Thời gian không còn là khoảng cách

Trong không gian trang trọng mà gần gũi của sự kiện, các thế hệ nhà báo của tỉnh tề tựu khá đông đủ. Những mái đầu bạc bên những mái đầu xanh, có những nhà báo cao tuổi như Nguyễn Văn Mạch, Xuân Túc, Trịnh Thanh Phong và rất nhiều nhà báo trẻ. Những câu chuyện đời, chuyện nghề sôi nổi, không dứt. 

Các đồng chí nguyên lãnh đạo các cơ quan báo chí tham dự Lễ kỷ niệm 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam và gặp mặt, biểu dương, khen thưởng người làm báo tiêu biểu.

Nhà báo Nguyễn Thế An tuổi xấp xỉ 80 vẫn khỏe mạnh phong độ. Những năm chín mươi của thế kỷ trước, tòa soạn Báo Tuyên Quang có rất ít phóng viên, Tổng Biên tập Nguyễn Thế An với tầm nhìn xa đã liên tiếp cử phóng viên đi học đại học báo chí, mở lớp tạo nguồn tại Báo, mời các thầy Vũ Hương, Trần Bá Lạn, Nguyễn Tri Niên của Học viện báo chí tuyên truyền đến Tuyên Quang giảng dạy.

Lớp do Thư ký Tòa soạn Phạm Ngọc Quyết làm chủ nhiệm, phóng viên ảnh Duy Hùng làm lớp trưởng và hơn 20 học viên là những phóng viên trẻ, học sinh mới tốt nghiệp đại học, kể cả THPT. Từ lớp tạo nguồn này, chúng tôi đã bắt đầu làm quen với nghiệp vụ báo chí, nảy nở tình yêu nghề, rồi đi học tiếp đại học, sau đại học báo chí và trưởng thành. Đã có nhiều nhà báo trở thành lãnh đạo các cơ quan báo chí như Tổng Biên tập báo Hà Giang Nguyễn Trung Thu, Tổng Biên tập Tạp chí Than và khoáng sản Nguyễn Lệ Huyền, Phó Tổng Biên tập Tạp chí kiểm tra đảng Trần Thị Hiền (nay là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương), tôi làm Phó Tổng Biên tập Báo Tuyên Quang, Đinh Công Thủy làm Chủ tịch Hội VHNT tỉnh.

Ngày tách tỉnh Hà Tuyên năm 1991,Tổng Biên tập Nguyễn Thế An cũng chính là người tổ chức và sắp xếp cho anh em báo Hà Tuyên chia tay, lập 2 tòa soạn báo mới tại Tuyên Quang và Hà Giang. Dự lễ kỷ niệm 100 ngày Báo chí cách mạng Việt Nam của Hà Giang mới đây, tôi bất ngờ và xúc động khi nhìn thấy đồng nghiệp Hà Giang mang đến sân khấu lễ kỷ niệm chiếc gương do báo Hà Tuyên tặng ngày tách tỉnh năm xưa.

Gần 40 năm mà chiếc gương ngày ấy vẫn còn nguyên vẹn. Dù bây giờ kỹ thuật, công nghệ phát triển đã có những chiếc gương mới hiện đại, đẹp mắt hơn, các đồng nghiệp Hà Giang vẫn luôn giữ gìn chiếc gương ấy như một kỷ niệm quý giá, như một cách để những người làm báo soi chung, sửa mình hằng ngày để làm nghề, đúng như những điều Tổng Biên tập Nguyễn Thế An đã căn dặn ngày tách tỉnh.

Tổng Biên tập Báo và Đài PTTH Tuyên Quang tặng quà nguyên Tổng Biên tập Báo Tuyên Quang Nguyễn Văn Mạch.

Nhà báo Nguyễn Văn Mạch vui vẻ mà điềm đạm như thường lệ. Đã hơn 80 tuổi, nhưng ông vẫn viết đều, viết khỏe, thường xuyên ra sách và cộng tác với báo và đài, chưa kể tham gia các hội thảo mang tính học thuật và lịch sử. Tại cuộc hội ngộ này, thỉnh thoảng ông có vẻ suy tư trước một tập bản thảo. Khi được mời lên sân khấu đại diện những nhà báo lão thành phát biểu, ông không lễ nghi rườm rà mà giở tập bản thảo, công bố những ghi chép mang tính lịch sử về những tờ báo cách mạng xuất bản ở Khu Giải phóng, Phân khu ủy Nguyễn Huệ năm xưa; về lời dạy làm báo của Bác Hồ và những câu chuyện làm báo tại Tuyên Quang của Tổng Bí thư Trường Chinh, nhà báo Trần Huy Liệu; kèm những lời tâm huyết về thái độ và phương pháp làm nghề.

