Theo đồng chí Khương Kim Thoa, Chủ tịch UBND xã Trung Môn, toàn xã có gần 8.900 nhân khẩu, trong đó, người chưa thành niên (người dưới 18 tuổi) chiếm gần 1/4, với khoảng 2.000 người. Những năm trước, một số cháu do kém hiểu biết pháp luật, thiếu sự quan tâm, buông lỏng quản lý của gia đình, nhà trường dễ bị các đối tượng xấu rủ rê, ăn chơi đua đòi. Một số cháu nghiệm game, bỏ học, trộm cắp tài sản, hay gây gổ đánh nhau, vi phạm luật giao thông đường bộ... Trước thực trạng trên, xã được Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an và Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh hỗ trợ thực hiện mô hình “Phòng ngừa, trợ giúp người chưa thành niên vi phạm pháp luật dựa vào cộng đồng” vào tháng 5-2020.

Với sự hỗ trợ trực tiếp của Phòng Cảnh sát Hình sự, Công an tỉnh, UBND xã đã thành lập Ban Chỉ đạo, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên gồm: Lãnh đạo UBND xã, trưởng các tổ chức đoàn thể xã, hiệu trưởng hai trường THCS và THPT đóng trên địa bàn và các trưởng thôn của xã. Mô hình đã huy động cả cộng đồng, nâng cao trách nhiệm của các thành viên trong việc theo dõi, phát hiện sớm, giám sát quản lý; cập nhật danh sách các trẻ em có dấu hiệu, nguy cơ vi phạm pháp luật đưa vào diện phòng ngừa, trợ giúp sớm. Từ những “địa chỉ cần trợ giúp” đó, các thành viên chủ động phối hợp cùng gia đình, nhà trường có biện pháp tiếp cận phù hợp, giúp đỡ trẻ em tiến bộ, trở thành người tốt, giảm thiểu nguy cơ các cháu mắc tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật.

Từ sự quan tâm, động viên, uốn nắn kịp thời của chính quyền xã Trung Môn (Yên Sơn) giúp nhiều trẻ em không sa ngã mắc tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật.

Năm 2020, các tổ chức đoàn thể xã đã phối hợp lồng ghép tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, trong đó có nội dung phòng ngừa, trợ giúp trẻ em không vi phạm pháp luật được 9 buổi cho trên 700 lượt người; tuyên truyền qua loa truyền thanh tại 13/13 thôn cho trên 96.000 lượt người. Từ năm 2020 đến nay, trên địa bàn xã không xảy ra vụ việc phức tạp trẻ em vi phạm pháp luật, góp phần giữ vững an ninh trật tự trên địa bàn.

Thiếu tá Ma Văn Phòng, Trưởng Công an xã Trung Môn cho biết: Đa số trẻ chưa thành niên vi phạm pháp luật là do thiếu sự quản lý, giáo dục của bố mẹ. Từ mỗi hoàn cảnh của từng cháu mà các thành viên lựa chọn cách tiếp cận khéo léo, tế nhị, mềm dẻo hoặc cương quyết để đạt mục tiêu giúp trẻ hiểu rõ đúng, sai; điều chỉnh hành vi ngày càng tiến bộ hơn. Một năm qua, đã có hàng chục lượt cháu được giáo dục, cảm hóa, trở thành người tốt. Đồng thời, Công an xã đã bám sát cơ sở nắm chắc tình hình, tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử phạt các hành vi trộm cắp, cố ý gây thương tích; kiểm tra, nhắc nhở các quán Internet trên địa bàn thường có trẻ em chơi game hoạt động đúng quy định, tạo môi trường lành mạnh cho trẻ.

Cháu V, là học sinh lớp 11, nhà ở thôn 12 trước đây hay bỏ học, trộm cắp vặt. Nguyên nhân do gia đình là hộ nghèo, bố mẹ đi làm ăn xa. Vì thiếu tiền tiêu xài, V đã lấy trộm điện thoại của hàng xóm nhưng chưa kịp tiêu thụ thì bị phát hiện. Khi đưa cháu V vào diện “địa chỉ cần giúp đỡ”, Công an xã đã cùng trưởng thôn đến nhà khuyên bảo, giải thích rõ để cháu hiểu rõ hành vi sai trái đó, động viên cháu cố gắng học tập. Từ sự uốn nắn, hỗ trợ, động viên kịp thời, cháu V đã chăm chỉ học tập, không theo đám bạn xấu, quyết tâm sửa chữa lỗi lầm. Năm học vừa qua cháu V đã tiến bộ rõ rệt và đạt học sinh tiên tiến.

Hay như trường hợp cháu H, sinh năm 2006, ở thôn 5 từng nghiện game online, trộm cắp gà của nhà và hàng xóm để bán lấy tiền chơi game. Cháu H được đưa vào diện quản lý, giáo dục tại địa phương. Nhờ lực lượng công an xã và cán bộ các ban, ngành, đoàn thể xã, thôn gần gũi, phân tích, răn dạy những điều hay lẽ phải nên H đã hiểu rõ hành vi sai trái. H chọn tạm gác lại công việc học tập mà xin đi học nghề sửa chữa xe máy, tu chí không để mọi người phải phiền lòng, có thêm thu nhập phụ giúp cho gia đình.

Bà Trần Thị Dung, Trưởng thôn 5, xã Trung Môn chia sẻ, nhờ mô hình “Phòng ngừa, quản lý, giáo dục trợ giúp người chưa thành niên vi phạm pháp luật dựa vào cộng đồng” đã tạo chuyển biến tích cực ở thôn. Tình trạng trộm cắp vặt, gây gổ đánh nhau, hay tụ tập quậy phá của một số thanh thiếu niên ở các thôn đã được khắc phục. Qua tuyên truyền, vận động, các phụ huynh ở thôn cũng đề cao nhận thức trách nhiệm dạy bảo con cái không sa vào các thói hư tật xấu, tệ nạn xã hội.

Trung tá Đàm Anh Tuấn, Đội trưởng Đội chuyên đề nghiệp vụ cơ bản, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh đánh giá: Mô hình “Phòng ngừa, trợ giúp người chưa thành niên vi phạm pháp luật dựa vào cộng đồng” tại xã Trung Môn đã phát huy hiệu quả rõ rệt, giúp đỡ thêm nhiều trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật trở thành những công dân tốt giúp ích cho xã hội. Thời gian tới, đơn vị sẽ tiếp tục nghiên cứu tham mưu, hướng dẫn, triển khai nhân rộng thêm các mô hình tương tự giúp giảm thiểu các vụ trẻ em mắc tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh.