Quản lý văn hóa, văn nghệ: Thích ứng nhanh trong kỷ nguyên mới

Trước yêu cầu của tình hình mới, công tác quản lý văn hóa, văn nghệ đòi hỏi sự thích ứng nhanh chóng, linh hoạt.

Thời gian qua, việc sáp nhập tỉnh, thành phố đã giảm số lượng đơn vị hành chính, đầu mối các cơ quan đơn vị và mở rộng không gian phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho văn hóa, văn nghệ địa phương khẳng định bản sắc và lan tỏa mạnh mẽ hơn. Đây chính là cơ hội chiến lược để tập trung nguồn lực con người, tài chính và cơ sở vật chất, từ đó nâng cao chất lượng sáng tạo và biểu diễn. Các hội văn học nghệ thuật địa phương sau sáp nhập có điều kiện tổ chức các sự kiện văn hóa quy mô lớn, vượt qua ranh giới hành chính cũ, góp phần quảng bá bản sắc địa phương và vùng miền ra thế giới. Việc này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí hành chính mà còn thúc đẩy sự giao thoa văn hóa, tạo nên sức sống mới cho các giá trị truyền thống, đáp ứng nhu cầu đa dạng của công chúng trong bối cảnh hội nhập.

Tuy nhiên, một số văn nghệ sĩ lo ngại về nguy cơ mai một bản sắc văn hóa địa phương khi các đơn vị hợp nhất, hoặc khó khăn trong điều chỉnh nhân sự theo yêu cầu giảm ít nhất 20% biên chế từ năm 2026. Những tâm tư này, nếu không được xử lý kịp thời, có thể ảnh hưởng đến động lực sáng tạo và chất lượng sản phẩm văn hóa, văn nghệ. Do đó, công tác quản lý phải chủ động điều chỉnh, tăng cường đào tạo chuyên môn, tháo gỡ vướng mắc tâm lý, khơi dậy sức sáng tạo, bảo đảm sự ổn định nội tại cho hệ thống văn hóa, văn nghệ sau tái cấu trúc.

Quản lý văn hóa phải gần gũi hơn với nghệ sĩ, biến những lo ngại sau sắp xếp thành động lực sáng tạo bằng cách xây dựng môi trường dân chủ, hỗ trợ tâm lý và khuyến khích đổi mới.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Kỷ , Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương

Trước yêu cầu của tình hình mới, công tác quản lý văn hóa, văn nghệ đang đặt ra những thách thức, đòi hỏi các giải pháp toàn diện. Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Điệp, nguyên Viện trưởng Viện Văn học Việt Nam nhấn mạnh, cần thực hiện bước chuyển dứt khoát từ tư duy quản lý hành chính sang tư duy kiến tạo, khuyến khích đổi mới sáng tạo và giải phóng tối đa tiềm năng của các chủ thể văn học, nghệ thuật. Việc xây dựng thể chế cần gắn liền với tầm nhìn liên ngành, xuyên ngành - kết nối văn học, nghệ thuật với văn hóa, kinh tế, giáo dục và khoa học công nghệ để tạo đột phá đồng bộ. Song song đó, cần kiện toàn bộ máy quản lý văn hóa, nghệ thuật theo hướng tinh gọn, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ để giảm trùng lặp và nâng cao hiệu lực, hiệu quả. Giải pháp này giúp ngăn chặn vấn đề lãng phí nguồn lực sau sáp nhập: thông qua tăng cường giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động các đơn vị, bảo đảm nguồn lực được phân bổ hợp lý, tránh tình trạng “cào bằng”.

Để giải quyết thách thức từ tái cấu trúc bộ máy, công tác quản lý phải tập trung nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của văn nghệ sĩ qua các cơ chế đối thoại thường xuyên, kịp thời tháo gỡ vướng mắc, bất cập, giữ chân người tài, tránh “chảy máu chất xám”. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Kỷ , Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh: “Quản lý văn hóa phải gần gũi hơn với nghệ sĩ, biến những lo ngại sau sắp xếp thành động lực sáng tạo bằng cách xây dựng môi trường dân chủ, hỗ trợ tâm lý và khuyến khích đổi mới”. Cùng với đó, Nhà nước cần quan tâm bồi dưỡng, phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ trẻ, có cơ chế ưu đãi với nguồn nhân lực chất lượng cao.

Theo Nhandan.vn