Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội. (Ảnh: DUY LINH)

Sáng 20/3, tại Phiên họp thứ 21, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tòa án. Trong đó, nội dung thu hồi tài sản trong các vụ án kinh tế, tham nhũng nhận được sự quan tâm chất vấn của nhiều đại biểu Quốc hội.

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Bùi Mạnh Khoa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa cho biết, việc thu hồi tài sản tham nhũng trong các vụ án kinh tế, tham nhũng được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm.

Tuy nhiên, qua theo dõi, hiện nay một số vụ việc người phải thi hành án có nhiều tài sản và đã được kê biên để bảo đảm thi hành án, nhưng việc thu hồi sản vẫn chậm. Nguyên nhân được cho là vướng mắc trong xử lý tài sản chung, tài sản riêng, đây được coi là một điểm nghẽn.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp cũng có chung nỗi băn khoăn khi cho rằng thời gian qua, tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng vẫn còn thấp, chưa đạt kỳ vọng theo mong muốn của Quốc hội và người dân.

Đại biểu Bùi Mạnh Khoa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa chất vấn về việc chậm thu hồi tài sản tham nhũng. (Ảnh: DUY LINH)

Cần có thêm cơ chế về thu hồi tài sản tham nhũng

Trả lời chất vấn của các đại biểu, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu rõ, việc thu hồi tài sản tham nhũng không hoàn toàn triệt để không chỉ ở Việt Nam mà còn là tình trạng chung ở nhiều nước trên thế giới.

“Vừa qua tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng đạt 40% trên tổng số tài sản thất thoát do tham nhũng. Đây là con số rất đáng ghi nhận của các cơ quan thi hành tố tụng” - ông Bình cho hay.

Để tăng cao hơn nữa tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao nhấn mạnh cần có thêm cơ chế, bởi luật hiện hành quy định chỉ thu hồi số tài sản tham nhũng nếu cơ quan tố tụng chứng minh tài sản đó có nguồn gốc từ tham nhũng, trường hợp không chứng minh được thì rất khó để thu hồi.

Vì thế, trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, các cơ quan phải nâng cao chất lượng, kịp thời phong tỏa tài sản có dấu hiệu tham nhũng.

Nói thêm thực tế trên thế giới, ông Bình cho biết tham nhũng là tội đặc thù nên bên cạnh nghĩa vụ chứng minh của các cơ quan tố tụng, nhiều nước quy định thêm cơ chế tăng nghĩa vụ giải trình của các bị can tham nhũng. “Nếu các bị can này không chứng minh được nguồn gốc tài sản thì số tài sản đó sẽ bị tịch thu” - ông Bình nói.

Tăng cường giám sát để ngăn việc tẩu tán tài sản tham nhũng

Tham gia giải trình, làm rõ vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long khẳng định đây là trọng tâm, nhiệm vụ chính trị quan trọng đặt ra trong ngành tư pháp.

Với việc tổng hợp nhiều giải pháp, công tác thu hồi tài sản trong các vụ án kinh tế, tham nhũng thời gian qua khá tích cực.

“5 tháng đầu năm 2023, các cơ quan đã thu hồi được trên 17 nghìn tỷ đồng. Xét số lượng tuyệt đối thì tăng gần 12 nghìn tỷ so với năm 2022” - ông Long nói.

Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long tham gia giải trình, làm rõ vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. (Ảnh: DUY LINH)

Dù vậy, Bộ trưởng Tư pháp thừa nhận còn nhiều vấn đề tồn tại, hạn chế. Về khách quan, ông cho biết có khó khăn trong bản thân vụ án như số lượng tài sản trong hầu hết vụ án lớn, nằm rải rác trên phạm vi cả nước; nguồn gốc, tính pháp lý nhiều tài sản được kê biên phức tạp, mất nhiều thời gian cần xác minh, làm rõ; việc xác định tài sản ngay tình, tài sản chung - riêng còn khó khăn…

Đề cập giải pháp, Bộ trưởng Tư pháp cho biết sẽ tiếp tục bám sát, thực hiện tốt các chỉ đạo về thu hồi tài sản tham nhũng, kinh tế; phối hợp cơ quan tiến hành tố tụng trong việc này và tập trung các vụ án lớn được dư luận xã hội quan tâm, thường xuyên báo cáo Chính phủ để thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ này.

Ông cũng đề nghị Quốc hội, các cơ quan dân cử, đại biểu Quốc hội tăng cường giám sát để ngăn chặn việc tẩu tán và giấu tài sản tham nhũng.