Tôi hiểu đó là lời nhắn nhủ của một nhà báo đi trước, một nguyên lãnh đạo cơ quan báo chí với những nhà báo đang làm nghề hôm nay. Những tư liệu của ông giúp mỗi người có mặt trong cuộc hội ngộ hiểu thêm về không khí báo chí cách mạng sôi nổi của nhiều tờ báo tại Tuyên Quang những năm Cách mạng tháng Tám và kháng chiến chống Pháp.

Rõ ràng, thời gian không hề là khoảng cách, khi các nhà báo trẻ hiểu rõ về lịch sử báo chí cách mạng để có thêm lửa nghề làm báo hôm nay.

Những chuyện nghề xuyên thế hệ

Nguyên Tổng Biên tập Báo Tuyên Quang Nguyễn Việt Thanh là một trong những nhà báo chuyên nghiệp nhất tôi từng biết. Tôi nhớ ngày mới về tòa soạn được ông dạy làm báo. Ông đưa tôi những cuốn giáo trình ngày đi học đại học báo chí khóa 3 của ông để tôi vỡ vạc dần cách làm tin và hiểu về các thể loại, giúp tôi sửa từng tin, bài đầu tay, đặt bút danh cho tôi. Rồi ông khuyên tôi đi học báo chí.

Tổng Biên tập Báo và Đài PTTH Tuyên Quang tặng quà nguyên Tổng Biên tập Báo Tuyên Quang Nguyễn Việt Thanh.

Tổng Biên tập Nguyễn Việt Thanh là người nổi tiếng nghiêm khắc trong nghề. Những cuộc giao ban do ông chủ trì thường có quá nửa thời gian để sinh hoạt nghiệp vụ, cùng nói về từng tin, bài, ảnh, thậm chí từng dấu chấm dấu phẩy, cách trình bày trang báo. Ai đến muộn không được vào phòng họp.

Một số phóng viên trẻ ngày đầu cho đó là khắt khe. Nhưng dần dần, ai cũng hiểu đó chính là việc rất quan trọng để nhà báo rèn nghề và trưởng thành. Sau này khi đã chuyển công tác hay nghỉ chế độ, ông vẫn thường xuyên đọc báo, gửi bài cho báo, thình thoảng gọi cho tôi khi thấy có bài báo hay hoặc bài báo chưa ổn.

Chia sẻ tại cuộc hội ngộ thế kỷ, ông kể lại những ngày gian khó khi làm báo ở vùng cao Hà Giang. Khi ấy chỉ có tin là chủ yếu, bài thường là người tốt việc tốt, dài lắm chỉ khoảng 500 từ. Viết xong gửi qua đường bưu điện về tòa soạn, còn phóng viên ở lại tiếp tục đi cơ sở sáng tạo những tin bài mới.

Tặng quà nguyên Tổng Biên tập Báo Tuyên Quang Phùng Thị Lan.

Trong không khí rực rỡ hân hoan của cuộc hội ngộ, nổi bật những nữ tướng một thời của làng báo Tuyên Quang. Nguyên Tổng Biên tập Phùng Thị Lan tỏ rõ vui mừng khi thấy báo chí tỉnh nhà có nhiều phát triển. Chị là một trong những tổng biên tập để lại nhiều dấu ấn với báo Tuyên Quang. Từ việc chuyển báo khổ to thành khổ nhỏ, tăng 8 trang thành 12 trang, tăng kỳ Tin ảnh Vùng cao, đến việc xây dựng các chuyên mục chính luận trong từng trang, mở trang Văn học nghệ thuật trong số cuối tuần... Những chủ trương ấy đến nay vẫn đang được thực hiện và tạo nên bản sắc riêng của tờ báo Đảng. Quan trọng hơn, đó chính là những chuyên mục để phát huy thế mạnh của những cây bút giàu kinh nghiệm, tăng thêm sức hấp dẫn cho tờ báo.

