Phiên thảo luận về dự án Luật Phòng thủ dân sự chiều 16/8. (Ảnh: DUY LINH)

Chiều 16/8, tiếp tục chương trình Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2022, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Phòng thủ dân sự.

Tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động thực tiễn

Trình bày Tờ trình về dự thảo Luật, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Quốc phòng nhấn mạnh, phòng thủ dân sự là bộ phận của phòng thủ đất nước bao gồm các biện pháp phòng, chống chiến tranh; phòng, chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố, thiên tai, dịch bệnh; bảo vệ nhân dân, cơ quan, tổ chức và nền kinh tế quốc dân (khoản 1 Điều 13 Luật Quốc phòng năm 2018).

Phòng thủ dân sự bao gồm tổng thể các hoạt động được chuẩn bị từ thời bình, khi có chiến tranh xảy ra để chủ động phòng, chống thảm họa do chiến tranh; hoặc tổng thể các hoạt động được chuẩn bị để phòng ngừa, ứng phó, khắc phục thảm họa do con người hoặc thiên nhiên gây ra nhằm bảo đảm an toàn hoặc hạn chế thấp nhất mức độ thiệt hại về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân.

Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Quốc phòng trình bày tờ trình. (Ảnh: DUY LINH)

Theo Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, trong những năm qua, công tác phòng thủ dân sự từng bước được hoàn thiện cả về thể chế và tổ chức thực hiện, đáp ứng yêu cầu ứng phó, khắc phục khi có thảm họa, sự cố xảy ra. Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động phòng thủ dân sự thời gian qua cũng tồn tại một số hạn chế, đặt ra yêu cầu phải xây dựng một đạo luật về phòng thủ dân sự, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho hoạt động thực tiễn.

Việc xây dựng đạo luật về phòng thủ dân sự nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý tạo điều kiện cho việc chủ động phòng, chống, ứng phó hiệu quả với các thảm họa, sự cố, bảo đảm an ninh, an toàn cho đất nước khi có tình huống xảy ra. Đồng thời, bổ khuyết vào những khoảng trống của pháp luật hiện hành, khắc phục sự phân tán, riêng lẻ của các văn bản luật và các văn bản dưới luật, bao quát các quy định pháp lý về phòng thủ dân sự nâng thành một đạo luật để áp dụng thống nhất.

Dự thảo Luật gồm 7 chương và 75 điều, quy định về phạm vi điều chỉnh, nguyên tắc hoạt động phòng thủ dân sự; chính sách của Nhà nước về phòng thủ dân sự; các dạng thảm hoạ, sự cố và mức độ rủi ro về thảm hoạ, sự cố; hợp tác quốc tế trong phòng thủ dân sự; hoạt động phòng thủ dân sự; cơ quan chỉ đạo, chỉ huy, lực lượng phòng thủ dân sự; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động phòng thủ dân sự; nguồn lực, chế độ, chính sách đối với người tham gia hoạt động phòng thủ dân sự...

Rà soát các luật liên quan để tránh chồng chéo, xung đột

Trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Phòng thủ dân sự. Phòng thủ dân sự là bộ phận quan trọng của phòng thủ quốc gia luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm, coi trọng, đồng thời liên quan tới mọi lĩnh vực của đất nước và là trách nhiệm của mọi cấp, mọi ngành, với sự tham gia của mọi người dân.

Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh cho rằng cần bổ sung khái niệm “phòng thủ dân sự” và làm rõ một số cụm từ còn chung chung, khó phân biệt như “thảm họa” và “sự cố”. Quan điểm này cũng nhận được sự đồng tình của một số đại biểu tham gia góp ý.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới trình bày báo cáo thẩm tra. (Ảnh: DUY LINH)

Nhấn mạnh việc đánh giá, phân loại cấp độ thảm họa, sự cố là nội dung quan trọng, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đề nghị cơ quan soạn thảo đánh giá, nghiên cứu kỹ và bám sát nội hàm khái niệm “thảm họa”, “sự cố”.

Dự thảo phân thành 14 dạng thảm họa, sự cố có liên quan đến nhiều loại thảm họa, sự cố đã được phân loại ở các luật khác, do đó cần được rà soát cho đầy đủ, có tính khoa học, thống nhất với các luật chuyên ngành để làm cơ sở quy định các biện pháp phòng thủ dân sự phù hợp, khả thi ngay khi có sự cố, thảm họa xảy ra.

Tại phiên họp, các ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số nội dung quan trọng như sự thống nhất sự quy định của dự thảo Luật với các luật liên quan; giải thích từ ngữ, quy định các dạng thảm họa, sự cố, đánh giá mức độ rủi ro, phân loại cấp độ thảm họa, sự cố; quy định về phòng thủ dân sự trong tình trạng khẩn cấp…

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo phối hợp các Bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để chuẩn bị lại dự án Luật một cách đầy đủ.

Về hồ sơ dự án Luật, Tờ trình cần làm rõ hơn các quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc ban hành Luật, phạm vi điều chỉnh, nội dung kế thừa, phát triển những nội dung mới để bảo đảm cụ thể hóa quan điểm của Đảng về phòng, chống và khắc phục thảm họa, sự cố.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu kết luận nội dung thảo luận tại phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát, làm rõ các khái niệm “phòng thủ dân sự”, “tình trạng khẩn cấp”, “thảm họa”, “sự cố” và các khái niệm khác, làm rõ phạm vi điều chỉnh để thống nhất với nội dung của dự thảo Luật và quy định phòng thủ dân sự tại Điều 13 Luật Quốc phòng cũng như các quy định pháp luật khác về phòng thủ dân sự, tránh mâu thuẫn, chồng chéo.

Do nội dung dự thảo Luật liên quan đến nhiều văn bản luật về phòng thủ dân sự, tình trạng khẩn cấp, thảm họa, sự cố, trong đó có những văn bản đã có những quy định cụ thể và đang thực hiện, cơ quan soạn thảo cần tổng kết đánh giá việc thi hành các luật liên quan, rà soát một cách cụ thể nhất, đặc biệt là các khoảng trống mà các pháp luật chưa quy định hoặc quy định khác để thiết kế lại các điều luật. Đồng thời, rà soát hoạt động về phòng thủ dân sự trong tình trạng khẩn cấp để tránh chồng chéo với những quy định về tình trạng khẩn cấp.