Chúng tôi có dịp đến những bản, làng vùng miền núi phía bắc vào những ngày Tết sắp đến, Xuân sắp về, được chứng kiến, chung vui với niềm vui của những hộ nghèo khi về ở trong những ngôi nhà mới. Sự chung tay của toàn xã hội hỗ trợ xây dựng nhà ở mới cho hộ nghèo tại các tỉnh miền núi phía bắc rất cần được nhân rộng.

Niềm vui trong ngôi nhà mới

Tiếp chúng tôi trong căn nhà mới, chị Nông Thị Hoa ở tổ 3, thị trấn Na Hang (huyện Na Hang, Tuyên Quang) cho biết: Chồng mất sớm, chị một nách hai con nhỏ, nên kinh tế gia đình khó khăn, căn nhà cũ ngày càng xập xệ. Vừa qua, gia đình chị được hỗ trợ căn nhà nhân ái từ nguồn hỗ trợ của Bộ Công an và tỉnh Tuyên Quang, căn nhà lợp mái tôn, nền nhà láng xi-măng do cán bộ công an huyện giúp công xây dựng trị giá hơn 50 triệu đồng. Giờ gia đình chị Hoa đã yên tâm làm ăn để sớm thoát nghèo... Tại bản Pá Hu, xã Pá Hu, huyện Trạm Tấu (Yên Bái), trong ngôi nhà mới, Vàng A Của, dân tộc H’Mông, cảm động chia sẻ: “Gia đình em có bốn khẩu, ra ở riêng từ năm 2016, sống trong ngôi nhà gỗ, cột chôn đất, khung bị nghiêng, do thu nhập chỉ chờ vào lúa nước, nên cái nghèo cứ mãi đeo đuổi. Ðầu năm nay, được vào diện hỗ trợ nhà ở mới, lại được cán bộ, chiến sĩ công an huyện xuống cùng vận chuyển vật liệu, san gạt nền, đổ bê-tông và láng nền nhà, hôm nay được vào ở trong nhà mới, cảm ơn Chính phủ nhiều lắm!”.

Cán bộ, chiến sĩ Ðồn Biên phòng Bản Máy hỗ trợ hộ nghèo tại xã Bản Máy, huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) làm nhà mới.
Ảnh: Khánh Toàn

Năm 1990, trong một chuyến đi rà phá bom mìn trên biên giới, ông Mã Ðình Tính, khi đó là chiến sĩ thuộc Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Hà Giang bị thương. Sau một thời gian điều trị, ông Tính xuất ngũ về quê tại xã Minh Tân, huyện Vị Xuyên (Hà Giang) sinh sống với thương tật mất 45% sức khỏe. Do sức khỏe yếu nên sau mấy chục năm về quê lấy vợ, sinh con, gia đình ông Tính vẫn khó khăn, chưa dựng được ngôi nhà kiên cố. Chính quyền địa phương đã lựa chọn gia đình thương binh Mã Ðình Tính được xóa nhà tạm ngay trong đợt đầu tiên triển khai chương trình xóa nhà tạm cho hộ cựu chiến binh nghèo, hộ nghèo nơi biên giới của tỉnh Hà Giang. Ðược hỗ trợ 60 triệu đồng, người dân giúp công lao động, gia đình ông Tính đã hoàn thành ngôi nhà xây kiên cố rộng hơn 70 m2, trị giá 140 triệu đồng. Ngồi trong ngôi nhà mới khang trang, ông Tính vui vẻ cho biết: “Nếu không có sự hỗ trợ của tỉnh, sự giúp đỡ của chính quyền xã và người dân thì không biết đến bao giờ tôi mới có tiền để xây nhà mới cho vợ con, ổn định cuộc sống”.

Trong những năm qua, được sự hỗ trợ của Nhà nước, các bộ, ban, ngành Trung ương và các nhà hảo tâm, nhiều hộ dân nghèo các tỉnh miền núi phía bắc đã được hỗ trợ xây dựng nhà ở mới. Giai đoạn 2016-2021, tỉnh Yên Bái hỗ trợ làm mới và sửa chữa gần 7.000 căn nhà cho hộ nghèo, hộ khó khăn về nhà ở, với tổng nguồn lực huy động hơn 306 tỷ đồng; trong đó, nguồn lực xã hội hóa chiếm tới 70%. Riêng năm 2021, tỉnh đã bố trí nguồn lực từ ngân sách kết hợp với huy động nguồn lực xã hội hóa hỗ trợ làm mới và sửa chữa cho 610 nhà cho hộ nghèo. Giai đoạn 2016-2020, toàn tỉnh Tuyên Quang đã có 5.698 hộ nghèo được hỗ trợ sửa chữa và làm mới nhà ở, với tổng kinh phí hơn 156 tỷ đồng. Nổi bật như chương trình xây dựng 200 căn nhà nhân ái, trị giá hơn 10 tỷ đồng do Bộ Công an và tỉnh Tuyên Quang tài trợ. Việc giúp hộ nghèo xóa nhà tạm, nhà dột nát đã trở thành phong trào được triển khai sâu rộng ở tỉnh Tuyên Quang.

