Lễ khai bươn là nghễ thức đầu tiên trong chu kì vòng đời của con người nên được bà con người Tày chuẩn bị rất chu đáo, công phu.Theo phong tục, ngày đầy tháng của con cháu, gia đình nào cũng phải mời thầy Tào đến làm lễ và đặt tên cho cháu bé. Thầy Tào (thầy cúng) là người am hiểu văn hóa, phong tục tập quán địa phương; học rộng, biết nhiều, là người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.

Thầy Tào có vai trò quan trọng trong lễ cúng đầy tháng cho trẻ của người Tày.

Lễ khai bươn bắt đầu sau khi thầy đặt tên cho đứa bé. Đây là tên do thầy Tào đặt dựa vào ngày, tháng, năm sinh, giờ sinh để đứa bé không chỉ có cái tên phù hợp mà còn sẽ mang lại nhiều may mắn trong suốt cuộc đời. Tên này thường chỉ dùng khi tiến các nghi thức cúng tổ tiên, còn tên gọi hàng ngày (tên khai sinh) là do ông bà, bố mẹ đứa trẻ lựa chọn. Tuy nhiên, không ít gia đình lấy luôn tên thầy Tào đặt làm tên khai sinh cho đứa bé với kỳ vọng đứa bé sẽ được khỏe mạnh, hay ăn chóng lớn.

Sau nghi lễ đặt tên, là nghi lễ khai bươn. Bà ngoại sẽ ẵm cháu bé vào nôi (võng) và cất lời ru “ứ nọng nòn, nòn đắc, nòn đí” (cháu hãy ngủ cho say, cho sâu giấc) với mong muốn đứa bé sẽ ăn no, ngủ kỹ. Tiếp đến một người có uy tín, học rộng, thông minh sẽ được gia đình lựa chọn để địu cháu ra đường, mang theo sách vở để tượng trưng cháu đi học chữ và sau này đứa trẻ cũng học giỏi, thành đạt như người này. Đồng thời, lúc này thầy Tào ra ngoài đường, ngõ đi vào nhà chuẩn bị đồ lễ, thắp hương làm lễ “khai bươn” cho bé mới đầy tháng tuổi và trao ấn bùa may mắn, ban áo phúc có những dòng chữ nôm dấu đỏ cho những đứa cháu còn nhỏ tuổi trong gia đình.

Các bà, các mẹ chuẩn bị bánh để làm lễ đầy tháng cho con, cháu.

Theo phong tục của người Tày, sau lễ đầy tháng đứa bé mới được ra ngoài. Người mẹ cũng chính thức hết thời gian ở cữ và bắt đầu vừa nuôi con vừa làm việc nhà.

Lễ đầy tháng là phong tục từ lâu đời của dân tộc Tày và vẫn còn duy trì đến ngày nay. Đây không đơn thuần là nghi lễ đầy tháng, đặt tên cho đứa trẻ mà còn mang giá trị nhân văn cao đẹp, thể hiện trách nhiệm của gia đình, anh em dòng tộc và cả cộng đồng trong việc chăm sóc, nuôi dạy trẻ. Thông qua đó tăng thêm tình đoàn kết, gắn bó trong mỗi gia đình, bản làng.