thổi hồn vào từng trang sử, biến những sự kiện tưởng chừng khô cứng thành giai điệu dễ nhớ, dễ hát, dễ đi vào lòng người. Trong dòng chảy ấy, những ca khúc ca ngợi Đảng vang lên như tiếng gọi từ trái tim, khắc họa niềm tin son sắt, hun đúc lý tưởng cách mạng và thôi thúc bao thế hệ vững bước dưới cờ Đảng vinh quang.

Âm nhạc cách mạng không chỉ dừng ở hùng ca mà còn là tình ca thấm đẫm nhân văn. “Đảng đã cho ta một mùa xuân” của nhạc sĩ Phạm Tuyên ra đời năm 1960 khi miền Bắc bước vào kế hoạch 5 năm lần thứ nhất. Với giai điệu trẻ trung, lãng mạn, dễ hát, hơn sáu thập kỷ qua, “Đảng đã cho ta một mùa xuân” trở thành giai điệu mở đầu cho những mùa xuân mới và là khúc ca bất tử được hát lên trong các kỳ Đại hội Đảng, hội diễn văn nghệ quần chúng hay những ngày hội non sông như một lời khẳng định về tương lai tươi sáng dưới ngọn cờ Đảng.

Nối tiếp giai đoạn lịch sử trên, năm 1975, “Đất nước trọn niềm vui” của nhạc sĩ Hoàng Hà lại cất lên trong bối cảnh cả dân tộc hân hoan mừng ngày thống nhất, non sông liền một dải. Hơn cả một bài ca chiến thắng, “Đất nước trọn niềm vui” đã trở thành bản hùng ca về khát vọng hòa bình và thống nhất, đi cùng năm tháng, trọn vẹn trong niềm vui của muôn triệu con tim đất Việt.

Tiết mục văn nghệ mang đậm bản sắc dân tộc chào mừng Đại hội Đảng bộ xã Sơn Vĩ lần thứ I.

Và cũng từ niềm hân hoan ấy, năm 1976, nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn sáng tác ca khúc “Đảng là cuộc sống của tôi” khi nước nhà đã thống nhất, non sông thu về một mối. Từng ca từ giản dị nhưng hào sảng đã chạm đến trái tim người nghe: “Đảng làm nên bài ca chiến thắng/Cho đất nước và tình yêu/Cho mọi ước mơ trên đời/Ôi, Đảng của tôi ơi mãi mãi ơn Người”. Ca khúc không chỉ khắc họa công lao to lớn của Đảng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc mà còn gói trọn tình cảm tha thiết, niềm tự hào của mỗi người dân khi được sống trong độc lập, tự do. Điều đặc biệt, “Đảng là cuộc sống của tôi” không hô hào, khẩu hiệu mà thấm đẫm chất trữ tình. Âm nhạc nhẹ nhàng, tha thiết, ca từ mộc mạc, gần gũi, khiến mỗi người nghe như được bày tỏ tình cảm sâu nặng với Đảng, với Tổ quốc. 

Cựu chiến binh Nguyễn Văn Tiến (95 tuổi đời, 75 năm tuổi Đảng), phường Hà Giang 2 bồi hồi nhớ lại: “Những bài hát thời chiến, chúng tôi nghe không chỉ bằng tai mà bằng cả trái tim. Mỗi ca khúc như một lát cắt lịch sử, mảnh ghép của tâm hồn dân tộc, vừa là tiếng lòng riêng, vừa là khúc ca chung của cả thời đại”.

Tuyên Quang - nguồn cảm hứng bất tận cho âm nhạc

Tuyên Quang với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, giàu truyền thống cách mạng cùng bản sắc văn hóa đa dạng của cộng đồng các dân tộc thiểu số đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các nhạc sĩ. Nhiều ca khúc vượt lên thử thách thời gian, thành hành trang tinh thần, đồng hành cùng lịch sử phát triển bền vững của xứ Tuyên.

“Rừng Tuyên Quang in bóng Tân Trào” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý là một minh chứng điển hình. Suốt nhiều thập kỷ qua, mỗi khi cất lên giai điệu “Suối vẫn hát, (ấy mấy) núi vẫn cao, rừng Tuyên Quang vẫn in bóng Tân Trào”, “Nước Việt Nam mình sinh ra giữa chốn đây”, người nghe như được trở về với cội nguồn lịch sử, với những quyết sách quan trọng định hình diện mạo non sông. Bài hát đã vượt khỏi khuôn khổ của một sáng tác nghệ thuật để trở thành biểu tượng ký ức, sống mãi cùng năm tháng. 

Nếu “Rừng Tuyên Quang in bóng Tân Trào” khơi gợi ký ức về cội nguồn cách mạng thì “Sông Lô chiều cuối năm” của nhạc sĩ Minh Quang lại vang lên như bản trường ca bất tận của dòng sông lịch sử. Không chỉ khắc họa vẻ đẹp trữ tình của non nước, ca khúc còn gắn liền với hào khí chiến thắng sông Lô năm 1947. Sự hòa quyện giữa chất trữ tình và âm hưởng sử thi đã tạo nên sức sống trường tồn cho tác phẩm. Mỗi khi giai điệu ấy vang lên, lớp lớp ký ức lại ùa về, nối quá khứ bi tráng với hiện tại thanh bình, tươi đẹp. 

Ngoài những ca khúc bất hủ, Tuyên Quang hôm nay còn ngân vang giai điệu trẻ trung, tươi mới qua lăng kính sáng tạo của nhiều thế hệ nhạc sĩ, với các tác phẩm như: “Tuyên Quang ơi!”, “Hương sắc Tuyên Quang”, “Tuyên Quang miền quê yêu dấu”, “Về Tuyên Quang đi em”… Chính sự đa dạng ấy đã chứng minh âm nhạc về Tuyên Quang không bao giờ lạc nhịp, bởi nó bắt nguồn từ dòng chảy bất tận của lịch sử và tình yêu quê hương - những giá trị bất biến không bao giờ phai nhạt.

Âm nhạc và lịch sử khi hòa quyện đã tạo nên những bản hùng ca bất tử và tình ca thấm đẫm nhân văn. Với Tuyên Quang, kho tàng ca khúc không chỉ là di sản nghệ thuật mà còn tiếp thêm niềm tin, khát vọng cho hôm nay và mai sau.

Hải Anh