Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành làm rõ một số nội dung liên quan lĩnh vực xây dựng. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Còn nhiều hạn chế trong công tác quy hoạch, quản lý, phát triển đô thị

Sáng 4/11, tham gia làm rõ thêm một số nội dung trong lĩnh vực xây dựng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành cho biết, trong những năm qua, công tác quy hoạch đô thị, quản lý và phát triển đô thị đạt được nhiều kết quả quan trọng; tỷ lệ đô thị hóa tăng từ 30,5% năm 2010 lên 40,5% năm 2021. Các khu vực đô thị đều có tốc độ tăng trưởng GDP khá cao, gấp 2 lần bình quân chung, đạt 12-15%/năm.

Trong quá trình đó đã hình thành nhiều khu đô thị văn minh, hiện đại; hạ tầng kỹ thuật đô thị từng bước được cải thiện; không gian đô thị được mở rộng đã làm thay đổi diện mạo đô thị của các thành phố và các địa phương.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Thủ tướng cũng thừa nhận công tác phát triển, quản lý đô thị vẫn còn nhiều hạn chế. Việc chỉnh trang đô thị trung tâm, cải tạo chung cư cũ xuống cấp còn chậm; nhiều khu nhà trọ công nhân tại các đô thị chưa bảo đảm các tiêu chuẩn xây dựng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn; một số khu vực đô thị quá tải về hạ tầng.

Các tiêu chí về đô thị như tỷ lệ đất cây xanh, công viên, vườn hoa, giao thông còn rất thấp; hầu hết ở các đô thị loại I, đô thị loại đặc biệt, tỷ lệ này mới chỉ đạt 40-50% so với chỉ tiêu quy định trong Nghị quyết 1210 và Nghị quyết 26 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành lý giải, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên xuất phát từ công tác quy hoạch và quản lý, chỉnh trang, phát triển đô thị. Cụ thể, công tác quản lý đô thị còn nhiều hạn chế, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng như xây dựng không phép, sai phép, vượt tầng, đặc biệt là các vi phạm về xây dựng trên đất nông nghiệp lấn chiếm ở các khu vực ven đô diễn ra khá nhiều nhưng chưa được kịp thời xử lý.

Trong khi đó, chất lượng nhiều đồ án quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch còn thiếu tầm nhìn, không bảo đảm sự cân đối giữa quỹ đất với quỹ đất dành cho các chức năng công cộng như giao thông, cây xanh, văn hóa, y tế, giáo dục, nhất là mật độ nhà cao tầng quá lớn gây quá tải cho hạ tầng đô thị.

Phó Thủ tướng cho biết, Bộ Xây dựng và các bộ, ngành, địa phương đã triển khai khá tốt công tác quy hoạch trong thời gian qua. Nhiều quy hoạch đã được phê duyệt, bảo đảm chất lượng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội và chỉnh trang đô thị văn minh, hiện đại.

Tuy nhiên, cũng còn nhiều đồ án quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch trình Thủ tướng Chính phủ nhưng chất lượng chưa đạt yêu cầu, phải làm đi làm lại nhiều lần. Có những đồ án điều chỉnh quy hoạch nhưng nội dung xây dựng quy hoạch mới thay quy hoạch cũ không đúng với các nhiệm vụ quy hoạch, gây mất nhiều thời gian rà soát để bảo đảm chất lượng.

Để nâng cao chất lượng công tác quy hoạch trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đề nghị Bộ Xây dựng và các địa phương cần đặc biệt quan tâm đến công tác lựa chọn tư vấn, tổ chức thẩm tra, thẩm định, vì đây là yếu tố quan trọng quyết định chất lượng công tác quy hoạch.

Quang cảnh phiên chất vấn và trả lời chất vấn sáng 4/11. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với chính quyền các cấp, nhất là chính quyền cơ sở để tăng cường thanh tra, kiểm tra giám sát, xử lý kịp thời các vi phạm trong lĩnh vực quy hoạch và quản lý trật tự xây dựng; nhất là xây dựng không phép, sai phép, vượt quá tầm cao, xây dựng trên đất nông nghiệp lấn chiếm tại các khu ven đô.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cần khẩn trương rà soát các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực quy hoạch, quản lý phát triển đô thị như Luật Quy hoạch, Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, các quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng, và các quy định khác có liên quan để kịp thời đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tiễn.

Cần chú trọng chất lượng của quy hoạch

Về tiến độ lập quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho biết, theo quy định của Luật Quy hoạch quốc gia có tổng số 110 quy hoạch. Việc ban hành Luật Quy hoạch là sự đổi mới rất căn bản về phương pháp, tư duy, khắc phục việc chia cắt, manh mún, chồng chéo trong công tác quy hoạch. Luật đã đưa ra quy định: quy hoạch cấp trên thực hiện trước làm cơ sở để lập quy hoạch cấp dưới.

Tuy nhiên, quy hoạch tổng thể quốc gia vẫn chưa được phê duyệt do đây là vấn đề mới, khó, chưa có tiền lệ. Do vậy, mặc dù Luật Quy hoạch đã có hiệu lực nhưng việc lập các quy hoạch tỉnh, vùng, ngành còn gặp nhiều khó khăn và vướng mắc.

Để tháo gỡ những điểm nghẽn, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 751/2019/UBTVQH14 và Nghị quyết 61/2022/QH15 trong đó cho phép lập đồng thời các quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch, quy hoạch được lập xong trước được phê duyệt trước, nếu không mâu thuẫn giữa quy hoạch thấp hơn và quy hoạch cao hơn thì quy hoạch thấp hơn phải điều chỉnh theo quy hoạch cao hơn.

Theo Phó Thủ tướng, trong 10 năm 2011-2020, mới có 31 quy hoạch ngành quốc gia và quy hoạch tỉnh được phê duyệt. Để hoàn thành phê duyệt 102 quy hoạch còn lại là thách thức rất lớn để bảo đảm tiến độ theo Luật Quy hoạch.

“Tinh thần chung chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ là cố gắng phấn đấu tới mức cao nhất để sớm hoàn thành phê duyệt 102 quy hoạch theo quy định, nhưng đồng thời không chạy theo số lượng mà phải chú trọng tới chất lượng của quy hoạch” – Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh.

Phát biểu kết thúc phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực xây dựng, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết đã có 61 đại biểu đăng ký, có 36 đại biểu đã chất vấn và 1 đại biểu tranh luận trực tiếp với Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu kết thúc nội dung chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực xây dựng. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Nhìn chung phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, trách nhiệm, thẳng thắn và xây dựng. Các câu hỏi của các vị đại biểu Quốc hội đã bám sát nội dung thuộc phạm vi chất vấn, cụ thể, rõ ràng, ngắn gọn theo tinh thần đổi mới hoạt động chất vấn của Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, Quốc hội đánh giá cao Bộ trưởng Xây dựng tuy lần đầu trả lời chất vấn, nhưng với kinh nghiệm quản lý lĩnh vực, Bộ trưởng đã có sự chuẩn bị khá tốt về nội dung, trả lời thẳng thắn vào các vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm, giải trình đầy đủ các vấn đề còn bất cập, đề xuất được một số giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế thời gian qua.