Bài 1: Khẳng định vai trò của kinh tế tập thể

Bài 2: Chưa thực sự chuyển biến về chất

Kiên quyết loại bỏ hợp tác xã kém hiệu quả

Thời gian qua, mặc dù mô hình kinh tế hợp tác, HTX luôn được tỉnh quan tâm, củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động, song vẫn còn không ít hợp tác xã gặp khó khăn, nhiều hợp tác xã kém hiệu quả thậm chí không còn hoạt động. Qua thống kê cho thấy, hiện nay nhiều HTX chưa có cơ sở vật chất, vốn điều lệ thấp, quy mô sản xuất - kinh doanh, dịch vụ nhỏ lẻ, không có tính bền vững, chưa tương xứng với nhu cầu, kỳ vọng của thành viên. Trình độ quản lý và điều hành của đội ngũ cán bộ HTX còn yếu, chưa có kinh nghiệm; hoạt động tổ chức sản xuất - kinh doanh chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Mới đây, phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy kỳ thứ 25 cho ý kiến vào dự thảo chương trình hành động của BCH Đảng bộ tỉnh thực hiện các Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 (khóa XIII), đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Chẩu Văn Lâm nhấn mạnh, không phát triển hợp tác xã theo số lượng và kiên quyết loại bỏ những hợp tác xã hoạt động kém hiệu quả. Do đó các ngành chức năng cần có giải pháp xử lý các hợp tác xã kém hiệu quả, ưu tiên đầu tư nguồn lực, khuyến khích và tạo cơ chế, chính sách, điều kiện cho những hợp tác xã hoạt động hiệu quả, có năng lực.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, năm 2021 có 312/536 HTX có báo cáo xếp loại đánh giá. Số HTX không đủ điều kiện phân loại hoạt động là 224 HTX. Nguyên nhân là do một số HTX mới thành lập và hoạt động chưa đủ 12 tháng hoặc HTX ngừng hoạt động từ trên 3 tháng trong năm nên không tiến hành đánh giá và xếp loại. 

Theo Đề án củng cố, đổi mới và phát triển kinh tế tập thể, HTX trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021- 2025, định hướng đến năm 2030, trong năm 2022 tỉnh hoàn thành xử lý giải quyết dứt điểm 123 HTX yếu kém, đã ngừng hoạt động và các hợp tác xã chưa chuyển đổi, tổ chức lại theo Luật Hợp tác xã năm 2012. Đến thời điểm ngày 10/9/2022, UBND các huyện, thành phố đã xử lý xong 68 hợp tác xã.

Mô hình trồng rau trái vụ của Hợp tác xã Tâm Hương, xã Hồng Thái (Na Hang).

Đồng chí Nguyễn Hữu Phương, Chủ tịch UBND huyện Yên Sơn cho biết, huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tiến hành rà soát triển khai giải thể, chuyển đổi các HTX yếu kém, đã ngừng hoạt động và HTX chưa chuyển đổi theo Luật Hợp tác xã năm 2022. Đến nay số HTX đã tiến hành giải thể hoặc chuyển đổi đạt 76,9% kế hoạch. Huyện sẽ tiếp tục tập trung rà soát, sắp xếp lại, giải thể các HTX hoạt động không hiệu quả, giải quyết dứt điểm nợ đọng kéo dài trong HTX; giải quyết rõ ràng, minh bạch các quan hệ về tài sản của HTX.

Phó Chủ tịch UBND huyện Chiêm Hóa Ma Phúc Khứu chia sẻ, cùng với việc giải thể các hợp tác xã hoạt động kém hiệu quả, hoạt động hình thức, huyện chú trọng tập huấn nâng cao nhận thức của cán bộ, thành viên và người lao động trong khu vực kinh tế tập thể. Khuyến khích các HTX đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh, nâng cao hiệu quả sản xuất. Tăng cường liên kết các hợp tác xã để nâng cao sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động của các tổ chức kinh tế tập thể, hợp tác xã, gắn với phát huy vai trò làm chủ, lợi ích của các thành viên, khả năng huy động, tiếp cận, sử dụng hiệu quả các nguồn lực; nâng cao vai trò chủ thể của các thành viên tham gia.

Đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách

Thực tế cho thấy, nhiều hợp tác xã hoạt động không hiệu quả, nguyên nhân là do năng lực quản lý, điều hành của cán bộ quản lý còn hạn chế. Đội ngũ quản lý hợp tác xã chưa qua đào tạo nên thiếu năng động và nhạy bén. Cơ sở vật chất, nguồn vốn hoạt động của các hợp tác xã còn khó khăn, quy mô hoạt động nhỏ. Nhiều hợp tác xã chuyển sang mô hình hợp tác xã kiểu mới hoạt động còn lúng túng, mang tính thời  vụ, không có phương án, kế hoạch phát triển dài hạn…

Xuất phát từ thực tiễn, các địa phương đã quan tâm tổ chức nhiều lớp tập huấn, nâng cao năng lực cho đội ngũ quản lý HTX. Anh Hà Quang Tự, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp thanh niên Tân An (Chiêm Hóa) chia sẻ: Những hợp tác xã mới thành lập đi vào hoạt động rất cần được tập huấn kỹ năng, nâng cao năng lực quản trị điều hành của cán bộ quản lý hợp tác xã. Thông qua các lớp tập huấn đã giúp HTX có hướng đi phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển lĩnh vực kinh tế tập thể, HTX hiện nay, nhất là trong quá trình xây dựng liên kết chuỗi giá trị và ứng dụng công nghệ số vào hoạt động sản xuất kinh doanh.

Các địa phương cũng thường xuyên nắm bắt tình hình, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc cho qua trình hoạt động của các hợp tác xã. Tại huyện Hàm Yên, mới đây, Thường trực Huyện ủy đã tổ chức gặp mặt các doanh nghiệp, hợp tác xã để nắm bắt những khó khăn cần tháo gỡ đối với các doanh nghiệp, HTX. Bí thư Huyện ủy Hàm Yên Mai Hồng Hà nhấn mạnh: để các hợp tác xã phát triển hiệu quả, bền vững, huyện sẽ khuyến khích các hợp tác xã đầu tư phát triển, hoàn thiện kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất; thúc đẩy sản xuất nông nghiệp. Cùng với đó, nâng cao năng lực của các hợp tác xã, chủ động cơ cấu lại sản phẩm, định hướng lại đầu tư, chuyển sang sản xuất các sản phẩm gắn với thị trường, nâng cao tỷ trọng chế biến sâu, tổ chức thực hiện tốt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP)...

Để phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, thời gian tới tỉnh tiếp tục tổ chức triển khai chính sách hỗ trợ phát triển HTX. Thực hiện lựa chọn các HTX đáp ứng đủ điều kiện theo quy định đề nghị hỗ trợ phát triển. Tiếp tục tổ chức các hoạt động hỗ trợ có hiệu quả cho các đơn vị thành viên, các hợp tác xã trong sản xuất kinh doanh như đẩy mạnh hoạt động tư vấn, giúp đỡ các nhóm sáng lập viên thành lập HTX mới trên các lĩnh vực; vận động các đơn vị tham gia thành viên Liên minh HTX tỉnh. Đồng thời tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ quản lý HTX; sử dụng an toàn nguồn vốn, phát huy hiệu quả hoạt động Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tỉnh; tổ chức các HTX tham gia hội chợ xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu để quảng bá giới thiệu sản phẩm. Cùng với đó, tiếp tục nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể của tỉnh để thống nhất, tập trung nguồn lực, phù hợp với yêu cầu phát triển của kinh tế tập thể và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.