Tôi sang học và làm việc ớ Thái Lan rất thường xuyên cuối những năm 2000. Trong đó, có những cuôc họp thường niên, nghe national economic reports (là những bài trình bày của Exec. Manager thành viên từng nước thuộc Bắc Á North ASEAN, nói về phát triển kinh tế xã hội của nước họ).

Khi ta vẫn đang loay hoay "trồng cây gì, nuôi con gì" thì từ mấy chục năm trước, thì Thái Lan đã có chất lượng cạnh tranh nông sản rất mạnh mẽ. Công nghệ gen với sự ủng hộ hết mình của vua Thái, đã thay đổi hoàn toàn sắc diện nền nông nghiệp Thái Lan. Malaysia tự hào có loại Sầu Riêng Penang ngon nhất. Thái Lan đánh bạt chỉ trong vài nốt nhạc.

Khi ta vẫn kêu ca kẹt xe thì Vọng Các (Bangkok), nơi đã từng kẹt xe khủng khiếp hơn TP HCM và Hà Nội gấp 10 lần (ai từng bị kẹt xe ở Bangkok mới hiểu), đã thông thoáng với các đường cao tốc trên cao nối từ trung tâm Bangkok ra các vùng phụ cận. Ví dụ, tôi đi xe 4 bánh từ Bangkok ra Khu công nghiệp Bangpoo, trước mất 2 tiếng, nay chỉ mất 20 phút.

Khi ta "thẩm du" với vang Đà Lạt, loại rượu mà người nghiện ngập bệnh hoạn như tôi chỉ dùng để cho vào nồi nấu thịt thỏ, thịt chó, nếu có ăn thỏ ăn chó; thì Thái Lan đã có những trang trại vinery , những hầm ủ rượu không bán ra ngoài, chỉ bán trong khu du lịch của họ với giá trên trời.

Riêng ngành PU, ngành tôi đắm chìm, thì khi Việt Nam đang nhập các hệ PU (customized PU systems) từ nước ngoài thì họ đã có nhà máy tự trộn các hệ đó bán cho ta. Hãy tưởng tượng thế này cho dễ hiểu. Ta muốn nấu phở, nhưng phải nhập nước dùng và sợi phở từ họ. Trước đó, các chuyên gia kỹ thuật PU đều từ Đức, hoặc chuyên gia Đức ở Singapore, Taiwan, Shanghai... sang Việt Nam. Sau này, 100% chuyên gia kỹ thuật là người Thái.

Khi bọn trẻ Sài Gòn và Hà Nội tắt nến để hưởng ứng ngày Trái Đất một cách phong trào, thì chính những nơi này chặt cây không thương tiếc. Không ai biết rằng, Bangkok đã kịp trồng những cánh rừng quanh Bangkok để tạo lá phổi và cảnh quan du lịch. Khu rừng Khao Dai phía Nam Bangkok là một ví dụ.

Khi ta bắt đầu nói tới sân bay Long Thành thì Thái Lan đã chuyển sân bay quốc tế cố cựu Dong Mueang sang sân bay mới tinh cáu cạnh Suvarnabhumi. Nước mắm thì Thái Lan đã soán ngôi thị trường Mỹ. MegaChef (một thương hiệu nước mắm nổi tiếng của Thái giống như Phú Quốc VN) giá gần 8 đồng, hơn cả "3 Cua" lừng lẫy của Hong Kong. Mà họ mua nước mắm của mình mang về Thái, đóng chai rồi xuất khẩu với nhãn hiệu của họ. Ta đã quá thua thiệt trên trận địa xuất khẩu này. Trong khi một số người làm nhiệm vụ xuất khẩu của cơ quan quản lý nhà nước chỉ ngồi phòng lạnh và tìm kiếm màu mè thì người Thái họ xông pha và tìm đường tiếp thị và xuất khẩu.

Tương tự với gạo. Ra bất kỳ chợ Châu Á nào, gạo Thái Lan là ưu thế nhất. Tương tự với đồ hộp. Tương tự với nhiều thứ mà chưa thể kể hết.

Cho nên đừng buồn hay khóc vì thua 1 trận bóng. Hãy xem cho kỹ và khách quan trận chung kết Suzuki Cup của họ. Cần nhìn nhận lại chính mình để nhanh chóng phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu. Biết người biết ta, mới trăm trận trăm thắng, chẳng riêng gì bóng đá.