Hà Giang có khoảng 10 nghìn hộ người có công, cựu chiến binh nghèo, người nghèo khó khăn về nhà ở. Nhằm tri ân những người đã từng tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới phía bắc, đầu năm 2019, nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và phu nhân phối hợp với nhóm từ thiện TP Hồ Chí Minh vận động gây quỹ tài trợ, xây nhà cho 356 cựu chiến binh khó khăn về nhà ở tại Hà Giang. Tiếp nối chương trình tri ân ý nghĩa đó, tháng 7/2019, Tỉnh ủy Hà Giang triển khai chương trình làm nhà cho người có công, cựu chiến binh nghèo và hộ nghèo khó khăn về nhà ở. Theo chương trình, đối tượng được lựa chọn làm nhà được hỗ trợ 60 triệu đồng, đây là mức hỗ trợ lớn nhất so với các chương trình, chính sách hỗ trợ nhà ở được thực hiện trên địa bàn tỉnh. Sau hơn hai năm triển khai, Hà Giang đã huy động xã hội hóa được hơn 300 tỷ đồng; người dân đóng góp gần 280 nghìn ngày công lao động để hỗ trợ cho các gia đình xóa nhà tạm; đã có 5.131 hộ gia đình chính sách, cựu chiến binh nghèo, hộ nghèo được xây nhà mới, ổn định cuộc sống.

Cần sự chung tay của toàn xã hội

Ðến cuối năm 2020, tỉnh Ðiện Biên còn 6.700 hộ nghèo không có nhà ở kiên cố. Mừng nhất là 1.752 hộ nghèo, khó khăn về nhà ở tại hai huyện biên giới Nậm Pồ và Mường Nhé đã được Bộ Công an kêu gọi các ngân hàng, bộ, ngành trong nước ủng hộ hơn 80 tỷ đồng để làm mới, sửa chữa 1.752 ngôi nhà, giúp người nghèo ở biên giới yên tâm sinh sống, sản xuất, không di cư tự do như trước nữa. Trong chuyến công tác tại huyện Ðiện Biên Ðông vào trung tuần tháng 11/2021, Bộ trưởng Công an Tô Lâm đã phát động, kêu gọi hơn 50 tỷ đồng từ các ngân hàng thương mại để hỗ trợ làm mới, sửa chữa nhà ở cho 1.040 gia đình nghèo, đồng bào các dân tộc huyện Ðiện Biên Ðông. Chủ tịch UBND tỉnh Ðiện Biên Lê Thành Ðô cho biết: Số nhà cần làm mới nhiều, lại trong thời gian ngắn, song bằng tấm lòng, trách nhiệm với người nghèo, tỉnh phấn đấu sẽ hoàn thành toàn bộ làm mới, sửa chữa nhà cho người nghèo huyện Ðiện Biên Ðông trước Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Vũ Thị Hiền Hạnh đánh giá, với thành quả đã đạt được, hiện tỉnh tiếp tục tổ chức rà soát, đánh giá hiện trạng nhà ở và nhu cầu hỗ trợ làm nhà ở của hộ nghèo, lập danh sách các đối tượng là hộ nghèo có khó khăn về nhà ở trên địa bàn toàn tỉnh. Yên Bái sẽ tiếp tục lồng ghép các nguồn lực từ các chương trình, dự án, đề án kết hợp với huy động nguồn lực xã hội hóa, để hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo với các loại hình nhà phù hợp. Ðề nghị Trung ương sớm ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện các dự án về hỗ trợ nhà ở theo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 và phân bổ nguồn lực để các địa phương sớm có căn cứ triển khai thực hiện...

Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang Nguyễn Văn Sơn cho biết: Tỉnh sẽ tăng cường tiếp xúc, vận động các tập đoàn, tổng công ty, các đơn vị trong và ngoài tỉnh tiếp tục hỗ trợ kinh phí để triển khai hỗ trợ hộ nghèo, hộ chính sách xã hội còn đang ở nhà tạm bợ, dột nát; ưu tiên hỗ trợ xóa nhà tạm cho hộ nghèo tại sáu huyện vùng cao, biên giới; xây dựng nhà ở cho các hộ đủ điều kiện được hỗ trợ theo số kinh phí vận động được; gắn liền với tiêu chí xây dựng nông thôn mới và phòng, chống thiên tai. Ðối với các huyện vùng cao, tỉnh sẽ vận động người dân làm nhà ở theo mẫu của địa phương, mái lợp ngói hoặc tôn để có thể sử dụng hứng nước sinh hoạt.

Tỉnh Tuyên Quang hiện còn 3.820 hộ nghèo (chiếm 19,96%) đang ở nhà tạm, dột nát, có nhu cầu sửa chữa, làm nhà ở mới. Ðồng chí Lê Thị Kim Dung, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HÐND tỉnh Tuyên Quang cho biết: Nghị quyết Ðảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ 17 đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 2% đến 2,5%/năm. Ðể thực hiện thắng lợi mục tiêu đã đề ra và tiếp tục thực hiện có hiệu quả phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo-Không để ai bị bỏ lại phía sau”, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo Ủy ban MTTQ tỉnh xây dựng, ban hành đề án xóa nhà ở tạm, dột nát cho hộ nghèo trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2021-2025. Ông bà ta có câu “An cư lạc nghiệp” song với những người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn thì việc có được ngôi nhà kiên cố để sinh sống là cả một ước mơ. Các cấp, các ngành của tỉnh đồng hành với người nghèo, chung tay, góp sức xây, sửa nhà, sẽ giúp ước mơ của họ thành hiện thực.