Tặng quà nguyên Tổng Biên tập Báo Tuyên Quang Vũ Thị Bé.

Nữ Tổng Biên tập Vũ Thị Bé trả lời phỏng vấn của phóng viên đã đánh đánh giá cao sự lớn mạnh của báo chí tỉnh nhà hôm nay. Chị cũng là người làm báo “tay ngang”, khi tốt nghiệp khoa Sử Đại học Tổng hợp, đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng ở các cơ quan khác trước khi về Báo. Nhưng khi về báo Tuyên Quang đã vào cuộc rất nhanh. Thời kỳ chị làm tổng biên tập đánh dấu việc mở rộng quan hệ nghiệp vụ với báo đảng các tỉnh và các báo trung ương. Nổi bật là việc tổ chức tập huấn viết về công tác xây dựng đảng, xây dựng ê kíp để tham gia giải thưởng Búa liềm vàng toàn quốc. Từ những việc làm mang tính chiến lược ấy, báo Tuyên Quang bắt đầu có giải khuyến khích búa liềm vàng năm 2019, mở đường cho sau này, khi Tổng Biên tập Mai Đức Thông kế nhiệm, dẫn dắt Báo nhiều năm liền đạt giải thưởng Búa liềm vàng toàn quốc trong đó có 3 giải B, 1 giải C và tập thể Báo được trao giải đơn vị xuất sắc tham gia giải thưởng.

Những người ở hậu trường

Trong số những mái đầu bạc của những nhà báo đi trước, có hai phó tướng vững vàng một thời là nhà báo Bạch Đức Toàn, Phó Giám đốc đài phát thanh truyền hình tỉnh và nhà báo Thế Hòa, Phó Tổng Biên tập Báo Tuyên Quang.

Tặng quà nguyên Phó Tổng Biên tập Báo Tuyên Quang Nguyễn Thế Hòa.

Từng học về hội họa, đi bộ đội, rồi được đào tạo bài bản tại trường Đại học Tuyên giáo, nhà báo Thế Hòa còn được rèn luyện nhiều năm khi làm việc tại Văn phòng Tỉnh ủy. Đảm nhiệm cương vị Phó Tổng Biên tập trong hơn 10 năm, nhà báo Thế Hòa ghi nhiều dấu ấn trong việc kế hoạch hóa xuất bản từng kỳ báo, trang báo, khoán chỉ tiêu đến phóng viên gắn với ngành và địa bàn phụ trách, xây dựng quy trình xuất bản cụ thể, nghiêm ngặt. Nhờ vậy, đã đẩy nhanh tiến độ làm các số báo, chấm dứt tình trạng thanh toán tiền ngoài giờ do kéo dài thời gian làm việc trong khi năng suất lao động thấp.

Khi cùng chung nhiệm vụ Phó Tổng Biên tập, chúng tôi đã cùng tham mưu việc mở cuộc thi viết phóng sự ghi chép để rèn nghề cho phóng viên. Nhà báo Thế Hòa là người thực hiện những phóng sự đầu tiên. Qua 10 năm tổ chức cuộc thi, Báo đã có được những cây bút phóng sự được bạn đọc yêu mến như Việt Hòa, Thủy Châu, Trần Liên, Quang Hòa… Giờ đây, mỗi số báo đều có ít nhất 2 phóng sự hoặc ghi chép, điều không ít tờ báo địa phương hiện nay mơ ước.

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh chụp ảnh kỷ niệm với tập thể Báo và Đài PTTH Tuyên Quang.

Nhà báo Bạch Đức Toàn, nguyên phó giám đốc Đài PTTH tỉnh cũng là một trong những nhà báo vô cùng chuyên nghiệp. Bên ngoài, người ta thường thấy anh trong vai trò chỉ đạo các cuộc truyền hình trực tiếp của Đài, còn trong hậu trường, anh là người kiến tạo, chỉ đạo từng chương trình phát sóng và hoạt động nghiệp vụ của phóng viên và từng bộ phận chuyên môn. Là người nhà Đài, nhưng anh vẫn nhiệt tình tham gia các hội thảo nghiệp vụ do Báo tổ chức, thường xuyên xem các chương trình của Báo và có những nhận xét xác đáng giúp chúng tôi hoàn thiện dần các loại hình báo chí mới.

