Niềm vui được mùa

Gồng mình bê những bao thóc trĩu tay lên xe máy để chở về nhà, bà Đỗ Thị Lộc, thôn Mãn Sơn, xã Vân Sơn (Sơn Dương) vui ra mặt. Lau những giọt mồ hôi rơi dài trên khuôn mặt, bà Lộc hồ hởi bảo: “Vụ xuân này thắng lớn! Bông nào chắc bông nấy, hạt mẩy tròn, cả bông lúa gần như không có hạt lép. Rất may những đợt mưa dông cuối tháng 4, đầu tháng 5 vừa qua chỉ làm đổ một số chỏm hoàn toàn không ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng lúa”. Theo bà Lộc, thời điểm thu hoạch lúa thời tiết liên tục có những đợt mưa dông nên bà và người dân trong thôn phải trông trời, đặt lịch máy gặt, lúa chín đến đâu, thu hoạch ngay đến đó. Bà Lộc tính 4 sào lúa, phơi khô, quạt sạch chắc chắn phải thu hơn tấn lúa.

Người dân xã Phúc Thịnh (Chiêm Hoá) sử dụng máy gặt đập liên hoàn để đẩy nhanh tiến độ thu hoạch lúa Xuân.

Dù phải huy động tối đa nhân lực của gia đình cùng bà con trong thôn để gặt lúa nhưng ông Lưu Duy Viện, thôn Phúc Tâm, xã Phúc Thịnh (Chiêm Hóa) vẫn vui ra mặt. Theo ông Viện thời điểm lúa chín sáp, gặp mưa dông, nhiều chỏm bị đổ, hơn nữa năm nay thời tiết mưa nhiều, xen ít ngày nắng nên khi ráo trời ai cũng tranh thủ thu hoạch nên máy không thể đáp ứng. Ông Viện bảo, gặt tay tuy vất vả song lúa được mùa, được giá bao nhọc nhằn cũng tan biến. Ông Viện khoe, 5 sào lúa Thái Bình của gia đình thu hoạch hết ước đạt 1,2 tấn, với giá lúa hiện nay 12 nghìn/kg, trừ chi phí lãi trên 6 triệu đồng, tương đương với khoảng 7 tạ lúa.
Theo báo cáo sơ bộ của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, vụ xuân năm nay toàn tỉnh gieo cấy 18.420 ha, đạt 101,8% kế hoạch, bằng 98,5% so với cùng kỳ năm 2023, trong đó lúa lai 8.771 ha, đạt 103,2% kế hoạch. Năng suất ước đạt 60,5 tạ/ha, sản lượng ước đạt 111.378 tấn. So với vụ xuân 2023, năng suất tăng khoảng 0,5 tạ/ha, sản lượng lúa cũng tăng tương ứng.

Về cơ cấu giống lúa cũng có sự chuyển dịch theo hướng tăng diện tích lúa thuần chất lượng cao. Diện tích lúa lai 8.771 ha, chiếm 47,6% diện tích gieo cấy với các giống lúa chủ lực là TG1, Nhị ưu 838, Thái Xuyên 111, Hương ưu 98, MHC2... Lúa thuần 9.649 ha, chiếm 52,4% diện tích gieo cấy, trong đó nhóm lúa chất lượng 6.024 ha, chiếm 32,7% diện tích. Các giống chủ lực là KM 18, BC 15, TBR 225, Bắc Thịnh, Thiên Ưu 8, Đài Thơm 8, VNR 20…

Báo cáo sơ bộ từ các địa phương, năng suất, sản lượng lúa xuân tăng, điều làm người nông dân phấn khởi nữa là giá lúa neo ở mức cao nhất từ trước đến nay, dao động từ 10 - 15 nghìn đồng/kg tùy từng loại lúa, tăng khoảng 2 - 3 nghìn đồng/kg so với năm 2023. Với giá lúa như hiện nay, người làm lúa đã có lãi khoảng 700 nghìn đồng đến 1 triệu đồng/sào, tương đương với khoảng 21 - 24 triệu đồng/ha, đây là điều chưa từng có với người trồng lúa.

