Tiểu thuyết là tác phẩm duy nhất mà văn hào Henryk Sienkiewicz viết tặng cho bạn đọc thiếu nhi ra đời năm 1912. Ngay sau khi xuất bản, tác phẩm đã được hoan nghênh nhiệt liệt, được tái bản ngay và được dịch ra nhiều thứ tiếng nước ngoài. Sách được Nhà xuất bản Văn học tái bản và được độc giả Việt Nam đón nhận.

Câu chuyện kể về cuộc phiêu lưu trên vùng đất Đông Phi của cậu bé Stas mười bốn tuổi và cô bé Nell tám tuổi khi bị bắt cóc và đem từ kênh đào Suez, qua sa mạc Sahara tới Sudan, phải trải qua biết bao hiểm nguy, đối mặt với nhiều gian nan thử thách, khi thì trên sa mạc nắng cháy, lúc ở giữa rừng già sâu thẳm. Tác phẩm đề cao lòng quả cảm, khát vọng đi tới những chân trời xa, thực hiện những kỳ tích phi thường và trở thành một trong những sáng tác hay nhất giành cho thiếu nhi trong suốt hơn một thế kỷ qua.

Nhân vật để lại cảm xúc mãnh liệt và sâu sắc nhất trong “Trên sa mạc và trong rừng thẳm” chính là cậu bé Stas. Với cơ thể khỏe khoắn như một vận động viên, đôi mắt ánh lên vẻ can trường, bộ óc sắc sảo và tình cảm chứa chan dành cho Nell bé nhỏ. Càng đọc, ta càng thấy trân quý và xúc động thật nhiều trước cậu bé Stas ngoan cường. Cậu làm tất cả để chăm sóc và bảo vệ cho Nell như một người anh thật sự. Những lằn roi, nỗi đau đớn, tiếng chửi rủa, đói khát và cả mệt nhọc, đều không khiến Stas chùn bước.

Giá trị nhân văn lớn lao được đề cập đến nhẹ nhàng nhưng thấm sâu như dòng nước ngấm vào đất mẹ, trong mát vô cùng. Và hình ảnh Stas, cũng chính là nguồn cảm hứng cho biết bao thế hệ thanh thiếu niên 

Ba Lan về lòng yêu nước, tình yêu và khả năng phi thường của con người.

Bằng một giọng văn tinh khiết và giàu cảm xúc, tác giả đã phác họa rõ nét toàn bộ chuyến hành trình đi xuyên châu Phi dưới góc nhìn của hai đứa trẻ người ngoại quốc. Từng cử chỉ, hành động của nhân vật như sống dậy qua ngòi bút tài hoa của tác giả càng khiến cho câu chuyện cuốn hút hơn bao giờ hết.

“Trên sa mạc và trong rừng thẳm” là khúc tráng ca về vẻ đẹp kỳ vĩ của thiên nhiên châu Phi, khúc ca ca ngợi lòng quả cảm, khát khao chinh phục chân trời mới, ước vọng thực hiện kỳ tích phi thường để bảo vệ những điều thân yêu. Và ở châu Phi xa xôi ấy, bản hùng ca về những chiến binh nhỏ tuổi can trường đã vang lên khắp hoang mạc và trong rừng thẳm sâu.