Cố đô Huế - vùng đất vẫn bảo tồn gần như nguyên vẹn những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể - đang tiếp tục khẳng định giá trị biểu trưng cho trí tuệ và tâm hồn dân tộc Việt Nam.

Giữa vô vàn điểm đến hấp dẫn, nhiều du khách đã chọn Huế làm nơi xuất hành đầu năm Ất Tỵ 2025.

Lạc vào nơi vua quan nhà Nguyễn đón Tết

Trong tiếng trống rộn ràng cùng với màn múa lân “Cung chúc tân xuân” ngay trước sân điện Thái Hòa, nơi các vị vua nhà Nguyễn ngự trên ngai vàng cai trị đất nước trong 143 năm, du khách hào hứng tham gia vào các trò chơi cung đình như đầu hồ, đổ xăm hường, bài vụ, thả thơ, tặng thư pháp... Những trò chơi này vốn là thú tiêu khiển trong nội cung triều Nguyễn, sau đó dần lan tỏa ra bên ngoài, trở thành nét văn hóa đặc trưng của vùng đất cố đô Huế.

Được sự hướng dẫn của nhân viên Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế, tôi cùng một nhóm du khách từ Hà Nội háo hức trải nghiệm trò chơi cung đình đầu hồ. Dụng cụ gồm một chiếc bình bằng đồng cao khoảng 30cm, miệng gắn hai bình nhỏ, cùng một bộ tên 12 chiếc - tượng trưng cho 12 tháng trong năm. Người chơi cầm mũi tên (một thanh tre dài khoảng nửa mét), đứng cách bình khoảng 2,5m và ném sao cho mũi tên rơi trúng mình con cóc gỗ, sau đó bật lên và lọt vào miệng bình phía sau để giành chiến thắng. Mỗi người có 4 lượt ném. Trải qua thời gian, luật chơi có sự thay đổi: Nếu người chơi ném trúng bình, họ được tiếp tục lượt chơi; nếu ném trượt, lượt chơi chuyển sang người khác. Ai ném trúng liên tiếp 12 lần thì được gọi là “toàn hồ”, được tôn vinh là “hiền”. Dưới triều Nguyễn, đầu hồ là trò tiêu khiển phổ biến trong hoàng cung. Vua Tự Đức và Bảo Đại đều rất giỏi trò này. Đặc biệt, vua Bảo Đại không chỉ ném mũi tên lọt vào bình lớn mà còn có thể ném trúng cả hai miệng bình nhỏ hai bên.

“Tương truyền, vào thời Nguyễn, sau những buổi yến tiệc ngày Tết, vua và các quan lại thường chơi đầu hồ. Đây là trò chơi đòi hỏi kỹ thuật cao, người thắng sẽ được mời rượu, còn người thua phải dâng rượu cho người thắng. Vua Tự Đức thường tổ chức trò này để nhắc nhở các quan về lòng trung thành, đức khiêm tốn, tính cương trực và tinh thần yêu nước. Sau khi triều Nguyễn chấm dứt, trò chơi này dần mai một. Hiện nay, Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế đã phục dựng lại nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa cung đình xưa, mang đến cho du khách những trải nghiệm độc đáo khi đến Huế” - một cán bộ Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế cho biết.

Một trò chơi khác từng được các vua quan triều Nguyễn yêu thích vào dịp đầu xuân và nay được phục dựng để phục vụ du khách là đổ xăm hường. Đây là trò chơi gieo xúc xắc để giành những chiếc thẻ khắc chữ màu đỏ, thể hiện các học vị trong hệ thống khoa cử xưa. Muốn chiến thắng, người chơi phải gieo xúc xắc để giành đủ các thẻ bài với học vị Tú tài, Cử nhân, Tiến sĩ, Hội nguyên, Thám hoa, Bảng nhãn và Trạng nguyên. Không chỉ là trò chơi vào ngày Tết, đổ xăm hường còn là hình thức để người chơi thử vận may trong năm mới.

Ông Nguyễn Phước Hải Trung, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế cho biết, Tết Nguyên đán là dịp quan trọng nhất trong năm nên ngoài các trò chơi kể trên, triều Nguyễn còn tổ chức các lễ hội không kém phần long trọng với những đặc trưng riêng. Trong đó phải kể đến Lễ Ban Sóc vào đầu tháng Chạp để phân phát lịch của nhà vua cho văn võ bá quan và hoàng thân quốc thích trong triều. Sau khi nha Khâm Thiên Giám soạn lịch xong, triều đình tổ chức Lễ Ban Sóc dưới sự điều hành của hai viên quan ở Bộ Lễ và Khâm Thiên Giám. Lịch được tiến vào hoàng cung để hoàng gia sử dụng, sau đó phân phát đến các quan trong kinh thành, các địa phương và phổ biến rộng rãi trong dân chúng. Từ năm Tân Sửu 1841, Hoàng đế Minh Mạng chỉ dụ tổ chức Lễ Ban Sóc tại Ngọ Môn thay vì điện Thái Hòa, nhằm nhấn mạnh rằng việc ban lịch không chỉ dành riêng cho triều đình mà còn ban phát đến thần dân. Sau Lễ Ban Sóc, triều đình tiếp tục thực hiện lễ Phất Thức, một nghi thức quan trọng nhằm lau chùi, thanh tẩy các ấn ngọc, ấn vàng và kim sách trong điện Cần Chánh. Đến gần ngày Tết, Khâm Thiên Giám chọn giờ lành để Bộ Lễ dựng cây nêu. Thời nhà Nguyễn, tục dựng nêu tổ chức bài bản. Ngoài phướn đỏ, trên ngọn nêu còn treo ấn tín, đoản kiếm, bút lông biểu trưng cho việc phong ấn để triều đình nghỉ Tết.