Không chỉ cây lúa, các loại cây trồng khác như: ngô, rau màu, mía cũng dành thắng lợi cả về diện tích, sản lượng. Theo báo cáo của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, toàn tỉnh gieo trồng 8.262 ha ngô, đạt 102,7% kế hoạch, bằng 102,7% so với cùng kỳ năm 2023; 3.274 ha lạc, bằng 101,6% so với cùng kỳ…

Những bài học kinh nghiệm

Theo đồng chí Trần Hải Tuyên, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết, tính đến thời điểm này có thể khẳng định vụ xuân đã giành thắng lợi. Để có được kết quả đó, có sự chỉ đạo quyết liệt từ tỉnh đến từng địa phương trong thực hiện khung thời vụ, tiến độ gieo cấy. Các cơ chế, chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn được triển khai và thực hiện hiệu quả ở nhiều địa phương. Hệ thống đường nội đồng được nâng cấp, bê tông hóa đến từng xứ đồng đã tạo điều kiện để người dân cơ giới hóa trong sản xuất; hệ thống thủy lợi ngày càng hoàn thiện. Theo báo cáo của Chi cục Thủy lợi, tỷ lệ kênh mương được cứng hóa đã đạt trên 80% điều này không những thuận lợi trong việc điều tiết nước tưới, tiêu mà còn giảm thất thoát nguồn nước trong sản xuất. Công tác quản lý Nhà nước về giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật được thực hiện chặt chẽ và thường xuyên; nguồn vật tư đầu vào đảm bảo số lượng, chất lượng để phục vụ sản xuất. Hoạt động tập huấn kỹ thuật cho người nông dân được hệ thống khuyến nông triển khai sớm, nội dung trọng tâm vào các biện pháp kỹ thuật mới, các biện pháp chăm sóc cây trồng trong điều kiện khó khăn của thời tiết đã giúp người sản xuất ứng phó nhanh với thời tiết bất thuận. Nhiều mô hình giống mới có năng suất, chất lượng được đưa vào thử nghiệm đã giúp người nông dân lựa chọn giống lúa phù hợp với đồng đất. Thống kê của Trung tâm Khuyến nông tỉnh, vụ Xuân 2024, toàn tỉnh đã thực hiện 37 mô hình trình diễn áp dụng các giống mới, tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất, với tổng diện tích thực hiện 54 ha với các giống lúa mới như: Hương Ưu 3068, HQ21 (NH36), Phú Ưu số 1, ADI 2 28, HN6, Hạt vàng 36, SHPT3,… giống ngô mới F1 9979C…

Mô hình trồng lúa lai chất lượng cao được thực hiện tại xã Tràng Đà (TP Tuyên Quang).

Theo đồng chí Tuyên, vụ xuân năm nay, thời tiết thuận lợi cho cây trồng phát triển cũng là điều kiện để sâu, bệnh hại phát sinh, phát triển. Do đó, ngành cũng phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Khuyến nông tỉnh, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp các huyện, thành phố chỉ đạo mạng lưới khuyến nông bám đồng, bám ruộng theo dõi, dự tính, dự báo sát diễn biến chính xác tình hình sâu, bệnh hại để có biện pháp phòng trừ hiệu quả. Tính đến thời điểm này, chưa ghi nhận diện tích mất trắng do sâu, bệnh hại.

Đồng chí Nguyễn Xuân Hùng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, giành thắng lợi trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt song thẳng thắn đánh giá vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Đó là mức độ cơ giới hóa ở các khâu sản xuất chưa đồng bộ, mới chỉ tập trung chủ yếu ở khâu làm đất, các khâu khác như: Gieo cấy, chăm sóc mức độ cơ giới hóa còn thấp; lao động thủ công vẫn là chủ yếu. Thiếu nguồn lực lao động trong sản xuất nông nghiệp, tỷ lệ người già, phụ nữ tham gia sản xuất trồng trọt cao.

Vụ mùa đã cận kề, người nông dân cần chuẩn bị các điều kiện giống, vật tư, phân bón. Theo dự báo của Đài Khí tượng và Thủy văn, vụ mùa năm nay thời tiết sẽ có nhiều diễn biến bất thường các hình thái thời tiết mưa dông lớn, nắng nóng gay gắt sẽ xuất hiện. Do đó, người dân cần chủ động để ứng phó trong sản xuất. Nhiệm vụ trước mắt là thu hoạch đến đâu làm đất ngay đến đó; phát quang cỏ dại đồng bãi hạn chế sâu, bệnh lưu trú từ vụ xuân sang vụ mùa; sử dụng các giống cây trồng trong cơ cấu của tỉnh; gieo trồng trong khung thời vụ tốt nhất… đảm bảo một vụ mùa bội thu.