Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày Tờ trình dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi). (Ảnh: DUY LINH)

Sáng 8/5, Quốc hội làm việc tại hội trường nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi).

Không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết: Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) gồm 9 chương và 64 điều, trong đó có 30 điều kế thừa luật hiện hành.

So với luật hiện hành, dự thảo luật lược bỏ 54 điều. Đó là, lược bỏ quy định về Thanh tra bộ; Thanh tra Tổng cục, cục thuộc bộ; cơ quan thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ, thanh tra sở, thanh tra huyện, tổ chức và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành…

Quốc hội làm việc tại hội trường. (Ảnh: DUY LINH)

Tại Điều 7, dự thảo luật quy định các cơ quan thanh tra, gồm: Thanh tra Chính phủ; thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Thanh tra Cơ yếu; Cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Dự thảo luật quy định thống nhất một hoạt động thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành như trong luật hiện hành.

Sau khi sắp xếp lại hệ thống cơ quan thanh tra, Thanh tra Chính phủ tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ của 12 thanh tra bộ. Thanh tra tỉnh tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ của thanh tra cấp huyện, thanh tra sở. Vì vậy, dự thảo luật bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn cho Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh.

Dự thảo luật bổ sung quy định về vị trí, chức năng của Thanh tra Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Thanh tra Cơ yếu và Thanh tra theo điều ước quốc tế do tính đặc thù của các cơ quan này (Điều 62), nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc quy định cụ thể về tổ chức và hoạt động của các cơ quan thanh tra này tại Nghị định hướng dẫn.

Đáng chú ý, dự thảo luật bổ sung nhiệm vụ cho các cơ quan thanh tra trong công tác phòng, chống lãng phí: Các cơ quan thanh tra thực hiện nhiệm vụ phòng, chống lãng phí theo quy định của pháp luật. Đồng thời, quy định bổ sung mục đích hoạt động của các cơ quan thanh tra “góp phần kiểm soát quyền lực”; bổ sung quy định về chuyển, cung cấp thông tin cho cơ quan điều tra trong hoạt động thanh tra.

Tổng Thanh tra Chính phủ cho hay, qua việc lược bỏ 52 điều của Luật Thanh tra năm 2022, sửa đổi, hoàn thiện quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra, đã cắt giảm trên 40% các thủ tục hành chính trong hoạt động thanh tra.

Nghiên cứu bổ sung quy định xử lý chồng chéo giữa hoạt động thanh tra với kiểm tra chuyên ngành

Báo cáo thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, về việc xác định nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thanh tra: Đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với quy định của dự thảo Luật vì phù hợp với vị trí, vai trò, nhiệm vụ của các cơ quan thanh tra, nhất là việc thu gọn hệ thống cơ quan thanh tra sau sắp xếp. Bên cạnh đó, có ý kiến băn khoăn về sự phù hợp, tính khả thi của việc áp dụng chung một trình tự, thủ tục đối với hoạt động thanh tra mà về bản chất bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành, hiện đang được Luật hiện hành quy định thực hiện theo trình tự, thủ tục khác nhau. Do đó, đề nghị Chính phủ, Thanh tra Chính phủ quan tâm, lưu ý vấn đề này trong tổ chức triển khai thực hiện Luật để kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi). (Ảnh: DUY LINH)

Đồng thời, đề nghị rà soát các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Chính phủ và vị trí, chức năng của Thanh tra tỉnh trong dự thảo Luật để chỉnh lý, hoàn thiện bảo đảm đồng bộ với mô hình tổ chức của các cơ quan thanh tra sau sắp xếp.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, sau khi thực hiện việc sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra, với việc tăng cường hoạt động kiểm tra chuyên ngành của các Bộ, ngành, địa phương, thì có thể dẫn đến phát sinh tình trạng chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra với hoạt động kiểm tra chuyên ngành, ngoài ra cũng có thể chồng chéo với hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử.

Do đó, đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra với các hoạt động này để tạo thuận lợi trong thực hiện, bảo đảm hiệu quả hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát cũng như quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra, kiểm tra, giám sát.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị tiếp tục nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng các trường hợp cần quy định chuyển tiếp để bảo đảm đầy đủ, tạo thuận lợi cho cơ quan thanh tra, đối tượng thanh tra tổ chức thực hiện, không để khoảng trống pháp lý hoặc phát sinh khó khăn, vướng mắc.

Theo chương trình nghị sự kỳ họp 9, Quốc hội sẽ thảo luận Luật Thanh tra sửa đổi tại tổ chiều nay, thảo luận ở hội trường vào ngày 16/5 và biểu quyết thông qua vào ngày 25/6.