Nhớ ngày anh hoàn thành nhiệm vụ nghỉ chế độ, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Mai Đức Thông và Ban Chấp hành Hội trân trọng tặng hoa chia tay anh, kèm lời nhắn nhủ tiếp tục gắn bó với nghề. Khi chưa có chủ trương hợp nhất các cơ quan báo chí, chúng tôi từng nghĩ nếu mời được anh làm cố vấn cho một số chương trình truyền hình của Báo thì tốt biết mấy.

Tôi gọi các anh là người ở hậu trường, vì các anh không phải là người đứng đầu cơ quan báo chí, ít xuất hiện trong các diễn đàn, ít được biểu dương khen thưởng; nhưng hai anh chính là những người kiến tạo và trực tiếp chỉ đạo các hoạt động báo chí của phóng viên hai cơ quan báo chí chủ lực trong tỉnh suốt một thời gian dài.

Hướng về tương lai - giữ hồn cốt nghề báo

Tại cuộc hội ngộ có triển lãm ảnh báo chí - nơi thời gian được “đóng khung”. Hàng trăm bức ảnh, tư liệu quý được trưng bày, tái hiện một thế kỷ báo chí cách mạng và báo chí Tuyên Quang đồng hành cùng đất nước. Người đã khuất khiến người đang có mặt rưng rưng. Người đã nghỉ hưu nhìn lại hình ảnh có mình bồi hồi xúc động.

Nhưng ai cũng chung ý nghĩ, những bức ảnh không chỉ là nơi để nhìn lại, mà còn là nơi để truyền cảm hứng. Giữa ngày tháng có tính lịch sử này, những bức ảnh tưởng như tĩnh lặng đã kể hàng trăm câu chuyện sống động về con người, về đất nước và về nghề báo luôn gắn liền với lý tưởng, sự thật và nhân văn. Tiếc là không có mặt đông đủ các phóng viên ảnh để nghe kể lại “gốc gác” nhiều tấm ảnh quý trưng bày tại triển lãm.

Cuộc hội ngộ còn có nhiều chia sẻ của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các ngành. Trong đó, đều mong muốn báo chí luôn đồng hành cùng đất nước, quê hương; đi đầu trên mặt trận tư tưởng văn hóa.

Đại diện các báo trẻ có mặt tại cuộc hội ngộ đã khẳng định, đổi mới sáng tạo với những nhà báo trẻ là điều kiện tiên quyết, tất yếu; nên sẵn sàng thay đổi tư duy làm báo, dám bước ra khỏi vùng an toàn, mạnh dạn đối mặt nếu thất bại để làm điều mới mẻ.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Hà Thị Nga và các đại biểu tham quan triển lãm ảnh báo chí cách mạng tại Lễ kỷ niệm.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy khi biểu dương những thành tựu của báo chí tỉnh nhà, cũng mong muốn có nhiều hơn nữa những cây bút, những tác phẩm báo chí thực sự xuất sắc, tầm vóc, chuyển tải được những bước chuyển mình to lớn của Đảng, của dân tộc, của các địa phương trong tỉnh.

Vui mừng vì sự quan tâm, thấu hiểu của lãnh đạo tỉnh về nghề báo, những người làm báo cũng phấn khởi khi thấy người lãnh đạo cao nhất của tỉnh đề nghị các cấp uỷ tổ chức đảng, chính quyền, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội quan tâm hơn nữa tạo mọi điều kiện thuận lợi để xây dựng cơ quan báo chí của tỉnh phát triển.

Nhân 100 năm báo chí Cách mạng Việt Nam, những người làm báo cả nước cũng đang có những cuộc hội ngộ thế kỷ tương tự. Phát biểu với các nhà báo tiêu biểu toàn quốc, chủ tịch nước Lương Cường nhắn nhủ, người làm báo cần giữ vững bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp, tâm, tầm, tài; giữ vững ngọn lửa đam mê với nghề, trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng, với sự nghiệp và khát vọng của dân tộc, gắn bó mật thiết với nhân dân.

Đó cũng chính là những mục tiêu căn cốt để những người làm báo gìn giữ và phát huy những giá trị cốt lõi của nghề báo, trung thực - nhân văn - vì dân - vì nước;  tiếp tục trau dồi nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, giữ gìn đạo đức báo chí, giữ tâm sáng lòng trong, vươn mình cùng đất nước.