Điểm dừng chân lý tưởng dịp đầu xuân

Giữa vô vàn điểm đến hấp dẫn, nhiều du khách đã chọn Huế làm nơi xuất hành đầu năm Ất Tỵ 2025. Với vẻ đẹp hiền hòa, trầm mặc, cùng những di sản văn hóa độc đáo, cố đô Huế trở thành điểm dừng chân lý tưởng để du khách hòa mình vào không khí Tết cổ truyền, tận hưởng những lễ hội và phong tục cung đình được tái hiện một cách sinh động.

Bà Trần Ngọc Bích, một du khách từ Mỹ về Việt Nam du xuân Ất Tỵ, chia sẻ: “Tôi từ Mỹ trở về, hành trình từ Nam ra Bắc rồi ghé thăm Huế. Được tận mắt chiêm ngưỡng những công trình từng biết qua sách sử và hòa mình vào các lễ hội đầu xuân khiến tôi rất thích thú. Nếu có dịp trở lại, tôi muốn tự do khám phá nhiều địa điểm hơn”. Không chỉ bà Bích, hầu hết du khách đều ấn tượng với những chương trình tương tác, trải nghiệm văn hóa đặc sắc tại cố đô Huế. Các hoạt động chào đón xuân không chỉ đáp ứng nhu cầu tham quan của du khách mà còn tạo không khí lễ hội sôi động, gắn kết với cộng đồng địa phương.

Rời Đại nội Huế, theo câu ca: “Dù ai đi ngược về xuôi/ Đến ngày hội vật nhớ quay về Sình”, chúng tôi cùng dòng người tìm về làng Sình, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 9km, để hòa mình vào không khí sôi động của hội vật truyền thống diễn ra vào mùng 10 tháng Giêng năm Ất Tỵ. Hội vật làng Sình không chỉ là một sự kiện thể thao mà còn mang ý nghĩa tưởng nhớ người đã truyền dạy dân làng nghề vật từ xa xưa. Đặc biệt, bên cạnh các giải nhất, nhì, Ban tổ chức còn trao giải thưởng nhân cách và đạo đức cho những đô vật có tinh thần thi đấu đẹp, đề cao tinh thần thượng võ và giá trị văn hóa truyền thống.

Gần 500 năm qua, hội vật truyền thống làng Sình vẫn nổi tiếng gần xa và thu hút một lượng lớn du khách về địa phương trong dịp đầu xuân. Chuyện kể rằng, vào thời Trần - Hồ, thành Hóa Châu là lỵ sở của một vùng phên giậu phương Nam nước Đại Việt, được xây dựng trong khu vực có vị trí chiến lược đặc biệt, án ngữ thủy lộ huyết mạch mà vùng Thanh Phước, Sình chính là cửa ngõ. Để huấn luyện binh sĩ, vật võ là môn thể thao được ưa chuộng. Trai làng Sình tích cực tham gia và dần dần trở thành một phong trào được tổ chức hằng năm để rèn luyện sức khỏe trong lao động và bảo vệ quê hương. Đến thời Nguyễn, nhờ có vị trí đặc biệt quan trọng trên các tuyến thủy lộ huyết mạch mà ngã ba Sình được triều đình chú trọng đầu tư xây dựng thành nơi diễn tập thủy quân. Với phương châm lấy việc rèn luyện sức khỏe làm đầu, nhà nước phong kiến khuyến khích quân lính tổ chức vật võ, về sau ấn định ngày mùng 10 tháng Giêng làm ngày hội thao, tổ chức tại làng Sình. Vật võ đã trở thành mạch sống văn hóa của làng Sình và còn có ý nghĩa để cầu an...

Có thể thấy, thông qua các hoạt động lễ hội đầu xuân Ất Tỵ, mỗi người dân Huế đang nỗ lực trở thành một đại sứ du lịch, góp phần xây dựng hình ảnh du lịch Huế thân thiện, hấp dẫn và hướng tới thành công cho Năm Du lịch quốc gia. Khi những người làm du lịch và cộng đồng địa phương thể hiện được sự hiếu khách, thân thiện, đồng thời chung tay đẩy lùi những hiện tượng tiêu cực như đeo bám, cò mồi, chặt chém du khách, Huế sẽ ngày càng chiếm trọn cảm tình của du khách gần xa.

Bà Trần Thị Hoài Trâm, Giám đốc Sở Du lịch thành phố Huế, cho biết: “Năm 2025, Huế vinh dự được Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao nhiệm vụ đăng cai Năm Du lịch quốc gia. Lượng khách du xuân trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ tăng hơn 36% so với cùng kỳ năm ngoái, mở ra nhiều kỳ vọng cho ngành du lịch địa phương. Với hơn 170 sự kiện, trong đó Huế tổ chức 62 sự kiện trải dài suốt năm, đây là cơ hội để đẩy mạnh xúc tiến, quảng bá điểm đến. Năm 2025 hứa hẹn sẽ là một dấu mốc quan trọng, đánh dấu sự vươn mình mạnh mẽ của Huế sau khi trở thành thành phố trực thuộc Trung ương”.