Những ngày đông lặng lẽ

Mùa đông ở vùng cao luôn đến sớm, đến bất ngờ như một bóng mây khổng lồ trôi xuống từ đỉnh núi rồi lặng lẽ phủ chụp lên bản làng. Khi những luồng gió từ dãy núi quanh năm phủ sương bắt đầu rít qua khe cửa, cũng là lúc cái lạnh hun hút tràn vào những mái nhà dựng bên triền dốc. Ở nơi ấy, thiếu thốn luôn như một nếp nhăn cũ của đời sống: thiếu áo, thiếu cơm, thiếu cả những giấc mơ đang chập chờn chưa kịp lớn. Nhưng điều chưa bao giờ vơi đi, là ánh mắt trẻ thơ trong vắt và lặng lẽ đang lớn lên giữa muôn vàn gian khó.

Minh họa: Xuân Đức

Bọn trẻ vùng cao bước vào mùa đông bằng đôi chân trần dính bùn đất, gõ nhịp lạo xạo trên con đường đá vắt ngang sườn núi. Có đứa chẳng có nổi đôi dép lành lặn; bàn chân nứt nẻ đến chạm vào đất cũng thấy đau. Đôi bàn tay bé xíu cũng khô cứng vì sương gió, lấm lem từ những buổi theo mẹ lên nương gùi bó củi ướt, nhặt nắm rau rừng, hay co ro bên bờ suối đợi mẹ giặt áo cho kịp buổi chợ phiên.

Con đường đến lớp của trẻ vùng cao chỉ vài lối dốc mà dài như cả mùa đông. Nhiều đứa bỏ dở con chữ giữa chừng, như thể những bài học kia chưa đủ ấm để giữ chúng lại. Cái nghèo nơi núi rừng thắng cả khát vọng học hành: chỉ cần thiếu một bữa ngô, một chiếc áo ấm, là các em phải ở nhà phụ cha mẹ lên nương, bỏ lại giấc mơ học đọc, học viết trong tiếng gió lạnh lẽo.

Vào những ngày đoàn thiện nguyện vượt dốc lên bản, cả bản nhỏ như sáng bừng. Tiếng chân trẻ con chạy lốc cốc trên bậc đá, tiếng cười lan qua từng mái nhà gỗ. Khi nhìn những túi hàng được mở ra với áo ấm, chăn ấm, sách vở, đứa nào cũng tròn xoe mắt. Có đứa ôm khư khư chiếc áo mới vào lòng như thể sợ ai lấy mất.

Và giữa cái thiếu thốn đến quặn lòng, điều nhiều em ước nhất lại chỉ là “một bữa no”. Một bữa không cần chia phần, không phải nhường miếng ngon cho em nhỏ, không phải sợ ăn hết mà chiều lại đói. Cái đói, cái rét, cái lam lũ của những mùa nương dài đã hằn vào trí nhớ non nớt của chúng như những vết xước không thể xóa. Vậy mà chính những đứa trẻ ấy lại là những tâm hồn lạc quan nhất: chạy nhảy giữa sương mù, hát khe khẽ bên mái nhà gỗ, vui với bất kỳ món quà nhỏ nào đời trao tặng.

Mùa đông vùng cao đúng là khắc nghiệt. Khắc nghiệt đến mức đá núi cũng như co lại vì lạnh. Nhưng trong cái khắc nghiệt ấy, những đứa trẻ vẫn lớn lên, vẫn kiên cường như những mầm cây mọc xuyên khe đá. Chúng không thể chọn sinh ra trong nghèo khó, nhưng luôn chọn cách nhìn cuộc đời bằng đôi mắt trong lành và trái tim nở hoa. Nhờ vậy, giữa thiếu thốn chồng chất, tuổi thơ vùng cao vẫn giữ được một ánh sáng đặc biệt, ánh sáng của hy vọng, mỏng manh mà bền bỉ như sợi khói bếp vươn lên trong buổi sớm.

Mùa đông rồi sẽ qua. Nhưng những hình ảnh đôi chân nứt nẻ, bàn tay chai sạn, nụ cười hồn nhiên, niềm vui rạng ngời khi khoác chiếc áo ấm đầu tiên sẽ còn ở lại rất lâu. Chúng như một nốt lặng giữa bản đời xô bồ, nhắc ta biết nâng niu từng hơi ấm mình đang có, và biết rằng đâu đó trên những triền núi xa, có những tâm hồn nhỏ bé đang kiên cường thắp lửa trong mùa đông dài vô tận.

Thiên Thanh